ضمان آور بودن کاهش یا افزایش فاحش ارزش پول
آيا كاهش یا افزايش فاحش یا غیر فاحش ارزش پول ضمان دارد؟
كاهش و افزايش فاحش ضمان آور است؛ به تعبير صحيحتر چنانچه كسى به ديگرى مبلغى بدهكار باشد و بعد از گذشت چندین سال بخواهد آن را بپردازد بهیقین پرداخت همان مبلغ اداى دين محسوب نمىشود و بايد به قيمت روز پرداخته شود و نرخ تورّم ملاحظه گردد و تفاوتى در ميان اقسام بدهىها اعم از خمس، قرض، مهريّه، مضاربه و غیره در این موضوع نمیباشد نيست؛ ولى تغييرهاى غير فاحش تأثيرى ندارد؛ چراکه اداى دين محسوب مىشود.
ضمان خسارات در تخلف از قوانین راهنمایی رانندگی
اتومبیلسواری خارج از شهر حركت مىكند، موتورسواری نيز از روبهرو و در جهت مخالف در حال حركت است، موتورسوار بدون در نظر گرفتن فاصله اتومبيل، براى اینکه عرض جاده را پشت سر گذارد سريعاً جلو اتومبيل مىپيچد، راننده غافلگير شده و با مهارت خاصی اتومبيل را از مسير موتورسوار منحرف و جان موتورسوار را از مرگ حتمى نجات مىدهد، ولى اتومبيل از كنترل وى خارج و به بيرون از جاده پرت و واژگون میگردد كه درنتیجه راننده در اثر ضربهمغزی به حال اغما مىافتد و توسّط افراد نوعدوست راهى بيمارستان مىشود، با توجّه به اینکه عامل اصلى حادثه، موتورسوار فرارى بوده است، آيا فقط بايد راننده موتور از عهده مخارج تعمير و غرامت اتومبيل و خسارتهای ديگر برآيد؟
چنانچه راننده موتور مقصّر بوده هزينهها از او گرفته مىشود.
حکم ضمان مشتری در صورت تلف جنس در زمان امتحان کردن آن
چنانچه مشتری از صاحب مغازه مطالبه نماید که جنسی را به او بدهد تا آن را ببیند و اگر موردپسند قرار گرفت آن را خریداری نماید اما جنس از بین برود، ضامن میباشد؟
اگر مالى را از فروشنده بگيرد تا آن را درست ببيند و اگر پسنديد بخرد، اگر آن مال تلف شود در صورت کوتاهی عوض آن را به صاحبش بدهد و اما اگر کوتاهی نکرده، ضامن نمیباشد.
تشویق به رانندگی فردی که مهارت ندارد
اگر کسی به دیگری که مهارت در رانندگی ندارد، او را پشت فرمان برای رانندگی قرار دهد، در صورت بروزحادثه چه کسی ضامن است؟
راننده اگر عاقل و بالغ بوده مسئول خسارت است و فرد دیگر که او را تشویق کرده گناه کرده و مستحق تعزیر است.
حکم ضمان راننده مأمور در صورت غرق شدن خودرو و سرنشینان
در منطقه جنگى، سربازی که راننده نفربر بوده به همراه مافوقش نفربرى را در آب عمیق شستشو میدادهاند، ولی موتور نفربر به علّتى خاموش شده و نفربر زیرآب میرود و تعدادى سرباز که روى آن بودهاند خود را در آب پرتاب میکنند ولى دو نفر آنها غرق میشوند. راننده تأکید دارد که مافوق من دستور داده و شخص مافوق منکر است. حال سؤال این است که با توجّه به اینکه غرق شوندگان ملزم به سوارشدن نبودهاند و قبل از زیرآب رفتن خود را در آب انداختهاند، آیا راننده ضامن است؟
چنانچه نفربر را براى شستشو میبرده و همه میدانستهاند و بعضى به میل خود سوار آن شدهاند یا باقیماندهاند، راننده ضامن نیست و همچنین اگر ماندن آنها روى نفربر موجب نجات آنها میشده و آنها عجله کردهاند و خود را به آب پرتاب کردهاند، باز راننده ضامن نیست. ادّعاى راننده مبنى بر اینکه مافوق دستور داده، درحالیکه طرف منکر باشد هیچ فایدهای ندارد حتّى اگر منکر هم نباشد باز مسؤولیت او را از بین نمیبرد.
