جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هر دو از ارث محروم‌اند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل‌اینکه سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یا جاى مقتول را به او نشان داده، این‌گونه معاونت، مانع از ارث نیست.

شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمی‌برد، بنا بر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیرعمدی باشد ارث می‌برد.

فرزندانى كه از آن متولد مى‏شوند تمام حقوق فرزندى را دارند و از پدر و مادر و بستگان خود ارث‏ مى‏برند هرچند آن زن و شوهر از هم ارث‏ نمى‏برند.

هرگاه وارث فقط دايى و خاله پدرى و دايى و خاله مادرى و دايى و خاله پدر و مادرى باشد، دايى و خاله پدرى ارث نمى‏برند و بايد مال را سه قسمت كنند، يك سهم آن را دايى و خاله مادرى به‏طور مساوى تقسيم مى‏كنند و بقيّه به دايى و خاله پدر و مادرى مى‏رسد، آنها هم به‌طور مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند.

درصورتی‌که ميّت، خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می‌رسد به این صورت که: 1. سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى به‌طور مساوى بين آنها تقسيم می‌شود؛ 2. سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم می‌شود كه پسر دو برابر دختر می‌برد.تذکر: اگر برادرزاده پدرى يا پدر و مادرى، همه از يك برادر باشند احتياط آن است كه در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه كنند.

چنانچه يقين داشته باشد كه مرد راست مى‏گويد و عقد موقّت خوانده است، عقد باطل است و زن و مرد از هم ارث‏ نمى‏برند ولى فرزندان آنها از آنها ارث‏ مى‏برند مگر اين‏كه مرد عالم بوده به بطلان عقد بوده باشد، كه در اين صورت فرزندان، تنها از زن ارث‏ مى‏برند نه از مرد و حدّ زنا بر مرد جارى می‌شود و درهرحال بايد مهرالمثل زن را بپردازد.

قاضی در فرض مذکور ارث می‌برد.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر او باشند، مال سه قسمت می‌شود دو قسمت آن را پدر و يك قسمت آن را مادر می‌برد؛ مگر اینکه ميّت دو برادر، يا چهارخواهر، يا يك برادر و دو خواهر داشته باشد كه همه آنها پدر و مادرى باشند يا پدرى فقط (يعنى پدر آنان با پدر ميّت يكى باشد) مادر شش يك مال را می‌برد و بقيّه به پدر مى‏رسد. (در اصطلاح فقهی به «دو برادر، يا چهارخواهر، يا يك برادر و دو خواهر» حاجب می‌گویند)

اگر در ضمن قراردادى چنین شرطى کنند صحیح است، چون نوعى معاوضه است و در صورت تخلف از شرط خیار فسخ براى دیگرى است.

اين وصیت به انضمام ساير وصاياى ميّت، فقط در مورد ثلث اموال وى اثر دارد و دوسوم ديگر مطابق قانون ارث در ميان ورثه تقسيم می‌شود.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر و يك پسر باشد مال را شش قسمت مى‏كنند، پدر و مادر هرکدام يك قسمت و پسر چهار قسمت آن را می‌برد

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر و چند پسر و چند دختر باهم باشند، مال را شش قسمت مى‏كنند، پدر و مادر هرکدام يك قسمت؛ و بقیه ورثه چهار قسمت دیگر را طورى تقسيم مى‏كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.