مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

پاسخ اجمالی:تمام اذکار و قرائت‌ها به‌قصد انشاء است به‌جز سوره‌ای که بعد از حمد می‌خوانند. پاسخ تفصیلی:در مورد اذکار و الفاظ نماز و قرائت حمد و غیره فهم معنا و قصد انشا نه‌تنها جایز، بلکه بسیار خوب است و در اینجا توجّه به چند نکته لازم به نظر می‌رسد:1 ـ شکی نیست که هدف از این الفاظ معانى آن است. هدف، تسبیح و تهلیل و حمد و ستایش خداست و این امر با قصد لفظ بدون قصد معنا حاصل نمی‌شود. حتّى به عقیده ما سوره حمد نیز چنین است. آیات و تعبیرات سوره حمد به خوبى نشان می‌دهد که از لسان بنده در برابر پروردگار است و این تصوّر که قصد انشا در آن با قصد قرآنیّت منافات دارد، اشتباه بزرگى است که باید از آن به خدا پناه برد، زیرا هدف سوره حمد را به‌کلی از بین می‌برد به‌خصوص بعد از ملاحظه روایاتى که درباره سوره حمد آمده است.2 ـ شکی نیست که سوره توحید، یا سوره‌های دیگر که در نماز می‌خوانیم، از این امر مستثنى است؛ و هدف حکایت کلمات خداوند براى گرفتن پند و اندرز و تعلیم است (مثلاً هیچ‌کس در «قُلْ هُوَ اللهُ اَحدٌ» قصد انشا نمی‌کند).3 ـ قصد معنا گاه تفصیلى است (مانند قصد خواص) و گاه اجمالى است (مانند آنچه عوام قصد می‌کنند.) عوام اجمالاً می‌دانند این کلمات، حمد و تسبیح و تمجید و ثنا و دعاست، ولى جزئیات آن را نمی‌دانند.4 ـ حق این است که قصد اجمالى کافى است و بر عوام لازم نیست که معانى الفاظ نماز را به‌طور تفصیل بدانند، زیرا می‌دانیم اقوام زیادى غیر از اهل لسان وارد اسلام شدند که به غیر زبان عربى سخن می‌گفتند، اگر دانستن معانى تفصیلیّه قرائت و اذکار نماز واجب بود، باید در کلام پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه واله)، یا در روایات ائمّه (علیهم‌السلام)، اشاره‌ای به آن می‌شد. مخصوصاً بعضى امامان مانند حضرت امام رضا (علیه‌السلام) که مدّت‌ها در میان ایرانیان می‌زیسته‌اند.

منظور این است که وقتی می‌گوید الله‌اکبر خدا را به بزرگی می‌ستاید و وقتی می‌گوید الحمدالله، حمد می‌کند خدا را.

در حین خواندن ذکر معنی آن را در ذهن مرور دهید.

نمازش صحیح است.

چون مقصّر نبوده نماز او صحیح است و قضا ندارد، ولى بعدازاین مراقب باشد.

عرب در تلفّظ‌های معمول، فتحه‌های قبل از واو را کمى شبیه به ضمّه و فتحه‌های قبل از یاء را کمى شبیه به کسره ادا می‌کنند؛ بنابراین اگر منظور این است که حرکت یاء بوی ضمه یا بوی کسره می‌دهد اشکالی ندارد زیرا عرب‌ها نیز در اینجا همین‌گونه تلفظ می‌کنند اما اگر صریحاً به آن ضمه بدهد مشکل است ولی اگر جاهل قاصر بوده ضرری ندارد.

احتیاط واجب آن است که به‌صورت «مالک یوم‌الدین» قرائت شود.

احتیاط آن است که «کُفُواً احد» را آن‌طور که مشهور است با «واو» و ضم «فا» بخوانند و در فرض سؤال نمازهای گذشته صحیح است ولی از این به بعد مراعات نمایید.

در پایان آیه مزبور، روى کلمه «امر» توقّف کنند.

اگر قرائت مشهور در میان مسلمین باشد مانعى ندارد، ولى ازآنجاکه در زمان ما، مشهور همان قرائت عاصم مطابق روایت حفص است که در قرآن‌های معمولى موجود است گرفتن از قرائات دیگران خالى از اشکال نیست.

1 و 2: ملاکِ وقف، فاصله عرفى است خواه نَفَس بگیرد، یا نگیرد و تنها درجایی جایز است که رابطه جمله را قطع نکند.3: تفاوتى نمی‌کند.4: وقف با حرکت در هر جاى نماز خلاف احتیاط است.

وصل به سكون مانعى ندارد، هرچند ترك آن بهتر است، معنى وصل به سكون اين است كه آخر جمله را بدون زیروزبر بخواند و بلافاصله آيه يا كلمه بعد را بگويد.

احتياط واجب آن است كه در نماز، وقف به حركت ننمايد و معنى وقف به حركت آن است كه زیروزبر آخر كلمه را بگويد اما بین آن كلمه و كلمه بعد فاصله دهد، مثل اين‏كه بگويد: الله‌اکبر (و آخر آن را پیش دهد) امّا مدّتى سكوت كند بعد بسم‌الله را شروع نمايد.

همین اندازه که عربى صحیح صدق کند کافى است.

رعایت اعراب و مخارج حروف لازم است ولی رعایت دقائق تجویدی لزومی ندارد.