ضمان خسارت وارده به ملک همسایه براثر جریان آب ناودان
اگر براثر جارى شدن آب از ناودان ملک به دیوار ملک دیگری به ملک دیگری ضرری وارد گردد، آیا خسارت بر عهده صاحبخانه که آب ناودان او بر روی دیوار دیگری ریخته شده است؟ و درصورتیکه کارشناسى براى تشخیص مسئله بیاورند و برای این امر نیز هزینهای بپردازد این هزینه بر عهده کیست؟
اگر دو طرف پیشنهاد کارشناس کردهاند خرج کارشناسى بر عهده هر دو میباشد و نسبت به خسارت، اگر خانه صاحب ناودان قبلاً ساختهشده و مطابق عرف و عادت بوده، خسارتى بر عهده او نیست.
ضمان شکسته شدن ناخواسته ظروف مسجد
آیا شکسته شدن ظروف مسجد بهطور ناگهانى مثلاً در حال پذیرایى عزاداران در ایّام محرم موجب ضمان میگردد؟
هرکس بشکند ضامن است مگر ضایعاتى که اجتنابناپذیر است.
ضمان تلف شدن حیوانات همسایه براثر سمپاشی
شخصى زراعت میکند و مرغان خانگى روستا، تخم زراعت او را میچینند و با پایشان آن زراعت را خراب میکنند صاحب زراعت براى جلوگیرى از خراب شدن محصول و دانهها توسط مرغان، دانه را زهرآلود کرده و پاشیده و مرغان از آن دانهها خورده و مرده باشند و این در حالی بوده که صاحب زراعت صاحب مرغان را از سمپاشی دانهها باخبر کرده است حال آیا صاحب زراعت با این کار ضمان مرغهایی که براثر خوردن زراعت تلف میشوند میباشد؟
اگر راهى براى جلوگیرى جز این راه نباشد و به صاحبان مرغ اعلان کند مانعى ندارد و ضامن نیست.
ضمان خسارت وارده به گلهای که چوپانشان کودک است
در بعضى جاها مرسوم است که گوسفندان روستا را هر خانه بهنوبت به چراگاه میبرند و بعضى خانوادهها در روز نوبت خود کودکان را روانه میکنند حال اگر زمانی که کودکان چوپان گله باشند گرگ بعضى از گوسفندان را بخورد، چه کسی ضامن این خسارت میباشد؟
چنانچه قراردادى داشتهاند یا رسم در محل چنان بوده که به همراه گوسفندان افرادى فرستاده میشدند که از عهده جلوگیرى از خطر گرگ برآیند، تاوان بر ذمّه هرکسى است که خلاف قرارداد یا رسم محل عمل کند.
ضمان نجاتغریق با امتناع از نجات شخص غریق
درصورتیکه نجاتغریق که وظیفه امداد دارد از نجات شخص غریق امتناع ورزد و آن شخص غرق شود، آیا مسئولیتی متوجّه او خواهد بود؟
اگر نجاتغریق مسئولیت مراقبت را پذیرفته و محل مسئولیت او در جاى خطرناکى است و مردم با اعتماد به او، وارد استخر یا دریا میشوند اگر کوتاهى کند مسئول است.
ضمان اعمال کسی که شرب خمر کرده
اگر شخصى مبادرت به شرب خمر کند آیا بعد از برطرف شدن مستی ضامن اعمال خود میباشد؟
کسی که شرب خمر کرده اعمالى که در حال مستى انجام میدهد در برابر آن مسئول است.