شک در صحت تقصیر بعد از انجام آن
شخصى پس از انجام تقصير شك مى‌كند كه آن را صحيح به‌جا آورده، يا نه؟ اكنون وظيفه‌اش چيست؟
بايد بنا بر را بر صحت بگذارد.
درک نکردن وقوف اختیاری مشعر به خاطر خواب رفتن
شخصى وقوف به عرفات و مقدارى از وقوف شبانه مشعر را درك كرده و قبل از طلوع صبح براى بردن اثاثيه و كارهاى ديگر عمداً به منى رفته و قصد داشته دوباره به مشعر بازگردد؛ ولى در منى به خواب‌رفته و وقوف اختيارى مشعر را درك نكرده است. وظيفه‌اش چيست؟
حج او صحيح است و اگر مى‌تواند وقوف اضطرارى روز مشعر را بجا آورد، احتياط آن است كه بجا آورد و اگر نايب است، نيابتش نيز صحيح است.
بی‌هوش شدن بعد از وقوف به عرفات
شخصى وقوف اختيارى عرفات را درك كرده (از ظهر روز نهم تا غروب آفتاب در عرفات بوده) ولى قبل از رفتن به مشعر بى‌هوش شده است. اگر تا آخر اعمال حج به هوش نيايد تكليف چيست؟ اگر بعد از بی‌هوشی او را به كشورش منتقل كرده باشند چه حكمى دارد؟ و چنانچه بعد از ايّام تشريق (بعد از سيزدهم ذی‌الحجه) در ماه ذی‌الحجه به هوش آيد و در مکه يا كشورش باشد، چه كند؟
درك وقوف اختيارى عرفه براى صحت حج او كافى است. پس اگر به هوش آيد بقيّه اعمال را بجا مى‌آورد و اگر نتواند بجا آورد نايب مى‌گيرد، به‌شرط آن‌که وقت اعمال باقى باشد. در غير اين صورت، صحت حج او مشكل است و براى خروج از احرام احتیاطاً عمره مفرده بجا مى‌آورد.
بهترین راه مصرف ثلث مال میت
شخصى وصیّت کرده است که «ثلث اموال این جانب را در موردى خرج کنید که از نظر قرآن و سنّت بهترین موارد است و بهتر از آن موردى نیست» نظر مبارک را در این مورد بیان فرمایید که پول ایشان در چه موردى مصرف شود؟
در مورد حوزه هاى علمیّه و افراد باتقوایى که در این حوزه ها به امر تدریس و تبلیغ و ارشاد خلق و امربه معروف و نهى از منکر اشتغال دارند مصرف کنید، در حدیث آمده: «وما اعمال البرّ کلّها و الجهاد فى سبیل الله، عند الامر بالمعروف والنهى عن المنکر، الا کنفثه فى بحر لجّى; تمام اعمال نیک و حتّى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر مانند آب دهان در برابر دریاى عمیق است».
وصیت به دفن قرآن همراه میت
شخصى وصیت کرده که قرآن‌هایی که مدّت‌ها آنها را می‌خوانده است با او در قبر بگذارند، آیا عمل به این وصیت جایز است؟
اگر قرآن‌های متعدّدى باشد خالى از اشکال نیست.
بهترین راه مصرف ثلث مال میت
شخصى وصیت کرده است که «ثلث اموال این‌جانب را در موردى خرج کنید که از نظر قرآن و سنّت بهترین موارد است و بهتر از آن موردى نیست» نظر مبارک را در این مورد بیان فرمایید که پول ایشان در چه موردى مصرف شود؟
در مورد حوزه‌های علمیّه و افراد باتقوایى که در این حوزه‌ها به امر تدریس و تبلیغ و ارشاد خلق و امربه‌معروف و نهى از منکر اشتغال دارند مصرف کنید. در حدیث آمده: «وما اعمال البرّ کلّها و الجهاد فى سبیل الله، عند الامر بالمعروف والنهى عن المنکر، الا کنفثه فى بحر لجّى; تمام اعمال نیک و حتّى جهاد در راه خدا در برابر امربه‌معروف و نهى از منکر مانند آب دهان در برابر دریاى عمیق است».
تعلّق گرفتن وصیت ثلث به دیه
شخصى وصیت به ثلث نموده و در اثر تصادف ماشین فوت کرده است. وصی میّت ادّعاى دیه نموده و بابت آن چکى از قاتل دریافت نموده است، پس‌ازاین جریان، بعضى از ورثه، رضایت داده و بعضى سهمشان از دیه را گرفته‌اند، حکم سهم میّت وظیفه وصی چیست؟
در فرض مسئله، دیه هم جزء اموال است و ثلث به دیه نیز تعلّق می‌گیرد.
رد وصایت در زمان حیات وصیت‌کننده و قبول آن بعد از فوت او
شخصى وصیت‌نامه‌اى را تنظيم كرده و «زيد» را به‌عنوان وصى تعيين مىنمايد، اما زمانى كه وصیت‌نامه را به «زيد» ارائه مى‌دهد او وصايت را قبول نمىكند ولى صاحب وصیت، وصیت‌نامه را پيش او گذاشته و مىرود و اتفاقاً در مسير تصادف كرده و از دنيا مىرود. بعدازآن «زيد» وصیت‌نامه را امضا كرده و قبول وصايت مى‌كند آيا صحيح است؟
مشكل است چون در حيات موصى او وصايت را قبول نكرده و آن را نفى كرده است حال كه بعد از فوت آن را قبول كرده، مشكل است، اگر زيد اطلاع نمى داشت و نفى نمى كرد مى توانست بعد از فوت قبول كند بلكه بايد بپذيرد اما حالا كه در حيات نفى كرده بعد از فوت نمى تواند آن را قبول كند.
