جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مساوی ارث می‌برند.

در فرض سؤال دایی پدری ارث نمی‌برد و نصف ماترک میت به شوهر و نصف دیگر به خاله پدر و مادری میت به ارث می‌رسد.

در فرض سؤال پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و برادر او وراث او هستند، بنابراین پدربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك برادر و مادربزرگ‌ها، هرکدام حكم يك خواهر را دارند و ارث را در ميان خود چنان تقسيم مى‏كنند كه سهم هر مرد دو برابر سهم زن شود.

یک‌ششم اموال به پدر یا مادر میت می‌رسد و بقیه به‌طور مساوی در میان پسران تقسیم می‌گردد.

تا وقتی حتی يك نفر از هر گروهی زنده‌اند اولاد آنان ارث نمى‏برند و تا اولاد آنها زنده‌اند اولاد آنها ارث نمى‏برند و تنها يك استثناء دارد و آن اين‏كه: در گروه سوم اگر ميّت عموى پدرى و پسرعموی پدرى و مادرى داشته باشد، عموى پدرى ارث نمى‏برد و مال به پسرعموی پدر و مادرى مى‏رسد.

هرگاه وارث فقط يك عمو يا يك عمّه است، چه پدر و مادرى باشد (يعنى با پدر ميّت از يك پدر مادر باشد) يا پدرى فقط، يا مادرى، تمام مال به او مى‏رسد

هرگاه وارث فقط چند عمو يا چند عمّه مادرى باشد مال به‌طور مساوى بين آنها تقسيم می‌شود، ولى اگر فقط چند عمو و عمّه مادرى داشته باشد بنا بر احتياط واجب بايد در تقسيم مال باهم مصالحه كنند.

این سنت حسنه‌ای است که سابقه آن به سال اول هجرت برمی‌گردد؛ زمانی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) میان مهاجرین و انصار عقد اخوت برقرار کردند و با توجه به شرایط سخت آن زمان، از یکدیگر ارث نیز می‌بردند که بعدها منتفی شد و شرایط دیگر باقی ماند.

باوجود اجداد مادرى، به عموها و عمّه‌ها چيزى نمى‌رسد.

اگر وارث عمو و عمّه هر دو باشند (و همه پدر و مادرى يا پدرى باشند) عمو دو برابر عمّه می‌برد.

هرگاه وارث عمو و عمّه باشد و بعضى پدرى و بعضى مادرى و بعضى پدر و مادرى باشند، عمو و عمّه پدرى ارث نمى‏برند و تقسیم ارث بین سایرین دو صورت دارد:1. اگر ميّت تنها يك عمو يا يك عمّه مادرى دارد مال را شش قسمت مى‏كنند يك قسمت را به عمو يا عمّه مادرى و بقيّه را به عمو و عمّه پدر و مادرى مى‏دهند (به‌طوری‌که سهم عمو دو برابر عمّه باشد)2. اگر ميّت عمو و عمّه مادرى متعدّد دارد (دو عمو يا دو عمّه يا يك عمو و يك عمّه مادرى) مال را سه قسمت مى‏كنند، دو قسمت را عمو و عمّه پدر و مادرى مى‏برند (عمو دو برابر عمّه) و يك قسمت را عمو و عمّه مادرى و احتياط واجب آن است كه در تقسيم با يكديگر مصالحه كنند.

اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد آنان وجود نداشته باشند نوبت به عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر و مادر» ميّت می‌رسد و اگر این‌ها نباشند اولادشان ارث مى‏برند و اگر آنها هم نباشند عمو و عمّه و دايى و خاله «پدربزرگ و مادربزرگ» ميّت ارث مى‏برند و اگر آنها نباشند نوبت به اولادشان مى‏رسد.