مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر عارضه مثلاً در حدّ از دست دادن یک كليه يا مانند آن باشد واجب نيست كسى براى نجات جان ديگرى اين كار را انجام دهد، امّا اگر عارضه، خفيف و قابل‌تحمل باشد، وجوب نجات جان ديگرى با رضايت صاحب عضو بعيد نيست؛ و درصورتی‌که با اطّلاع و رضايت صاحب عضو باشد و احتمال عارضه ضعيف بوده، امّا تصادفاً گرفتار آن شود، پزشك مسئول نیست; مانند برداشتن یک كليه، كه معمولاً خالى از خطر است، ولى گاه ممكن است عارضه‌ای پيش آيد.

از طرف كسى كه زنده است (بالغ، كودك و ديوانه‌اى كه حج بر او مستقر نشده) فقط براى حج مستحبی مى‌توان اجير كرد، مگر نسبت به كسانى كه حج بر آن‌ها واجب شده و براثر كوتاهى آن را بجا نياورده‌اند و اكنون به خاطر بيمارى يا پيرى، ناتوانى و جنون قادر بر حج نيستند، در اين صورت واجب است نايب بگيرند؛ امّا اگر زمانى استطاعت مالى پیداکرده كه استطاعت جسمى نداشته و يا راه براى او باز نبوده، حج بر وى واجب نيست و گرفتن نايب نيز واجب نمى‌باشد؛ نه در حيات، نه بعد از مرگ او. ولى احتياط مستحب اين است كه در زمان حیات اجير بگيرد.

در فرض مزبور نيابت از طرف پدر صحيح نيست، مگر این‌که با اطّلاع و موافقت او باشد و حج از طرف پدر واقع نمى‌شود و فرقی بين دو صورت فوق نيست.