Kişinin naməhrəm qadına salam verməsi
Kişinin naməhrəm qadına salam verməsi məkruhdurmu?
Məkruh deyil, lakin bəzi hədislərdən belə başa düşmək olur ki, cavan qadına salam vermək məkruhdur.
Kişinin naməhrəm qadına salam verməsi
Kişinin naməhrəm qadına salam verməsi məkruhdurmu?
Məkruh deyil, lakin bəzi hədislərdən belə başa düşmək olur ki, cavan qadına salam vermək məkruhdur.
Qadınların idarələrdə çalışmaları
Kişilərin müraciət etdikləri idarələrdə qadınların işləməsi caizdirmi?
İslam qaydalarına riayət etməklə, eybi yoxdur.
Kişilərin evdə qadına məxsus əşyalardan istifadə etməsi
Kişilərin evdə qadın çəkələklərini və əksinə qadınların kişi çəkələklərini geyməsinin eybi var?
Eybi yoxdur. Belə ki, evdə hər birinin məxsus paltarlarını digəri geyərsə və fəsadla nəticələnməzsə eybi yoxdur. Lakin fəsad yaradan hallarda haramdır.
Kişilərə məxsus bəzək əşyalarını alğı-satqısı
Kişilər üçün qızıl bəzək əşyalarının – üzük, boyunbağı və bilərzik kimi – alğı-satqısının hökmü nədir?
Əgər bu kimi qızıl əşyaları adətən kişilərdən qeyri halda istifadə olunmursa, caiz deyil.
Kişilərə məxsus bəzək əşyalarını alğı-satqısı
Kişilər üçün qızıl bəzək əşyalarının – üzük, boyunbağı və bilərzik kimi – alğı-satqısının hökmü nədir?
Əgər bu kimi qızıl əşyaları adətən kişilərdən qeyri halda istifadə olunmursa, caiz deyil.
Qətllə nəticələnən havaya atəş
Kişi öz arvadını qəsdən qətlə yetirir. Ölən qadının vərəsələri anası və bir qızından ibarətdir. Təbii ki, ata öz qızı tərəfindən qisasa (edama) məhkum edilə bilməz. Bilmək istərdik ki, ölən qadının anası qisas tələb etsə: 1) Qisas tələb edən şəxsin diyənin (qanbahasının) yarısını qatilə ödəməsinin lazım olduğunu nəzərə alsaq, qızın səhminə mütənasib olaraq diyə ödəməlidirmi? Qatilin də atasının sağ olduğunu və onun səğir (azyaşlı) uşağın babası sayıldığını nəzərə alsaq, uşağın məsləhətinə əməl etməklə, diyə tələb etmək və ya əfv etmək babanın öhdəsindədir, ya yox? 2) İmtina etdiyi təqdirdə və ya qisas almaq istəyən şəxsin diyələri (qanbahasını) ödəmək üçün maddi imkanı olmadığı təqdirdə qisas haqqı aradan gedir, diyəyə çevrilir, yoxsa onun icrası təxirə düşür? Sonuncuda məhkum həbsdən azad olunurmu?
1) Qızın səhmini ödəməlidir. Zahirən, uşağın babasının bu işdə vilayəti (ixtiyarı) var.2) Əgər qan sahibinin (qəyyum) yaxın gələcəkdə maddi imkanı olacağına ümid varsa, gözləmək lazımdır. Məhkum olunmuş şəxs isə dəyərli vəsiqə verməklə həbsdən azad olur. Amma buna ümid yoxdursa, diyə ödəməyə vəzifəlidir.
Spid xəstəliyi
Kişi və qadının hər birində spid xəstəliyinin olmasını, nikah əqdini talaqsız pozmağın mümkün olduğu eyiblərdən biri bilirsinizmi?
Əgər mütəxəssis şəxslərin şahidliyi ilə bu xəstəlik yoluxmaya və təhlükəyə səbəb olacaq bir mərhələdədirsə və ər arvadına talaq verməyə razı deyilsə, qadın öz talağını şəri hakim vasitəsilə ala bilər. Kişi də belə hallarda qadına talaq verə bilər.
Mehriyyənin tələb olunan zaman və ya imkan daxilində ödənilməsi
Kişi və qadın, yaxud onların başçı və böyükləri aralarına müqavilə qoyur və mehriyəni təyin edirlər. Sonra mehriyədən iki yüz min tümənini nağd olaraq verilir. Yerdə qalanı isə kişinin öhdəsində qalır və ürf (camaat) tərəfindən belə başa düşülür ki, toy mərasimindən sonra zövcə bunu tələb edə bilər, əri də imkan daxilində ödəməlidir. Necə ki, keçmiş alimlərdə nikahnamələrdə belə qeyd edirdilər: فلها المطالبه بشرط التمکین و له الاداء عند القدره و الامکانLakin indiki zamanda rəsmi nikah dəftərxanaları sözü gedən meyarı nəzərdə tutmadan, yazırlar ki, kişi, mehriyə tələb olunan zaman onu ödəməlidir. Buna əsasən, onların arasında ixtilaf yarananda qadın deyir ki, əri mehriyəni nağd ödəməyincə, təslim olmayacaqdır, üstəlik onun nəfəqəsini də verməlidir. Qadının buna haqqı varmı?
