شرط عدم ضمانت امانتدار در صورت تلف شدن مورد امانت با تفریط او
آيا امين میتواند شرط نمايد كه هرگاه مال مورد امانت با تعدّى و تفريط او تلف شود، مسئولیتی نداشته باشد؟
درصورتیکه از قبيل اجاره و مانند آن باشد اشكالى ندارد.
درصورتیکه از قبيل اجاره و مانند آن باشد اشكالى ندارد.
اگر بهعنوان امانت به او سپرده، حقّ تصرّف ندارند.
اگر فرد بدسابقه یا متّهمی نباشد باید بپذیریم و چون سرمایه در دست عامل امانت است، سرمایهگذار تنها میتواند او را قسم دهد. «لیس علی الأمین إلاّ الیمین»
درصورتیکه احتمال خطر و یا ضرری بوده باشد، مانعی ندارد.
امانتدار و كسى كه مال را امانت میگذارد هر دو بايد «بالغ» و «عاقل» باشند، بنابراين اگر بچه نابالغ يا ديوانه مالى را نزد كسى امانت بگذارد صحيح نيست، همچنين نمیتوان مالى را نزد بچه نابالغ يا ديوانه امانتگذار، ولى اگر مميّز باشد و ولی او اجازه دهد میتواند امانت را قبول كند.
هرگاه امانتدار بميرد، يا ديوانه شود، وارث يا ولی او بايد هر چه زودتر به صاحبمال اطّلاع دهد، يا امانت را به او برساند.
هرگاه صاحبمال ديوانه شود امانتدار بايد امانت را فوراً به ولی او برساند، يا به او خبر دهد كه مال را ببرد و اگر بدون عذر شرعى اين كار را نكند و مال تلف شود ضامن است، مگر اينكه ولی او اجازه دهد امانت به حال خود بماند.
هرگاه صاحبمال بميرد امانتدار بايد مال را به وارث او برساند، يا به او خبر دهد كه آن را ببرد و چنانچه در اين كار كوتاهى كند ضامن است، ولى اگر براى آنكه مىخواهد وارث را بشناسد، يا بداند ميّت وارث ديگرى هم دارد يا نه مال را ندهد و مال تلف شود ضامن نيست.
مانعی ندارد و این نوعی وام است.
اگر صاحبمال بميرد و چند وارث داشته باشد، امانتدار بايد مال را به همه ورثه بسپارد، يا به كسى كه وكيل همه آنان باشد بنابراين، اگر تمام مال را فقط به يكى از ورثه بدون اجازه ديگران بدهد ضامن سهم ديگران است.
باید مال را نزد خود نگهداری کند تا از بازگشت صاحب آن ناامید شود، آنگاه میتواند به فقرا بدهد.
اگر تصرف در خانه و زندگی او باشد جایز نیست مگر در صورت ضرورت.