سگ طورى تربيت شده باشد كه هر وقت آن را براى گرفتن شكار بفرستند برود و هر وقت از رفتن جلوگيرى كنند بايستد، بلكه همين اندازه كه سگ را براى شكار تربيت كردهاند كافى است، ولو اينكه وقتى چشمش به شكار افتاد خودش حركت كند و به سوى شكار برود، ولى احتياط واجب آن است كه اگر عادت دارد پيش از رسيدن صاحبش شكار را مىخورد از شكار او اجتناب شود، امّا اگر گاهى شكار را بخورد، يا فقط خون او را بخورد، اشكال ندارد.
آن كه با اسلحه برنده اى مانند شمشير و كارد و خنجر يا تفنگ و مانند آن باشد خواه گلوله آن تيز باشد يا نه، ولى طورى باشد كه بدن حيوان را پاره كند و از آن خون جارى گردد، ولى اگر به وسيله دام يا چوب و سنگ و مانند آن حيوانى را شكار كنند حرام است، مگر اينكه موقعى به حيوان برسند كه هنوز زنده باشد و آن را مطابق آداب شرع سر ببرند.
ماهى حلال آن ماهى است كه فلس داشته باشد، خواه فلس آن كم باشد يا زياد، كوچك باشد يا درشت، حتّى ماهيانى كه فلس آنها سست است و در دام مىريزد حلال است، ولى فلسهاى ذرّهبينى و مانند آن، كه مردم به آن فلس نمىگويند فايدهاى ندارد.
همين اندازه كه آن را از آب زنده بگيرند يا زنده در دام بيفتد حلال است.
كسى را كه به او وصيّت مىكنند بنابر احتياط واجب بايد مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد.
اوّل: توانايي عمل به نذر را در آن زمان يا آن مکان ندارد، ولي با تغيير آن به زمان و مکان ديگر مي تواند عمل کند، در اين صورت از قبيل تعدد مطلوب است و در نزديک ترين مورد به موارد نذر، آن را مصرف مي کند مانند نذر اطعام روز عاشورا در مسجد خاص، در صورتي که مسجد مزبور را خراب کرده اند؛ بايد در مسجد ديگري اطعام کند.دوم: موضوع نذر در شرايطي طالب نداشته باشد. مانند نذر غذايي خاص در منطقه اي که در آن روز غالباً آن غذا را مي پزند و از اين اطعام استقبال نمي شود، در اين شرايط نيز مي توان نوع غذا را تغيير داد.
حقّ تجدید نظر و فرجام خواهى منوط به این است که قاضى رأى نهایى را صادر نکرده باشد. همچنین در صورتى که ثابت شود رأى قاضى مخالف شرع انور بوده است.
بنابر احتياط واجب بايد صيغه طلاق به عربى صحيح خوانده شود و واجب است دو مرد عادل آن را بشنوند، اگر خود شوهر بخواهد صيغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلًا فاطمه است مىگويد: «زَوْجَتِي فاطِمَةُ طالِقٌ» (يعنى همسرم فاطمه از همسرى رهاست) و اگر ديگرى را وكيل كند آن وكيل بايد بگويد: «زَوْجَةُ مُوَكِّلِي فاطِمَةُ طالِقٌ» يعنى همسر موكّل من رهاست.
مردى كه همسر خود را طلاق مىدهد بايد عاقل و بنابر احتياط واجب بالغ باشد و به اختيار خود طلاق دهد بنابراين طلاق از روى اجبار باطل است و نيز بايد قصد جدّى داشته باشد، بنابراين اگر صيغه طلاق را به شوخى بگويد صحيح نيست.
وقف كننده بايد بالغ و عاقل و داراى قصد و اختيار باشد و شرعاً حق تصرّف در اموال خود را داشته باشد، بنابراين انسان سفيه يا بدهكارى كه حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش منع كرده اگر چيزى از اموال خود را وقف كند صحيح نيست.
