جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

زمین‌ها يا مغازه‌هایی كه بايد خمس آن‌ها حساب شود گاهى به‌مرورزمان قيمت بالايى پیداکرده‌اند كه به طبع خمس آن‌ها سنگين می‌شود؛ درواقع ارزش امروز آن بايد مخمّس شود ولى ما اجازه می‌دهیم اگر كسى نتواند ارزش امروز آن را حساب كند (كه معمولاً همين است) به ارزش روز خريد خمس را حساب كنند و اگر بعداً آن را فروخت، مقدار تفاوت قيمت روز خريد و امروز را حساب كنند و خمس آن را بپردازند. البته اگر قيمت زمان خريد بسيار ناچيز باشد ما می‌گوییم قيمتى بين خريد و ارزش امروز را محاسبه كنند و اگر بعداً فروختند خمس باقى آن را بپردازند.

اموال موجودش تماماً محاسبه می‌شود سپس آنچه ده سال پيش حساب كرده از آن كم می‌کند و خمس باقى را حساب می‌کند.

اگر قيمت جنسى كه براى تجارت خريده بالا رود و روى ملاحظات تجارتى و کسب‌وکار آن را نفروشد و در بين سال قيمتش پايين آيد، خمس مقدارى‏ كه بالا رفته بر او واجب نيست، ولى اگر قيمت آن تا آخر سال همچنان بالا باشد بايد سر سال خمس آن را بدهد، هرچند قيمت آن بعد از گذشتن سال پايين آيد، اين در صورتى است كه آخر سال وقت فروش آن باشد و به ميل خود آن را نگه دارد.

اگر حواله و رسید سکه‌ها در بازار قابل‌خرید و فروش باشد باید در سر سال خمسی خمس آن را بدهید و اگر قابل‌خرید و فروش نیست بعد از دریافت سکه‌ها چنانچه تا سر سال خمسی بعدی باقی بماند خمس اصل و سود آن باید داده شود.

وزن کاه را در نصاب گندم محاسبه نمی‌کنند یعنی وزن خالص گندم اگر به حدنصاب برسد زکات به آن تعلق می‌گیرد.

به مقداری که یقین دارد به قیمت روز بپردازد.

کسر می‌شود، ضمناً اگر محصول بعد از تعلق زکات تلف شود، زکات را از محل پرداختی بیمه کسر می‌کنند.

درصورتی‌که هرکدام از آن‌ها هرچند به صورتی تخمینی به حدنصاب رسیده باشد باید زکاتش پرداخت شود.

با توجه به آنچه نوشته‌اید، چهل رأس اول هم در نصاب دوم لحاظ می‌شود.

در فرض سؤال ماترک میت به 24 سهم تقسیم می‌شود (عدد 24 مخرج مشترک بین اعداد 6،8،2 و یک است)؛ سه سهم آن (یک‌هشتم از کل)، سهم دو همسر است که به‌طور مساوى میان آنها تقسیم می‌شود و چهار سهم (یک‌ششم از کل)، سهم مادر است و 17 سهم باقیمانده به هفت قسمت تقسیم می‌شود، دو قسمت آن متعلّق به پسر و پنج قسمت در میان دختران به‌طور مساوى تقسیم می‌گردد ولى توجّه داشته باشید همسران، از زمین خانه و مغازه یا زمین‌های زراعتى ارث نمی‌برند، تنها از قیمت ساختمان و همچنین اموال منقول ارث می‌برند. در مورد مستمری هم باید مطابق مقررات اداره و سازمان پرداخت‌کننده عمل می‌شود و تحت قانون ارث نیست و در مورد اجازه چون باوجود همسر پیچیدگی خاصی دارد می‌توان سؤال مستقل دیگری طرح کرد.

قیمت روز پرداخت ملاک است.