جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه بعد از معامله و پيش از تحويل گرفتن جنس، عيبى در آن پيدا شود، مشترى مى‏تواند معامله را فسخ كند، همچنين اگر در عوض آن جنس بعد از معامله‏ و پيش از تحويل‏ گرفتن عيبى پيدا شود فروشنده مى‏تواند معامله را به هم زند.

دیوار مشترک جزء عیوب نیست بنابراین نمی تواند به شما ایراد کند ولی بهتر است به گونه ای با هم مصالحه نمائید. ‌

هرگاه بعد از معامله عيب جنس را بفهمد و فوراً معامله را فسخ نكند بنا بر احتياط واجب حقّ او ساقط مى‏شود، ولى مقدارى تأخير براى فكر كردن مانعى ندارد و شرط نيست كه فروشنده موقع فسخ حاضر باشد.

در چند صورت باوجود عيب نمى‏تواند معامله را فسخ كند يا تفاوت قيمت را بگيرد: 1- درصورتی‌که موقع خريدن عيب مال را بداند. 2- درصورتی‌که بعداً راضى شود. 3- فروشنده موقع معامله بگويد اين مال را با هر عيبى كه دارد مى‏فروشم، ولى اگر عيب معيّنى را ذكر كند و بگويد با اين عيب مى‏فروشم بعد معلوم شود عيب ديگرى دارد خريدار مى‏تواند معامله را فسخ كند. 4- خريدار در موقع معامله بگويد اگر مال عيبى داشته باشد فسخ نمى‏كنم و تفاوت قيمت هم نمى‏گيرم.

در چند صورت اگر خريدار بفهمد مال عيبى دارد نمى‏تواند معامله را به هم بزند ولى مى‏تواند تفاوت قيمت را بگيرد:1- درصورتی‌که بعد از معامله تغييرى در جنس بدهد به‌طوری‌که مردم بگويند جنس خریداری‌شده به‌صورت خود باقى نمانده است. 2- درصورتی‌که بعد از معامله بفهمد مال عیب دارد ولى حقّ فسخ را ساقط كرده باشد.3- بعد از تحويل گرفتن مال عيب ديگرى در آن پيدا شود.

در دو مورد می‌‌توان باوجود عیب بعد از تحويل گرفتن مال معامله را فسخ کرد. 1. اگر حيوان معيوبى را بخرد و قبل از گذشتن سه روز عيب ديگرى پيدا كند بازهم مى‏تواند آن را پس دهد.2. اگر فقط براى خريدار تا مدّتى حقّ فسخ قرار داده‌شده باشد و در آن مدّت مال عيب ديگرى پيدا كند در اين صورت نيز مى‏تواند معامله را فسخ كند هرچند آن را تحويل گرفته باشد.

هرگاه ازنظر اهل خبره محل، این عیب محسوب شود، و در برابر آن قیمتى قائل باشند، خریداران می‌توانند مابه‌التفاوت را بگیرند.

به‌هرحال این، جزء عیوب است.

هرگاه فروشنده منکر وجود عیب در موقع فروش باشد، و خریدار دلیلى بر سخن خود نداشته باشد، قول فروشنده پذیرفته می‌‌شود. امّا خریدار حق دارد از او بخواهد نزد حاکم شرع قسم یاد کند.

درصورتی‌که جنس مورد معامله عیب پنهانی داشته و شما از آن بی‌خبر بوده‌اید می‌‌توانید معامله را فسخ کنید.

درصورتی‌که در معامله يكى از دو جنس يا هر دو معيوب باشد و قبلاً هیچ‌یک از خریدار و فروشنده اطّلاع از این عیب نداشته باشند در اين صورت طرفی که کالای او معیوب بوده مى‏تواند معامله را فسخ كند، يا تفاوت قيمت سالم و معيوب را معيّن كند و به همان نسبت از پولى كه به فروشنده داده پس بگيرد ولى احتياط واجب آن است كه اين كار با رضايت طرف مقابل انجام گيرد به این خیار عیب‌گویند.

چنانچه مسئله عقب‌نشینی قبل از خرید سهام بقیّه ورثه در برنامه بوده و از آن آگاهى نداشته عیب محسوب می‌‌شود و خریدار می‌‌تواند فسخ کند.