عدم استثنای وسیله امرارمعاش از دِین
آیا وسیله امرارمعاش جزء مستثنایت دین است؟
وسیله امرارمعاش جزء مستثنایت دین نیست.
اجرای مستثنیات دین در مورد ضامن
مستثنایت دین در ارتباط با ضامن شخص ورشکسته چیست؟
در مستثنایت دین فرقى بین بدهکار اصلى و ضامن نیست.
پرداخت بدهی‌های میت از محل دیه او قبل از تقسیم آن
پدر من 500 میلیون بدهکاری داشت. کار می‌کرد و رقم‌های پایین را رد می‌کرد که در اثر تصادف فوت کرد. می‌خواستم سؤال کنم که من می‌توانم سهمیه دیه خود را استفاده کنم و به حج بروم یا باید به بدهکاران پدرم بدهم؟
دیه جزء اموال آن مرحوم است و در درجه اول باید بدهی‌های او را از آن پرداخت. اگر چیزی اضافه آمد تعلق به ورثه دارد.
مالی که به گمان اینکه مال خودش بوده برداشته
مالی را از زمین برداشتم به گمان این که مال من بوده ولی بعدا فهمیدم که متعلق من نبوده تکلیف چیست؟
هرگاه مالى را پيدا كند و به گمان اين كه مال خود اوست بردارد، بعد بفهمد مال او نيست، نمى تواندآن را در همان جا بيندازد، بلكه بايد مطابق دستور تا يك سال اعلان نمايد.
تکلیف مالی که توسط فرد نابالغ پیدا شود
اگر کودکی نابالغ مالی را از زمین پیدا کند تکلیف چیست؟
هر کودک نابالغى مالى را پیدا کند احتیاط واجب آن است که ولىّ او اعلان نماید و چنانچه تا یک سال صاحب آن پیدا نشد مطابق یکى از دستورهاى چهارگانه، آنچه مطابق مصلحت کودک است عمل مى نماید که دستورهای چهارگانه عبارتند از: 1ـ آن را براى خود بردارد به قصد این که هر وقت صاحبش پیدا شد اگر آن مال موجود نیست، عوض آن را به او بدهد. 2ـ به صورت امانت براى او نگهدارى کند.3ـ از طرف صاحبش صدقه در راه خدا بدهد. 4ـ آن را به حاکم شرع بسپارد و احتیاط مستحب صدقه دادن یا سپردن به حاکم شرع است.
حال شدن بدهی‌های میت
اگر بدهکار فوت کند آیا طلبکاران می‌توانند طلب خود را هرچند مدت آن فرانرسیده باشد مطالبه کنند؟
هرگاه بدهكار از دنيا برود تمام بدهی‌های او (هرچند مدّت آن نرسيده باشد) بايد پرداخت شود و طلبكاران مىتوانند آن را مطالبه نمايند.
تکلیف بدهی طلبکاری که دسترسی به او نیست
وظیفه بدهکار درجایی که دسترسی به طلبکار ندارد چیست؟
كسى كه دسترسى به طلبكار خود ندارد، چنانچه اميد نداشته باشد او را پيدا كند، احتياط واجب آن است كه مقدار طلب او را با اجازه حاكم شرع به فقير دهد، خواه آن فقير غير سيّد باشد يا سيد.
مالکیت وام‌گیرنده نسبت به وام قرض‌الحسنه
آیا در وام‌های قرض‌الحسنه وام‌گیرنده مالک می‌گردد؟
در وام‌های قرض‌الحسنه مالک می‌شود
برائت ذمه بدهکار با پرداخت بدهی طلبکار
به کسی که قبلاً مستأجر شخصی بوده بدهکارم و نمی‌توانم وی را پیدا کنم. صاحب‌خانه آن شخص ادعا می‌کند که مستأجر به وی بدهکار بوده. آیا من از طرف مستأجر می‌توانم بدهی را پرداخت کنم تا بدهی من نیز به او پاک شود یا اینکه باید بدهی خود را از طرف وی صدقه بدهم یا احتیاطاً هر دو را انجام دهم؟
اگر به قول آن صاحب‌خانه اطمینان داشته باشید جایز است در غیر این صورت اگر از پیدا کردن او مأیوس باشید باید آن وجه را به شخص فقیری بدهید.
