جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسأله 568ـ مکروه است بر ميّت چند مرتبه نماز بخوانند، بلکه اگر يک نفر چند مرتبه بخواند محلّ اشکال است، ولى اگر ميّت اهل علم و فضل و تقوا باشد مکروه نيست.

مسأله 569ـ هرگاه ميّت را عمداً يا از روى فراموشى يا به جهت عذرى بدون نماز دفن کنند، يا بعد از دفن معلوم شود نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده است، واجب است با همان ترتيب به قبرش نماز بخوانند.

نماز ميت پنج تکبير دارد و اگر نمازگزار پنج تکبير به اين ترتيب بگويد کافي است: بعد از نيت و گفتن تکبير اول بگويد: اَشْهَدُ اَنْ لا إلهَ إلاَّ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ و بعد از تکبير دوم بگويد: اللهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد و بعد از تکبير سوم بگويد: اللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنينَ وَ الْمُؤمِناتِ و بعد از تکبير چهارم اگر ميت مرد است بگويد: اللهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَيِّتِ و اگر زن است بگويد: اللهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَيِّتِ و بعد، تکبير پنجم را بگويد و بهتر است بعد از تکبير اول بگويد: اَشْهَدُ اَنْ لا إلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيکَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشيراً وَ نَذيراً بَيْنَ يَدَىِ الساعَةِ و بعد از تکبير دوم بگويد: اَللهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ بارِکْ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد کَاَفْضَلِ مَا صَلَّيْتَ وَ بارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلي إبْراهيمَ وَ آلِ اِبْراهيمَ إنَّکَ حَميدٌ مَجيدٌ وَ صَلِّ عَلي جَميعِ الاْنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّديقينَ وَ جَميعِ عِبادِ اللهِ الصالِحينَ بعد از تکبير سوم بگويد: اَللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنينَ وَ الْمُؤمِناتِ وَ الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ الاْحْياءِ مِنْهُمْ وَ الاْمْواتِ تابِعْ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْراتِ إنَّکَ مُجيبُ الدَّعَواتِ إنَّکَ عَلي کُلِّ شَىْء قَديرٌ و بعد از تکبير چهارم اگر ميت مرد است بگويد: اَللهُمَّ إنَّ هذا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ اَمَتِکَ نَزَلَ بِکَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُول بِهِ اَللهُمَّ اِنا لا نَعْلَمُ مِنْهُ إلا خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنا اَللهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ في اِحْسانِهِ وَ اِنْ کانَ مُسيئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَ اغْفِرْ لَهُ اَللهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ في اَعْلي عِلِّيينَ وَاخْلُفْ عَلَي اَهْلِهِ فِي الْغابِرينَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ يا اَرْحَمَ الراحِمينَ و بعد، تکبير پنجم را بگويد ولي اگر ميت زن است بعد تکبير چهارم بگويد: اَللهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُکَ وَ ابْنَةُ عَبْدِکَ وَ ابْنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِکَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُول بِهِ اَللهُمَّ اِنا لا نَعْلَمُ مِنْها إلا خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِها مِنا اَللهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ في اِحْسَانِها وَ اِنْ کَانَتْ مُسيئَةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها اَللهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَکَ في اَعْلي عِلِّيينَ وَ اخْلُفْ عَلي اَهْلِها فِي الْغابِرينَ وَ ارْحَمْها بِرَحْمَتِکَ يا اَرْحَمَ الراحِمينَ و اگر نماز بر چند نفر مرد بخواند، مى گويد: اَللّهُمَّ اِنَّ هوُلاءِ عَبيدُكَ وَ اَبْناءُ عَبيدِكَ وَ اَبْناءُ اِمائِكَ نَزَلُوا بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُول بِهْ... و بقيّه ضميرها را جمع مذكر مى آورد. و در مورد چند زن ضميرها و اسماء اشاره را به صورت مؤنّث مى آورد و در تثنيه به صورت تثنيه.