طرفین بیمه، باید بالغ و عاقل باشند و قرارداد بیمه را از روى اراده و اختیار انجام دهند و هیچ کدام سفیه نباشند، علاوه بر این باید تمام خصوصیّات را معیّن کنند از جمله:1ـ تعیین مورد بیمه که فلان وسیله نقلیّه یا فلان ساختمان و فلان شخص است. 2ـ تعیین دو طرف قرارداد. 3ـ تعیین اقساط و مبلغى را که بیمه کننده باید بپردازد. 4ـ تعیین زمان بیمه که مثلاً از فلان روز تا یک سال است. 5ـ تعیین خطرهایى که موجب خسارت مى شود، مانند خطر آتش سوزى یا بمباران یا غرق شدن یا سرقت یا وفات یا بیمارى، یا هرگونه خطر دیگر. 6ـ تعیین سقف قیمت چیزى که بیمه شده مثلاً فلان خانه به مبلغ دومیلیون تومان یا کمتر و بیشتر بیمه شده است، یا به قیمت عادلانه روز و مانند آن و به هر حال باید اصول کلى که در بیمه در میان عرف عقلا رایج است رعایت شود.
هرگاه زنى كودكى را شیر دهد با نُه شرط سبب محرم شدن خواهد بود: 1- شیر از ولادت باشد، بنابراين اگر پستان بدون تولّد فرزندى شیر پيدا كند و كودكى از آن بنوشد سبب محرميّت نمىشود. 2- بچه از زن زنده بخورد، پس اگر پستان زن مردهاى را به دهان بگيرد و شير بخورد اثرى ندارد. 3- شیر آن زن از حرام نباشد، بنابراين اگر شیر بچه اى را كه از زنا به دنيا آمده به بچه اى بدهند به كسى محرم نمىشود. 4- شیر را از پستان بمكد، ولى احتياط واجب آن است اگر شیر را در گلوى بچه بريزند با آن زن و محارم او ازدواج نكند. 5- شیر را با چيز ديگر مخلوط نكنند. 6- شیر مربوط به يك شوهر باشد، بنابراين اگر زنى را كه داراى شیر است طلاق دهد بعد شوهر ديگرى كند و از او باردار شود و تا موقع وضع حمل شیرى كه مربوط به شوهر اوّل داشته باقى بماند و مثلًا كودكى را هشت دفعه از شیر مربوط به شوهر اوّل و هفت دفعه از شیر مربوط به شوهر دوم شير دهد آن كودك به كسى محرم نمىشود، همچنين اگر زنى از شیر مربوط به شوهر اوّل كودكى را بطور كامل شیر دهد و بعد از شیر مربوط به شوهر دوم كودك ديگرى را شیر دهد آندو به يكديگر محرم نمىشود. 7- كودك به واسطه بيمارى شیر را قى نكند، ولى احتياط واجب آن است در اين صورت كسانى كه به واسطه شیر دادن به آن بچه محرم مىشوند با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه هم به او ننمايند. 8- كودك پانزده مرتبه، يا يك شبانه روز شیر كامل بخورد، يا آن مقدار شیر به او بدهند كه بگويند از آن شیر استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روييده است و احتياط مستحب آن است كه اگر ده مرتبه شیر بخورد كسانى كه به واسطه شیر خوردن با او محرم مىشوند با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه نيز به او ننمايند. 9- دو سال كودك تمام نشده باشد، بنابراين بعد از تمام شدن دو سال اگر به او شیر دهند به كسى محرم نمىشود، حتّى اگر پيش از تمام شدن دو سال چهارده مرتبه و بعد از آن يك مرتبه شیر بخورد با كسى محرم نمىشود، ولى اگر از موقع زاييدن زن بيش از دو سال گذشته باشد و شیر او باقى باشد و بچه اى را شیر دهد احتياط واجب آن است كه با زنانى كه به واسطه شیر خوردن با او محرم مىشوند ازدواج نكند و نگاه محرمانه هم ننمايد.
