جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

جعاله نیست، مناقصه برای انتخاب پیمانکار است و بعد با او قرارداد می‌بندند.

این جعاله نیست؛ این همان رباست با لفظ جعاله.

جُعاله آن است كه انسان قرار بگذارد كه در مقابل كارى كه براى او انجام مى‏دهند مال معيّنى بدهد، مثلاً بگويد «هر كس گمشده مرا پيدا كند هزار تومان به او مى‏دهم» به شخصى كه اين قرار را مى‏گذارد «جاعل» و به شخصى كه كار را انجام مى‏دهد «عامل» مى‏گويند.

در جعاله عامل مى‏تواند مشغول كار نشود، يا در وسط كار از آن دست بكشد و نيز تا كار را انجام نداده جاعل بدهكار نيست، ولی در اجاره بعد از خواندن صيغه اجير بايد عمل را انجام دهد و كسى هم كه او را اجير كرده اجرت را به او بدهكار است.

جعاله با هر عبارتی که بر درخواست انجام دادن عمل در برابر پرداخت اجرت از سوی جاعل دلالت کند، صورت می‌گیرد و بر زبان راندن الفاظ ویژه‌ای لازم نیست؛ و در مورد عامل هم اگر کار را آغاز کند، به‌منزله قبول اوست.

چند صورت دارد: 1. درصورتی‌که فایده کار در تمام شدن آن باشد و عامل کار را نیمه‌کاره رها نماید (مثلاً مقدارى دنبال گمشده بگردد و بعد رها كند) هیچ حقی بر جاعل ندارد. 2. اگر انجام دادن قسمتى از كار مفيد باشد (مثل اين‏كه قسمتى از لباس را بدوزد) درصورتی‌که مزد را براى اتمام كار قرار داده باز هيچ‏گونه حقّى ندارد. 3. اگر مقصود جاعل اين باشد كه هر مقدار عمل كند به همان مقدار مزد دريافت نمايد بايد مزد مقدارى را كه انجام داده به عامل بدهد.

اگر بعد از قرارداد، کار را به‌قصد اینکه پول نگيرد انجام دهد، حقّى نسبت به مزد ندارد.

هرگاه کسى بگويد هر کس گمشده مرا پيدا کند نيمى از آن را به او می‌دهم، درصورتی‌که عامل از خصوصيّات و قيمت آن گمشده باخبر نباشد جعاله اشکال دارد.

درصورتی‌که واقعاً خدمات قابل‌ملاحظه‌ای كه در عرف داراى ارزش است ارائه شود و سود اضافى در برابر آن خدمات گرفته شود مانعى ندارد و مى‌تواند تحت عنوان عقد جعاله مندرج گردد؛ ولى اگر خدمات صورى است، يا در بعضى موارد خدمتى وجود ندارد و تنها سود پول گرفته مى‌شود، ربا و حرام است.

خیر پذیرفته نمی‌شود.

كار موردقرارداد بايد حرام نباشد و نيز بايد نتيجه عقلايى داشته باشد، بنابراين اگر بگويد هرکسی شراب بخورد، يا هر كس در شب به‌جای تاريكى برود فلان مبلغ را به او مى‏دهم اين جعاله صحيح نيست.

این کار وام ربوی محسوب می‌شود و حرام است.