نحوه بازپرداخت بدهی‌های مختلف به یک شخص
درصورتی‌که به شخصی چندین بدهی داشته باشیم که زمان به وجود آمدن بدهی‌ها و موضوعات آنها با یکدیگر متفاوت باشد و مبلغی را به‌عنوان تسویه به طلبکار پرداخت نماییم آیا ایشان موظف است اولین وجهی را که دریافت می‌کند بابت اولین بدهی (ازنظر زمان ایجاد) محسوب نماید یا خیر؟
هرگاه بدهی‌ها مشابه هم باشند از مجموع کم می‌شود و هرگاه باهم متفاوت باشد مثلاً یکی دارای رهن و دیگری بدون رهن باشد تابع نظر پردازنده بدهی است که او قصد کدام‌یک را کرده باشد.
تکلیف بدهکاری‌های مختلفی که بدهکار توان پرداخت همه آنها را ندارد
اگر كسى بدهکاری‌های مختلفی ازجمله بابت خمس يا زكات داشته و قرض هم دارد و اموالى از باب كفاره و نذر و مانند آن نيز بر گردنش باشد، چنانچه نتواند همه آنها را بپردازد، تکلیف چیست؟
چنانچه نتواند همه آنها را بپردازد، اگر عین مالى که خمس یا زکات بر آن واجب شده از بین نرفته است باید خمس و زکات را مقدم دارد و اگر از بین رفته، احتیاط این است که حقّ مردم را مقدّم دارد و اگر چنین کسى از دنیا برود و مال او براى همه این‌ها کافى نباشد به همین ترتیب عمل کنند.
تبدیل بدهی نقدی بدهکار به بدهی طلا
شخصى بدهکار است و اظهار می‌دارد توان پرداخت ندارم، لذا طلبکار می‌گوید: «چون امکان دارد شما تا یک سال دیگر نتوانید بدهى خود را پرداخت کنید، من به این شرط صبر می‌کنم که مبلغ بدهى را شما امروز به طلا تبدیل کنید» براى مثال مبلغ بدهى، امروز مساوى 10 مثقال طلاست و طبق این سخن بدهکار به هنگام پرداخت بدهى باید 10 مثقال طلا بدهد، آیا این کار مشروع است؟
این عمل صحیح نیست; چون هم پول نسیه است و هم طلا، مگر اینکه بدهکار این مقدار طلا را تهیّه کرده و به‌عنوان اداى دین خود به او بدهد، سپس طلبکار آن را به او بازگرداند.
مراجعه به افراد خاص جهت یافتن گمشده
شخصى هست که مى تواند رد اشیاى گمشده را به صاحبان آنها به طور دقیق اطّلاع دهد و تا بحال چندین مورد که به او مراجعه کرده اند به نتیجه رسیده اند. از طرفى پسر عموى من در جنگ مفقودالاثر شده است و همسر و دو فرزند ایشان قصد و اصرار بر مراجعه به این شخص را دارند تا از او اطّلاعى کسب کنند، آیا این کار جایز است؟
ادعاى این گونه اشخاص غالباً صحّت ندارد و رجوع به آنها براى کشف گمشده ها جایز نیست.
پیداکردن پول سعودى در مكّه يا مدينه
اگر کسی در مكّه يا مدينه پول سعودى پيدا كنند، و ندانند كه متعلّق به زوّار ايرانى است يا غير ايرانى در این صورت تکلیفش چیست؟
هرگاه زائرين در مكّه يا مدينه پول سعودى پيدا كنند، و ندانند كه متعلّق به زوّار ايرانى است يا غير ايرانى، در صورتى كه از يافتن صاحبش مأيوس باشند، احتياط واجب آن است كه آن را از طرف صاحبش به فقيرى صدقه دهند.
