جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که تمام آن‌ها نابالغ، یا تمام آن‌ها بالغ باشند، کودکى که ظرف مشتعل را پرتاب کرده و سبب سوختن دیگرى شده، ضامن است.

اگر مالى را از فروشنده بگيرد تا آن را درست ببيند و اگر پسنديد بخرد، اگر آن مال تلف شود در صورت کوتاهی عوض آن را به صاحبش بدهد و اما اگر کوتاهی نکرده، ضامن نمی‌باشد.

باید حتّى الامکان از تنبیه بدنى صرف‌نظر کرد و در صورت ضرورت باید با اجازه خاص یا عام ولی کودک باشد و کارى که سبب دیه شود انجام ندهند و درصورتی‌که موجب دیه گردد ضامن می‌باشد و به‌طورکلی با توجّه به آثار منفى تنبیه بدنى تا ممکن است باید از آن پرهیز کرد.

اگر راهى براى جلوگیرى جز این راه نباشد و به صاحبان مرغ اعلان کند مانعى ندارد و ضامن نیست.

درصورتی‌که اتّصال سیم‌خاردار مزرعه به برق برخلاف قانون و عرف محل و در مسير عبور و مرور همسايگان بوده، صاحب مزرعه ضامن است.

آری، او مسئول مرگ آن شخص می‌باشد مگر اینکه احساس خطر برای خود کند و مجبور به رها ساختن او باشد.

اگر نجات‌غریق مسئولیت مراقبت را پذیرفته و محل مسئولیت او در جاى خطرناکى است و مردم با اعتماد به او، وارد استخر یا دریا می‌شوند اگر کوتاهى کند مسئول است.

چنانچه نفربر را براى شستشو می‌برده و همه می‌دانسته‌اند و بعضى به میل خود سوار آن شده‌اند یا باقی‌مانده‌اند، راننده ضامن نیست و همچنین اگر ماندن آن‌ها روى نفربر موجب نجات آن‌ها می‌شده و آن‌ها عجله کرده‌اند و خود را به آب پرتاب کرده‌اند، باز راننده ضامن نیست. ادّعاى راننده مبنى بر این‌که مافوق دستور داده، درحالی‌که طرف منکر باشد هیچ فایده‌ای ندارد حتّى اگر منکر هم نباشد باز مسؤولیت او را از بین نمی‌برد.

با توجه به آنچه در سؤال مطرح می‌شود دلیل مسئله این است که هنگامی‌که افراد وارد بازى می‌شوند عملاً از یکدیگر نسبت به حوادثى که در طبیعت بازى احیاناً نهفته است و حتّى اگر طبق مقررات هم عمل کنند باز هم این حوادث پیش می‌آید، برائت ضمنى می‌جویند، شبیه برائتى که طبیب لفظاً یا عملاً از مریض می‌گیرد و این کار سبب برائت ذمّه او می‌شود.

معیار در مسئله سبب و مباشر اقوائیّت است. اگر سبب اقوی باشد استناد به او داده می‌شود و اگر مباشر اقوی باشد استناد به او داده می‌شود و اگر مساوى باشند هر دو ضامن هستند.

اگر عامل مشاجره و فشار روحى شخص متوفی بوده، یا عوامل بیرونى اثر داشته، کسى ضامن نیست; ولى اگر از قرائن حسی یا قول اهل خبره معلوم شود که طرف مقابل عامل این کار بوده، به نسبت تأثیر ضامن است.

درصورتی‌که معلوم شود یکى از آن دو نفر این کار را انجام داده‌اند و دلیلى بر اثبات مقصّر واقعى نباشد، ضمان در میان آن‌ها تقسیم می‌شود.