مسأله 571ـ بايد تکبيرها و دعا را طورى پشت سر هم بخوانند که نماز از صورت خود خارج نشود و احتياط واجب آن است که در وسط نماز با کسى سخن نگويند.

مسأله 572ـ مستحبّ است نماز ميّت را با جماعت بخوانند، ولى کسى که نماز ميّت را با جماعت بخواند بايد تمام تکبيرها و دعاهاى آن را بخواند و همان گونه که گفته شد خواندن دعاهاى مفصّل بالا مستحبّ است و اگر کسى آن را حفظ ندارد، مى تواند از روى کتاب بخواند.

مسأله 573ـ مستحبّ است کسى که نماز ميّت مى خواند با وضو يا غسل يا تيمّم باشد و احتياط آن است در صورتى تيمّم کند که وضو و غسل ممکن نباشد، يا اگر وضو بگيرد و غسل کند، به نماز ميّت نرسد، علاوه بر اين مستحبّ است امور ديگرى را به اميد ثواب پروردگار در نماز ميّت رعايت کند: اوّل اگر ميّت مرد است امام جماعت يا کسى که فرادى بر او نماز مى خواند مقابل وسط قامت او بايستد و اگر ميّت زن است مقابل سينه اش. دوم پابرهنه نماز بخواند. سوم در هر تکبير دستها را بلند کند. چهارم فاصله او با ميّت بقدرى کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد، به جنازه برسد. پنجم اگر نماز را با جماعت مى خوانند امام جماعت تکبير و دعاها را بلند بخواند و کسانى که با او نماز مى خوانند، آهسته بخوانند ششم نمازگزار براى ميّت و مومنين زياد دعا کند. هفتم قبل از نماز سه مرتبه بگويد: «الصّلاة». هشتم نماز را در جايى بخواند که عده بيشترى براى نماز ميّت حاضر مى شوند. نهم بهتر است نماز ميّت را در مسجد نخوانند، مگر در مسجد الحرام. دهم زن حائض اگر نماز ميّت را به جماعت بخواند در يک صف، تنها بايستد.

مسأله 574ـ ميّت را بايد طورى دفن کنند که بوى او بيرون نيايد و درندگان هم به او دسترسى پيدا نکنند، اگر ترس آن باشد که جانور به جسد آسيب رساند بايد قبر او را با آجر و مانند آن محکم کنند.

مسأله 575ـ هرگاه دفن ميّت در زمين ممکن نباشد واجب است به جاى دفن، او را در بنا، يا تابوتى بگذارند و اطراف آن را ببندند.

مسأله 576ـ هنگام دفن کردن بايد ميّت را در قبر به پهلوى راست بخوابانند بطورى که رو به قبله باشد.

مسأله 577ـ هرگاه کسى در کشتى بميرد چنانچه بدن او فاسد نمى شود و بودنش در کشتى مانعى ندارد بايد صبر کنند تا به خشکى برسند و او را در زمين دفن نمايند و گرنه بايد او را غسل دهند و حنوط و کفن کنند و نماز بخوانند بعداً او را در چيزى که حيوانات آبى نتوانند به بدن او دست يابند بگذارند و در آن را محکم کنند و به دريا بيندازند و اگر اين هم ممکن نشود چيز سنگينى به پايش ببندند و به دريا بيفکنند و واجب است او را تا ممکن است در جايى بيندازند که فورا طعمه حيوانات دريا نشود.

مسأله 578ـ هرگاه خوف اين باشدکه دشمن قبر ميّت را بشکافد و بدن او را بيرون آورد و يا به آن آسيب رساند، چنانچه ممکن باشد بايد بطورى که در مسأله پيش گفته شد او را به دريا بيندازند.

مسأله 579ـ مخارج محکم کردن قبر ميّت در جايى که لازم است و همچنين هزينه انداختن در دريا را بايد از اصل مال ميّت بردارند.