جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتیاط مستحب آن است که قبل از اقامه نماز جمعه، مطمئن شوند که در کمتر از حدّ مقرّر نماز جمعه دیگرى، قبل از آن‌ها و یا مقارن آن‌ها، برگزار نشده و نمی‌شود.

مانعی ندارد ولیکن بهتر آن است که یک نماز برپا شود.

واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اوّل نماز جمعه را بجا آورد باطل است و درصورتی‌که وقت باقى است، باید پس از ایراد خطبه‌ها مجدداً نماز جمعه را بخواند ولى اگر نسبت به‌حکم مسئله جاهل بوده، یا اشتباه کرده احتیاط واجب آن است که خطبه‌ها و نماز را اعاده کند.

خواندن نماز اول وقت در ظهر روز جمعه در فرض مذکور مانعی ندارد.

اگر یقین دارند که در فاصله کمتر از حدّ لازم (یک‌فرسخ) نماز جمعه‌ای برپاشده، ولى شک دارند که آن نماز قبلاً برگزارشده یا نه و یا شک دارند که آن نماز مقارن با آن‌ها برگزار می‌شود یا نه در هر دو صورت می‌توانند خود نماز جمعه‌ای تشکیل دهند و همچنین است درصورتی‌که نسبت به اصل انعقاد نماز جمعه دیگر، اطمینان نداشته باشند.

هر يك از خطبه‌ها بايد مشتمل بر امور زير باشد:1 حمد و ثناى الهى. (به هر لفظى که حمد الهى محسوب شود جایز است; ولى احتیاط مستحب آن است که به لفظ جلاله «اللّه» باشد و پس‌ازآن به ثناى الهى بپردازد.)2 صلوات بر محمد و آل محمد.3 وعظ و ارشاد و سفارش به تقواى الهى.4 خواندن يك سوره كوتاه در هر خطبه مانند سوره قل هو الله، قل يا أيّها الكافرون يا سوره والعصر (بنا بر احتياط واجب).5 بنا بر احتياط واجب براى خود و مؤمنين و مؤمنات استغفار كند و در خطبه دوم ائمّه هدى (ع) را هنگام صلوات و درود یک نام ببرد. بنابراين خطبه اوّل‏ شامل پنج قسمت و خطبه دوم شامل شش قسمت است. امام بايد خطبه‌ها را در حال قيام بخواند و میان دو خطبه جلوس مختصرى بنمايد و صداى خود را در حدّ مقدور به نمازگزاران برساند و وعظ و ارشاد را به زبان قابل‌فهم براى مردم ايراد كند.

جایز نیست امام‌جمعه، خطبه‌ها و بخصوص موعظه و توصیه به تقوا را، آهسته ادا کند; بلکه لازم است که در هنگام موعظه و سفارش به تقوا، صداى خود را در حدّ مقدور به نمازگزاران برساند و در مجامع بزرگ توسّط بلندگوها به خطبه بپردازد تا تشویق و تحذیر و مسائل مهمِ به گوش همگان برسد.

به‌قصد رجا (یعنی به امید رسیدن به ثواب) مانعی ندارد.

اگر گروه سوّمى خواسته باشند در همان محدوده، اقامه جمعه دیگرى بنمایند، باید یقین داشته باشند که آن دونماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحت یکى از آن دو را بدهند، نمی‌توانند اقامه جمعه دیگرى بنمایند.

پشت کردن به امام‌جمعه شرعاً اشکال دارد ولی ایستادن و نشستن مانعی ندارد.

احتياط واجب آن است كه نمازگزاران هنگام ايراد خطبه با طهارت باشند و رو به امام نشينند و سكوت را رعايت كنند و به خطبه‌ها گوش فرا دهند، ولى اگر عمداً سخن بگويند، نماز جمعه آن‌ها باطل نمى‏شود، هرچند كار خلافى کرده‌اند.

معیار راه زمینى است که غالب مردم از آن استفاده می‌کنند؛ و دلیل بر این مطلب انصراف اطلاقات به راه عادى و معمولى است مخصوصاً که راه مستقیم هوایى از راه عادى که مردم رفت‌وآمد می‌کنند معمولاً کوتاه‌تر است و اگر مدار بر راه مستقیم بود باید در روایات به آن تصریح می‌شد.