ایراد خطبه زبان نمازگزاران
آیا لازم است امامجمعه خطبهها را به زبان نمازگزاران ایراد کند؟
احتیاط واجب آن است که امامجمعه در خطبه حمد الهى و درود بر پیغمبر (صلیالله علیه واله) و ائمّه (علیهمالسلام) را به زبان عربى ایراد نماید، گرچه او و مستمعین عرب نباشند، امّا میتواند در مقام وعظ و توصیه به تقوا، به زبان دیگرى تکلّم نماید؛ و احتیاط واجب آن است که موعظه و آنچه را به مصالح مسلمین مربوط میشود، به زبان مستمعین ادا نماید و اگر مستمعین مختلفاند، آنها را به زبانهای مختلف تکرار کند. گرچه درصورتیکه مأمومین بیشازحد نصاب (چهار نفر) باشند میتواند به زبان حدّ نصاب (چهار نفر) اکتفا نماید، ولى احتیاط واجب آن است که آنها را به زبان خودشان موعظه کند.
لزوم بلند خواندن خطبهها
اگر امامجمعه خطبهها را آهسته بخواند، نماز صحیح است؟
جایز نیست امامجمعه، خطبهها و بخصوص موعظه و توصیه به تقوا را، آهسته ادا کند; بلکه لازم است که در هنگام موعظه و سفارش به تقوا، صداى خود را در حدّ مقدور به نمازگزاران برساند و در مجامع بزرگ توسّط بلندگوها به خطبه بپردازد تا تشویق و تحذیر و مسائل مهمِ به گوش همگان برسد.
ذکر گفتن در هنگام خطبه خواندن امامجمعه
در هنگام ایراد خطبه اول و دوم نماز جمعه توسط امام، گفتن ذکر با تسبیح توسط مأمومین چه حکمی دارد؟
اشکالی ندارد بهشرط آنکه مانع از گوش دادن به خطبهها نشود.
خواندن سوره حمد در پایان خطبههای نماز جمعه
آیا بعد از خطبههای نماز جمعه میتوان سوره حمد را بهعنوان سورهای کوتاه از قرآن خواند؟
خواندن سوره حمد در پایان خطبهها اشکالی ندارد.
طهارت امام و مستمعین هنگام خطبهها
آیا با وضو بودن امام و مستمعین هنگام ایراد خطبهها واجب است؟
احتیاط واجب آن است امام و مستمعین، در حال خطبه داراى طهارت کامل (که براى نماز معتبر است) باشند.
وظایف نمازگزاران هنگام ایراد خطبه
آیا هنگام ایراد خطبهها با وضو، روبهقبله و ساکت بودن لازم است؟
احتياط واجب آن است كه نمازگزاران هنگام ايراد خطبه با طهارت باشند و رو به امام نشينند و سكوت را رعايت كنند و به خطبهها گوش فرا دهند، ولى اگر عمداً سخن بگويند، نماز جمعه آنها باطل نمىشود، هرچند كار خلافى کردهاند.
مستحبات ایراد خطبهها
چه اموری بیان آن در خطبهها مستحب است؟
شایسته است امام و خطیب جمعه در خطبه نماز جمعه، مصالح دین و دنیاى مسلمانان را تذکّر دهد و مردم را در جریان مسائل زیانبار و سودمند کشورهاى اسلامى و غیر اسلامى قرار دهد و نیازهاى مسلمین را در امر معاد و معاش تذکّر دهد. از امور سیاسى و اقتصادى، آنچه را که در استقلال و کیان مسلمین نقش مهمی دارد، گوشزد کند. کیفیت صحیح روابط آنان را با سایر ملل بیان نماید و مردم را از دخالتهای دولتهای ستمگر و استعمارگر در امور سیاسى و اقتصادى مسلمین که منجر به استعمار و استثمار آنها میشود، بر حذر دارد. پس خطيب بايد حداکثر استفاده را از خطبهها براى تهذيب نفوس مردم و آگاه ساختن آنها از مسائل مهم روز بنمايد كه يكى از اهداف اصلی خطبهها همين است؛ و از اين فريضه عبادى سياسى بهرهگیری كامل شود؛ هرگز به سراغ مسائل تفرقهانداز نرود و مسلمين را به وحدت در مقابل دشمنان دعوت نمايد.
اگر خطبه را قبل از اذان بخوانند
امامجمعه یکی از شهرها خطبه را بیشتر اوقات قبل اذان آغاز میکند و مقدار واجب را نیز تکرار نمیکند. تکلیف ما که مقلد آیتالله مکارم هستیم چیست؟
نماز جمعه را با ایشان بخوانید و بعدازآن احتیاطاً نماز ظهر را بخوانید و اگر بتوانید به ایشان تذکر دهید که واجبات خطبه را بعد از اذان در چند دقیقه تکرار نمایند.
امور مستحب بر خطیب نماز جمعه
چهکارهایی در خطبههای نماز جمعه مستحب است امامجمعه رعایت کند؟
خوب است به رجاء مطلوبیت، امام و خطیب جمعه در زمستان و تابستان، عمامه داشته باشد وردایی بپوشد و خود را بیاراید، تمیزترین لباسهای خود را بپوشد و بوى خوش به کاربرد، بهطوریکه باوقار و سکینه باشد. قبل از خطابه، هنگامیکه مؤذّن اذان میگوید، او بر منبر نشسته باشد تا اذان به پایان برسد و خطبه را آغاز کند. هنگام صعود بر منبر خطابه، روبه روى مردم بایستد و سلام کند و مردم نیز با چهرههای خود از او استقبال کنند و به چیزى از قبیل اسلحه یا عصا تکیه کند.شایسته است امامجمعه، خطیب و بلیغ باشد و بهتناسب اوضاع زمان و مکان سخن گوید و عبارات فصیح و روان به کاربرد. به حوادثى که در سراسر جهان براى مسلمین میگذرد، بخصوص حوادث منطقه خود، آشنا باشد. مصالح اسلام و مسلمین را تشخیص دهد، چنان شجاع باشد که درراه خدا از ملامت و نکوهش احدى بیم به خود راه ندهد. در اظهار حق و ابطال باطل برحسب شرایط زمان و مکان صراحت داشته باشد. امورى از قبیل مواظبت در اوقات نماز و عمل به روش صلحا و اولیاى خدا را که موجب تأثیر کلام او در مردم است، رعایت کند. اعمال او با مواعظ و وعده و وعیدهایش تطبیق نماید. ازآنچه که موجب وهن او و کلامش میشود، حتّى از قبیل پرگویى، شوخى و بیهودهگویی بپرهیزد؛ و همه این امور را تنها براى خداوند رعایت کند و هدفش اعراض از دنیاپرستى و ریاستطلبی که سرسلسله همه گناهان است، باشد.
طولانی شدن خطبهها و گذشتن وقت
درصورتیکه خطبهها آنقدر طولانی شود که وقت نماز جمعه بگذرد حکم چیست؟
جایز نیست امامجمعه خطبهها را آنقدر طولانى کند که وقت نماز بگذرد و الا باید نماز ظهر را بخواند; زیرا نماز جمعه در خارج از وقت آن قضا ندارد.
سخن بیربط هنگام ایراد خطبهها
اگر امام هنگام خطبهها سخن بیربطی بگوید حکم چیست؟
احتیاط مستحب آن است که امام در حال خطبه، سخنى غیر مربوط به خطبهها نگوید; البتّه در فاصله بین خطبهها و نماز، سخن گفتن بلامانع است.