جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

یکی از شرایط وجوب حج (حجةالاسلام) عقل است؛ بنابراين، بر شخص ديوانه حج واجب نيست.

درصورتی‌که دیه از طریق مشروع باشد و بتواند با آن زیارت خانه خدا برود و زندگی او مختل نشود حج واجب است.

اگر قيمت بليط ماشين، يا هواپيما، يا ساير خدمات در سال استطاعت زياد باشد، يا زيادتر از حدّ معمول باشد، بايد به حج برود و جايز نيست انجام حج را از سالى كه مستطيع شده تأخیر بيندازد، مگر آن‌که گرانى به‌قدری باشد كه موجب حرج و مشقّت (زحمت فراوان) در زندگانى او شود؛ كه در اين صورت حج واجب نيست.

کسی که استطاعت دارد باید مخارج مقدماتی، از قبیل تهيّه گذرنامه، ويزا، هزينه آزمایش‌های بهداشتى و مانند آن را بپردازد؛ و چنانچه قدرت پرداخت این‌گونه مخارج را نداشته باشد، مستطيع نيست.

اجازه شوهر در انجام واجبات و در سفر حج واجب شرط نيست، بنابراين زنی که مستطیع باشد بايد حج خود را بجا آورد؛ هرچند بهتر جلب رضايت شوهر است، ولى اگر مخالفت با شوهر موجب اختلاف شديد و عسر و حرج شود واجب نيست به حج برود.

در صورتی که تاکنون حج یا عمره به جا نیاورده اید آن را بگذارید شاید راه باز شود اما اگر قبلا حج یا عمره به جا آورده اید پس گرفتن آن مانعی ندارد.‌

به یقین حق شرکاء را باید بپردازد ولی در صورتی که حج او از مال حلال انجام شود عدم ادای حق شرکاء حجش را باطل نمی کند اما ممکن است مطلوب درگاه الهی واقع نشود.‌

اگر حج خود را به‌طور صحيح انجام داده، وجهى براى اعاده آن نيست، ولى اگر شکی در آن دارد، تكرار آن به‌قصد ما فى الذمّه مانعى ندارد.

اگر شخصاً مستطيع است بايد خودش حج بجا آورد و با بخشش پول به شخص ديگر، تكليف حج از او ساقط نمى‌شود و درصورتی‌که با بخشش پول نتواند حج واجب خويش را بجا آورد، بخشش جايز نيست، هرچند بخشش او صحيح است. ولی درصورتی‌که شرعاً بتواند باید هدیه را پس بگیرد.

البتّه انجام كارهاى خير بسيار خوب است، ولى مستطيع بايد به حج برود و صرف پول حج در موارد مذكور كفايت از حج واجب نمى‌كند و اگر چنين كند و از استطاعت خارج شود، بايد به هر شكل ممكن، هرچند با قرض كردن، به حج برود.

چنانچه جدا شدن از آن طفل، خطر جانى يا بيمارى شديدى براى بچه داشته باشد، يا سبب عُسروحرج براى ديگران شود، مستطيع نيست.

اگر با پول تریاک مستطیع شده، مستطیع نیست ولی اگر با پول حلال مستطیع شده و با این پول به حج رفته، حجش صحیح است.