مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

دستور نماز احتياط ازنظر کم‌وزیاد كردن غیر رکن و شك در به‌جا آوردن اجزا مانند ساير نمازهاى واجب است.

اگر كسى شك كند نماز احتياطى كه بر او واجب بوده به‌جا آورده است يا نه چنانچه بعد از وقت نماز باشد به شک خود اعتنا نكند و اگر هنوز وقت نماز باقى است درصورتی‌که مشغول كار ديگرى نشده بايد نماز احتياط را بخواند و اگر كارى كه نماز را باطل می‌کند به‌جا آورده‏ است‏ احتياط واجب آن است كه نماز احتياط را بخواند و نماز را هم اعاده كند.

اگر از رکعت اول نماز احتیاط عبور نکرده سلام دهد و نماز صحیح است و الا نماز را اعاده نماید.

الف: هرگاه بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش درست به‌اندازه نماز احتياط بوده (مثلاً در شك میان سه و چهار یک‌رکعت نماز احتياط بخواند و بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده) نمازش صحيح است.ب: اگر بفهمد كسرى نماز كمتر از نماز احتياط بوده بنا بر احتياط واجب بايد كسرى نماز را بلافاصله به‌جا آورد و اصل نماز را هم اعاده كند.ج: اگر بفهمد كسرى نماز بيشتر از نماز احتياط بوده، چنانچه بعد از نماز احتياط كارى كه نماز را باطل كند انجام نداده، احتياط واجب اين است كسرى نماز را به‌جا آورد و اصل نماز را هم اعاده كند.

هرگاه پيش از خواندن نماز احتياط متوجّه شود كه رکعت‌های نمازش كم بوده، مثلاً به‌جاى چهار ركعت سه ركعت خوانده، چنانچه كارى كه نماز را باطل كند انجام نداده بايد آن مقدار را كه كم خوانده است انجام دهد و براى سلام بی‌جا بنا پراحتیاط واجب دو سجده سهو به‌جا می‌آورد و اگر كارى كه نماز را باطل می‌کند انجام داده بايد نماز را اعاده كند.

هرگاه قبل از خواندن نماز احتياط متوجّه شود نمازى را كه خوانده است درست بوده، نماز احتياط لازم نيست و اگر در وسط نماز احتياط بفهمد می‌تواند آن را رها كند.

نماز باطل است و باید نماز را اعاده نماید زیرا شک بین دو طرف باطل است.

اگر يكى از شک‌های باطل در اثناء نماز براى انسان پيش آيد نمی‌تواند نماز را بشكند، بلكه بايد اوّل مقدارى فكر كند اگر شك پابرجا شود، نماز را رها كند.

كسى كه نشسته يا خوابيده نماز مى‏خواند هرگاه موقعى كه حمد و تسبيحات مى‏خواند شك كند سجده يا تشهد را به‌جا آورده یا نه، بايد اعتنا نكند، امّا اگر پيش از آن‏كه مشغول حمد و تسبيحات شود شك كند بايد به‌جا آورد.

هرگاه قبل از گذشتن محل، شك كند و برگردد و به‌جا آورد، بعد معلوم شود آن جزء را انجام داده بود و بار دوم اضافه بوده، اگر ركن باشد نمازش باطل می‌شود و اگر ركن نباشد صحيح است.

هرگاه شك كند كه «سلام» نماز را گفته يا نه يا شك كند درست گفته يا نه چنانچه وارد نماز ديگرى شده، يا مشغول كارى است كه نماز را به هم می‌زند و از حال نمازگزار بيرون رفته بايد به شک خود اعتنا نكند و اگر پیش‌از این موارد است بايد برگردد و سلام را بگويد.

هرگاه بعد از گذشتن محل، شك كند و طبق دستور، اعتنا نكرده و بگذرد، بعد متوجّه شود كه آن عمل مشكوك را انجام نداده، هرگاه وارد ركن بعد نشده بايد برگردد و به‌جا آورد و اگر وارد ركن بعد شده نمازش صحيح است، مگر آن‌که آن جزء مشكوكى كه ترك شده ركن باشد.

اگر بعد از انجام جزئى از نماز در صحت آن شک کند، یعنى نمی‌داند جزئى را که بجا آورده، صحیح انجام‌شده است یا نه در این صورت به شک خود اعتنا نمی‌کند، یعنى بنا بر صحیح بودن آن می‌گذارد و نماز را ادامه می‌دهد.

هرگاه بعد از ركوع يا سجود بداند ذكر واجب را گفته امّا نمی‌داند با شرايط و به‌طور صحيح انجام داده يا نه به شک خود اعتنا نكند.

اگر زمانی كه وارد آيه بعد شده شك كند آيه قبل یا قبل‌تر را خوانده يا نه يا وارد کلمه‌ای از يك آيه شده، شك كند كلمه قبل را خوانده بايد بنا بر احتياط واجب برگردد و آن را به‌قصد قربت به‌جا آورد و بعد دنبال آن را ادامه دهد؛ اما اگر شروع به خواندن سوره کرده و در خواندن حمد شک کند یا به رکوع یا قنوت رفته و شک در حمد یا سوره کند نباید به شک خود اعتنا کند و نماز در این حالت صحیح است.