عدم اعتبار وصیت‌نامه بدون امضا
شخصى وصیت‌نامه‌اى نوشته، امّا آن را امضا نكرده، آيا وصیت‌نامه مذكور معتبر و لازم‌الاجرا است؟
وصیت‌نامه بدون امضا اعتبارى ندارد.
کثیر السفری که در ماه رمضان مقدار سفر ها را کاهش داده
شخصى هفته‌اى 4 روز به خاطر شغلش در سفر است ولى در ماه مبارك رمضان به خاطر سختى كار سفرهاى خود را به يك يا دو سفر در هفته تقليل مى‌دهد. آيا باز هم نماز و روزه او كامل است؟
در صورتى كه در مجموع هفته‌اى سه روز و ماهى 12 روز و سالى سه چهار ماه سفر كند كثيرالسفر محسوب مى‌شود.
کثیر السفری که در ماه رمضان مقدار سفرها را کاهش داده
شخصى هفته‌اى 4 روز به خاطر شغلش در سفر است ولى در ماه مبارك رمضان به خاطر سختى كار سفرهاى خود را به يك يا دو سفر در هفته تقليل مى‌دهد، آیا بازهم نماز و روزه او كامل است؟
اگر حداقل ده روز در ماه مبارک رفت و آمد ندارد در آن ماه کثیر السفر محسوب نمی شود.
حکم مراجعه به مدّعیان کشف گمشدگان
شخصى هست که می‌تواند رد اشیاى گمشده را به صاحبان آنها به‌طور دقیق اطّلاع دهد و تابه‌حال چندین مورد که به او مراجعه کرده‌اند به نتیجه رسیده‌اند. از طرفى پسرعموی من در جنگ مفقودالاثر شده است و همسر و دو فرزند ایشان قصد و اصرار بر مراجعه به این شخص را دارند تا از او اطّلاعى کسب کنند، آیا این کار جایز است؟
ادعاى این‌گونه اشخاص غالباً صحت ندارد و رجوع به آنها براى کشف گمشده‌ها جایز نیست.
مراجعه به افراد خاص جهت یافتن گمشده
شخصى هست که مى تواند رد اشیاى گمشده را به صاحبان آنها به طور دقیق اطّلاع دهد و تا بحال چندین مورد که به او مراجعه کرده اند به نتیجه رسیده اند. از طرفى پسر عموى من در جنگ مفقودالاثر شده است و همسر و دو فرزند ایشان قصد و اصرار بر مراجعه به این شخص را دارند تا از او اطّلاعى کسب کنند، آیا این کار جایز است؟
ادعاى این گونه اشخاص غالباً صحّت ندارد و رجوع به آنها براى کشف گمشده ها جایز نیست.
وصیت به منافع و تکلیف وصی در تحصیل و افزایش منافع
شخصى نصف باغ انگور خود را به‌عنوان ثلث قرارداده و در وصیت‌نامه‌اش سفارش کرده که بعد از کم کردن مخارج باغ، وصى مابقی محصول و سود آن را از طرف موصى احسان نماید، اکنون بعد از گذشت مدت‌زمانى، درآمد و منافع باغ مخارج خودش را کفایت نمی‌کند یعنى مخارج کارگر بیشتر از درآمد باغ می‌باشد، آیا کسى که مسؤولیت این باغ را دارد، می‌تواند آن را به‌طور اقساطى، یا به‌صورت نقدى بفروشد و پول باغ را در حقّ او احسان کند؟
باید آن را بفروشد و در جاى دیگرى ملکى، هرچند کوچک که منافعى داشته باشد، تهیّه و وقف نماید و منافع آن را در موارد وصیت مصرف کند.
کشته شدن فرد مسموم یا مجروح با اهمال کاری پزشک
شخصى نسبت با دیگرى کارى انجام مى دهد که یا نوعاً کشنده است، مثل دادن سمّ مهلک، و یا نوعاً کشنده نیست، مثل ایراد جرح جزئى به بازوى دیگرى، در هر حال طرف مقابل به بیمارستان منتقل مى شود و پزشک از انجام وظیفه و تخلیه موادّ سمّى در فرض اوّل خوددارى مى نماید و یا با سهل انگارى و به کار بردن مواد و ابزار آلوده و غیر بهداشتى در فرض دوّم موجب ایجاد عفونت و تسرّى آن و قطع عضو یا مرگ مجروح مى گردد. در دو فرض مذکور چه کسى قاتل است؟ نوع قتل چیست؟ در صورتى که پزشک و ضارب هردو مسئول باشند میزان مسئولیت هرکدام چگونه است؟
در فرض اوّل کسى که سمّ مهلک داده است قاتل محسوب مى شود و قتل عمد است و در فرض دوّم که خطاى پزشک سبب مرگ شده، او قاتل محسوب مى شود ولى قتل، قتل شبه عمد است و در صورتى که هر دو مسئول باشند دیه به مقدار دخالت آنها در قتل، خواهد بود.