“Mehriyə tələb olunan zaman ödəməlidir”, – deyə şərt olunarsa, qadının mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Əgər təslim olmamaqda mehriyənin verilməməyinə istinad olunarsa, nəfəqə də almağa haqqı var. Əgər “ərin imkan daxilində ödəyəcəyi” şərt edilsə və ya ürf və adət baxımından bunu sübut edən dəlillər mövcud olsa, ərin imkanı olmadığı təqdirdə qadının bunu tələb etməyə haqq yoxdur. Belə olan halda təslim olmasa, nəfəqə almağa haqqı yoxdur.
Mehriyyənin tələb olunan zaman və ya imkan daxilində ödənilməsi
Kişi və qadın, yaxud onların başçı və böyükləri aralarına müqavilə qoyur və mehriyəni təyin edirlər. Sonra mehriyədən iki yüz min tümənini nağd olaraq verilir. Yerdə qalanı isə kişinin öhdəsində qalır və ürf (camaat) tərəfindən belə başa düşülür ki, toy mərasimindən sonra zövcə bunu tələb edə bilər, əri də imkan daxilində ödəməlidir. Necə ki, keçmiş alimlərdə nikahnamələrdə belə qeyd edirdilər: فلها المطالبه بشرط التمکین و له الاداء عند القدره و الامکانLakin indiki zamanda rəsmi nikah dəftərxanaları sözü gedən meyarı nəzərdə tutmadan, yazırlar ki, kişi, mehriyə tələb olunan zaman onu ödəməlidir. Buna əsasən, onların arasında ixtilaf yarananda qadın deyir ki, əri mehriyəni nağd ödəməyincə, təslim olmayacaqdır, üstəlik onun nəfəqəsini də verməlidir. Qadının buna haqqı varmı?
“Mehriyə tələb olunan zaman ödəməlidir”, – deyə şərt olunarsa, qadının mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Əgər təslim olmamaqda mehriyənin verilməməyinə istinad olunarsa, nəfəqə də almağa haqqı var. Əgər “ərin imkan daxilində ödəyəcəyi” şərt edilsə və ya ürf və adət baxımından bunu sübut edən dəlillər mövcud olsa, ərin imkanı olmadığı təqdirdə qadının bunu tələb etməyə haqq yoxdur. Belə olan halda təslim olmasa, nəfəqə almağa haqqı yoxdur.
Zinaya iqrar
Kişi evlilik vəziyyətindədir, qadın isə subaydır. Qadın buna razı olmadığını (cinsi əlaqənin zorakılıqla baş verdiyini), kişi isə iki tərəfin buna razı olduğunu iddia edir və dörd dəfə bunu iqrar edir. Kişinin iddiasını qəbul etdiyimiz təqdirdə, hökmün nəticəsini nəzərə almaqla o, “rəcm” (daş-qalaq) olunmalıdır. Bunu qəbul etməsək, əksinə qadının iddiasını qəbul etsək, kişinin cəzası edamdır. Belə bir şəraitdə “لیس على المستکرهة شىء اذا قالت استکرهت”- (zorakılığa məruz qalan qadın “məni məcbur etdin” – desə, onun günahı yoxdur) hədisini nəzərə almaqla, və ya zorakılıq əməlində iki tərəfin şərt olmasını, hər birinin sözünün öz lehinə qəbul etməyin zorakılıq mənasına zidd olmasını, eləcə də onların hər birinin sözünü digərinin əleyhinə qəbul etməyin “اقرار العقلاء على انفسهم ” – (ağıl sahiblərinin öz əleyhinə iqrarı) qaydasına zidd olmasını və bundan əlavə, iqrara və qadının hamilə olmasına əsasən zina əməlinin baş verdiyinin qəti və şübhəsiz olduğunu nəzərə almaqla xahiş edirik ki, belə halların tez-tez baş verdiyinə görə yuxarıdakı cinayət işinin hökmünü lazımi istifadələr üçün bəyan edəsiniz.
Kişinin iqrarına əsasən o, rəcm (daşqalaq) cəzasına məhkum edilməlidir. Qadına isə razı olmadığını iddia etdiyinə görə bəraət verilməlidir. Zahiri hökmlərdə fərqli ölçü götürməyin maneəsi yoxdur. Baxmayaraq ki, bu iş bəzi hallarda icmali (qeyri-dəqiq) elmlə ziddir. Məsələn, “kürr, yoxsa qəlil su (az su) olması şəkli olan su ilə yuyulan nəcis paltar” məsələsində istishab qaydasına görə paltar nəcis sayılır, su isə pak sayılır.
Kişilərin qadınlara məxsus paltar tikmələri
Kişi dərzinin qadın paltarı tikməsinin hökmü nədir?
Fiziki toxunmaq və digər haram əməlləri tələb etməzsə, eybi yoxdur.
