زكات فطره بر تمام كسانى كه قبل از غروب شب عيد فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، يعنى بايد براى خودش و كسانى كه نان‌خور او هستند، هر نفر به‌اندازه يك صاع (تقريباً سه كيلو) ازآنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو يا خرما يا برنج يا ذرت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول يكى از این‌ها را بدهد كافى است.
طلا داراى دو نصاب است: نصاب اوّل آن 20 مثقال شرعى است كه معادل 15 مثقال معمولى مىباشد، هرگاه به اين مقدار برسد و شرايط ديگر نيز در آن جمع باشد بايد چهل يك آن را (دو و نيم درصد) به‌عنوان زكات بپردازد و اگر به اين مقدار نرسد زكات ندارد. نصاب دوم 4 مثقال شرعى است كه 3 مثقال معمولى می‌شود، يعنى اگر 3 مثقال به 15 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام 18 مثقال را از قرار دو و نيم درصد بدهد و اگر كمتر از 3 مثقال اضافه شود فقط زكات 15 مثقال واجب است و زيادى آن زكات ندارد، همچنين هر چه بالا رود، يعنى اگر 3 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام آن را بدهد و اگر كمتر اضافه شود مقدار اضافه زكات ندارد.
هرگاه طلا و نقرهاى كه دارد جنس خوب و بد يا عيار کم‌وزیاد داشته باشد، زكات هركدام را از همان مىدهد، ولى بهتر آن است كه زكات همه را از نوع مرغوب بدهد.
زکات را در یکى از هشت مورد زیر باید صرف کرد: 1 و 2ـ «فقرا» و «مساکین» و آن‌ها کسانى هستند که مخارج سال خود و عیالاتشان را ندارند. تفاوت فقیر و مسکین در این است که فقیر روى سؤال از کسى ندارد، امّا مسکین نیازمندى است که روى سؤال دارد، کسانى که صنعت و ملک و سرمایه و کسبى دارند که زندگى آن‌ها را اداره نمی‌کند فقیر محسوب می‌شوند و کمبود زندگى خود را می‌توانند از زکات بگیرند. 3ـ کسى که از طرف امام یا نایب او مأمور جمع‌آوری زکات یا نگهدارى یا رسیدگى به‌حساب آن و یا رساندن آن به امام و نایب او، یا رساندن به مصارف لازم هستند می‌توانند به‌اندازه زحمتى که می‌کشند از زکات استفاده کنند. 4ـ افراد ضعیف الایمانى که با گرفتن زکات تقویت می‌شوند و تمایل به اسلام پیدا مى کنند. 5ـ خریدن برده‌ها و آزاد کردن آن‌ها. 6ـ اشخاص بدهکارى که نمی‌توانند قرض خود را ادا کنند. 7ـ «سبیل الله» یعنى کارهایى مانند ساختن مسجد که منفعت دینى عمومى دارد و همچنین مدارس علوم دینى، مراکز تبلیغاتى، اعزام مبلغین، نشر کتاب‌های مفید اسلامى و خلاصه آنچه براى اسلام نفع داشته باشد به هر نحو که باشد، مخصوصاً جهاد در راه خدا. 8ـ «ابن السّبیل» یعنى مسافرى که در سفر مانده و محتاج شده که به مقدار نیازش می‌تواند از زکات استفاده کند، هرچند در محل خود غنى و بی‌نیاز باشد.
هرکدام آن‌ها مانند مشابه آنچه زکات واجب دارد محاسبه می‌شود و در مورد درآمد نقدی، یک‌چهلم (دو و نيم درصد) است، مشروط بر اینکه به‌اندازه نصاب نقدین رسیده باشد.
زکات در نُه مورد واجب می‌شود:1-گندم 2-جو 3-خرما 4-انگور(كشمش) 5-طلا 6-نقره 7-گوسفند 8-گاو 9-شتربنابراین اگر كسى مالك يكى از اين نُه چيز باشد با توجه به شرايط مندرج در رساله علمیّه، بايد مقدار معيّنى را در مصارف مشخص‌شده صرف كند، ولى مستحب است از سرمايه کسب‌وکار و تجارت نيز همه‌سال زكات بدهد، همچنين ساير غلات (غير از گندم و جو و خرما و كشمش) نيز زكات آن مستحب است.
تا زيد شهودى اقامه نكند سخن او پذيرفته نيست.
فقط يك سوّم هبه نامه كه در واقع وصيّتنامه است صحيح مى باشد، بقيّه به ورثه برمى گردد و اگر وارثى ندارد بايد به حاكم شرع داده شود.
درصورتی‌که حداقل دو شاهد مرد شهادت به بخشش مهریه توسط زوجه بدهند زوج نسبت به مهریه بری الذمه می‌شود ولی درصورتی‌که مهریه در ذمه‌ی زوج نباشد و نسبت فامیلی نسبی نداشته باشند زوجه حق رجوع به هبه را دارد.
نسبت به ترک انفاق اگر زوج اصرار داشته باشد و حاضر به انجام‌وظیفه شرعى نشود حاکم شرع می‌تواند زوجه را مطلقه سازد و یا حقّ او را از زوج بگیرد و نسبت به اتّهام عنین بودن اگر این امر از ابتداى زوجیت بوده و زوج حاضر به آزمایش نشود و بر آن اصرار ورزد باز حاکم شرع می‌تواند زوجه را مطلقه سازد. ضمناً توجّه داشته باشید هرگاه ثابت شود زوج عنین است باید یک سال مهلت داد، اگر بیمارى او خوب نشد زوجه حقّ فسخ دارد و می‌تواند نصف مهر خود را بگیرد.
زن در چند صورت می‌تواند عقد را به هم زند: ۱. ديوانه بودن شوهر ۲. نداشتن آلت مردى ۳. ناتوانى از نزديكى جنسى ۴. درصورتی‌که بیضه‌های او را كشيده باشند؛ و چنانچه زن به خاطر يكى از این عيوب عقد را بر هم زند نيازى به طلاق نيست و همان فسخ كافى است.
درصورتی‌که قبلاً زوج و كسان او اظهار داشته‌اند كه از سلامت كامل برخوردار است زوجه می‌تواند به‌عنوان تدليس، نكاح را فسخ كند. در غير اين صورت، هرگاه ثابت شود زندگى با آن مرد مستلزم عسر و حرج شديد است حق دارد از حاكم شرع تقاضاى طلاق كند.
تا زمانى که طبق عرف عروسى نکرده، حقّ امتناع دارد.
