عدم تمکّن مالی اولیای دم برای پرداخت کردن فاضل دیه
چنانچه اولیاى دم علیرغم اصرار بر قصاص، قدرت پرداخت فاضل دیه را نداشته باشند و از طرفى بهطور عادى نیز امیدى به تمکّن آنان در آینده نباشد، بفرمایید:1 ـ آیا در اینگونه موارد قصاص بهطور قهرى تبدیل به دیه میشود؟ 2 ـ چنانچه پاسخ منفى است، در شرایطى که عدم قصاص، یا تأخیر آن، به مصلحت نباشد و چهبسا عوارض سیاسى و اجتماعى شدیدى در برداشته باشد، آیا میتوان با پرداخت فاضل دیه از بیتالمال قصاص را اجرا نمود؟3 ـ در فرض مسئله، آیا میتوان بدون ردّ فاضل دیه، قصاص را اجرا نمود و فاضل دیه بهعنوان دین بر ذمّه ولىّ دم باقى بماند؟4- اگر (آنگونه که برخى از فقها میفرمایند) در اینگونه موارد، وظیفه صبر کردن تا زمان توانایى ولىّ دم باشد، در مواردى که ممکن است انتظار قصاص سالها به طول بکشد و این امر براى قاتل و خانواده وى موجب عسر و حرج گردد، تکلیف چیست؟
1-درصورتیکه امیدى به پرداخت فاضل دیه در آینده نزدیک نباشد، حکم قصاص تبدیل به دیه میشود. 2- درصورتیکه عدم اجراى قصاص واقعاً مشکلآفرین بوده باشد، پرداختن فاضل دیه از بیتالمال بیمانع است.3- جایز نیست.4- در صورت احتمال یسار در آینده دور، تبدیل به دیه میشود.