جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

سعي کنيد هميشه به ياد خدا باشيد و به دوستان و همسفران خود کمک کنيد و با اين ديد که ممکن است اين زيارت، آخرين زيارت شما باشد، بيشترين استفاده را ببريد و مطابق آداب زيارت که در مفاتیح آمده عمل فرمایید.‌  ‌ خوب است جهت تعجیل در ظهور امام زمان عجل الله فرجه دعا کنید و همچنین از خداوند متعال بخواهید که معرفت خود و اولیایش را نصیب و روزیتان فرماید و مخصوصا طلب عافیت و عاقبت به خیری نمایید.‌

استطاعت مالى به معنای داشتن زاد و توشه و آنچه موردنیاز او در سفر و به هنگام بازگشت است.

استطاعت طريقى یعنی داشتن جواز سفر و نبودن مانعى درراه و عدم خوف بر جان و مال و آبروى خويش.

استطاعت زمانى به معنای داشتن وقت كافى براى رسيدن به مکه و انجام اعمال حج.

استطاعت جسمانى یعنی، داشتن توانايى جسمانى براى انجام اعمال و مناسك حج.

اگر قبلاً مستطيع بوده و قادر به رفتن مکه نيز بوده‌ايد و نرفته‌ايد، حج بر شما واجب شده و به هر شكل ممكن بايد به حج برويد و اگر مأيوس از ترك اعتياد هستيد بايد نايب بگيريد، ولى اگر قبلاً استطاعت نداشته‌ايد در فرض مذكور مستطيع نيستيد؛ مگر آن‌که بتوانيد، هرچند با ترك اعتياد، اجازه بگيريد و به حج برويد.

در استطاعت براى حج، علاوه برداشتن هزينه رفت‌وبرگشت، داشتن ضروریات زندگى و آنچه در گذران زندگى به آن نياز دارد نيز شرط است؛ مثل خانه مسكونى (ملكى يا اجاره‌اى یا وقفی و مانند آن)، اثاث خانه، وسيله سوارى و مانند آن؛ البتّه در حدّى كه مناسب شأن او باشد و چنانچه عين آن‌ها را ندارد، پول يا معادل قيمت آن را داشته باشد.

چنانچه كسى منزل گران‌قیمتی دارد كه زائد برشان اوست و چنانچه آن را تبديل به منزل مناسب كند قادر بر حج خواهد بود، بايد اين كار را انجام دهد و به حج برود.

ظاهر اين است كه احرامش صحيح و حج او، كفايت از حجةالاسلام مى‌كند.

اگر مجنون ادواری بتواند اعمال حج را درحالی‌که عاقل است (دور افاقه) بجاى آورد لازم است اين كار را انجام دهد؛ و هر عملی که نمی‌تواند انجام دهد نائب بگیرند.

كسانى كه براى خدمت در سفر حج استخدام مى‌شوند، خواه به‌عنوان روحانى كاروان باشند، يا مدير، معاون و خدمه كاروان، يا اعضاى ستاد و بعثه حج، يا طبيب و پرستار، يا مأمورین انتظامى و مسؤولين بانك و غیر این‌ها و به اين صورت حج خود را بجا مى‌آورند، حج واجب آن‌ها محسوب مى‌شود، به‌شرط این‌که هزينه خانواده ایشان نيز در اين مدّت تأمين باشد، ولى تأمين زندگى آن‌ها در بازگشت شرط نيست و درهرحال هرگاه چنين پيشنهادى به آن‌ها شود و تاكنون حج واجبشان را بجا نياورده باشند واجب نیست بپذیرند هرچند بهتر قبول آن است.

كسى كه بلافاصله پس از استطاعت مالى براى تشرّف به حج ثبت‌نام كرده و در قرعه‌كشى شركت نموده، ولى قرعه به نام او اصابت نكرده و موفّق به عزيمت به خانه خدا نگرديده، مستطيع نشده و حج بر او واجب نيست، مشروط بر آن‌که راه صحيح ديگرى جز شركت در قرعه‌كشى نداشته باشد، ولى اگر مسامحه نموده و در ثبت‌نام تأخیر كرده، حج بر او واجب است.