خمس رهن منزل
آیا پولی که برای رهن منزل به موجر داده‌شده است خمس دارد؟
پول رهن منزل تا زمانى كه در رهن است خمس ندارد، ولى هرگاه از رهن آزاد شود و ديگر براى آن جهت موردنیاز نباشد و تا پايان سال خمسى هزينه نگردد خمس به آن تعلق می‌گیرد.
تعلق خمس به بن کارمندی
آیا به بن کارمندی خمس تعلق می‌گیرد؟
بن کارمندی و مانند آن جزء حقوقشان محسوب می‌شود چنانچه چیزی از آن تا پایان سال خمس اضافه بماند خمس دارد.
دریافت کارمزد مجدد برای تمدید مدت پرداخت وام
گاه وام گیرنده نمى تواند در موعد مقرّر تمام اقساط را پرداخت نماید، بدین جهت تقاضاى تمدید مدّت سر رسید را دارد. با عنایت به این که پرداخت به موقع اقساط توسّط وام گیرندگان موجب مى شود، تا ضمن پرداخت وام به افراد دیگر، کارمزد دیگرى نیز جهت پوشش هزینه ها اخذ گردد، آیا مى توان به خاطر تمدید مدّت وام، کارمزد مجدّدى دریافت نمود؟
در صورتى که مبلغ دریافتى صرف مصارف کارمزد شود، مانعى ندارد.
تعلق خمس به پول حاصل از فروش تمبر یادگاری
اگر کسی درگذشته از روى علاقه و بدون قصد فروش، تمبر یادگارى جمع کند و اکنون قصد فروش آن‌ها را داشته باشد به پول حاصله از فروش تمبر خمس تعلّق می‌گیرد؟
بعد از فروش تمبر، اگر پول حاصله تا آخر سال خمسى خرج نشود خمس دارد.
کارمزد مجدد سالیانه برای یک وام
معظم له فرموده اید: کارمزد بیش از چهار درصد در وام های قرض الحسنه جایز نیست؛ آیا بانک می تواند هر ساله چهار درصد کارمزد برای یک وام دریافت دارد؟
تنها گرفتن چهار درصد از کل وام به عنوان کارمزد بی اشکال است و کارمزد سالیانه جایز نیست.
خمس فرد آلزایمری
آیا خمس به فردی که براثر سکته مغزی یا عوامل دیگر، حواس خود را ازدست‌داده واجب است؟
چنین فردی در حکم غیر عاقل است و اموالی که در این حالت به دست آورده خمس ندارد ولی خمس آنچه مربوط به زمان درک اوست توسط ولی وی پرداخت می‌شود.
خمس اموال و دارایی افراد مجنون و سفیه
اگر مجنون یا سفیه، پولى به دست آورد، یا کسى پولى را به‌حساب او واریز کند، خمس آن بر عهده چه کسى است؟
در مورد مجنون خمس به مال او تعلّق نمی‌گیرد; ولى مجنون ادوارى در آن زمانى که عاقل است باید خمسش را بپردازد و امّا سفیه اداى خمس مالش با ولی اوست.
تعلق خمس به اموال و درامد افراد مجرد
آیا افراد مجرد که در خانه پدری زندگی می‌کنند باید خمس بدهند؟
1-اگر شاغل باشد و در پایان سال خمسی چیزی از درآمد باقی بماند بايد خمس آن را بپردازد.2-اگر شاغل نیست و از والدین خود مبالغی دریافت می‌کند، درصورتی‌که این پول‌ها جزء نیاز او باشد حکم نفقه دارد و اگر در پایان سال خمسی چیزی از آن اضافه بیاید خمس دارد؛ و اگر زائد بر نیاز باشد حکم هدیه را دارد و بنا بر احتیاط واجب خمس دارد.
خمس پول عبادات استیجاری
آيا به پولى که بابت نماز و روزه استيجارى دریافت می‌شود خمس تعلق می‌گیرد؟
چنانچه تا پايان سال خمسى چیزی باقی بماند و سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد.
خمس گیاهان صحرایی
آیا به گیاهان دارویی و خوراکی که از دشت و صحرا چیده می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
درصورتی‌که از زمین‌های بدون مالک باشد جایز است و اگر سال بگذرد خمس دارد و اگر از زمین‌های صاحب مالک باشد اجازه صاحب آن لازم است.
خمس پولی که نزد فروشنده بابت تحویل جنس باقی‌مانده
اگر فروشنده پولی را بگیرد تا چند ماه دیگر به مشتری میوه بدهد اما میوه‌ها نزد فروشنده خراب بشود و بعد از گذشت چند ماه از موعد تحویل میوه به مشتری نتواند آن‌ها را تحویل بدهد، آیا به آن پول‌هایی که در دست فروشنده است خمس تعلق می‌گیرد؟
هرگاه سال بر آن گذشته باشد خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
خمس حقوق و پاداش بازنشستگى
آیا به حقوق بازنشستگی و پاداش آن خمس تعلّق می‌گیرد؟
حقوق بازنشستگى و يا مبلغى كه به‌عنوان بازخريد كار داده می‌شود جزء درآمد همان سال محسوب مىگردد و اگر چيزى تا آخر سال از آن باقى نماند خمس ندارد، امّا اگر اضافه بماند خمس دارد.
خمس افزایش قیمت به سبب تورّم
سؤال چنانچه حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن براثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی یک زرگر ده کیلو طلا بوده و به همین مقدار مانده است ولی قیمت طلا افزوده‌شده است آیا به قیمت افزوده‌شده خمس تعلق می‌گیرد؟
با توجه به آنچه نوشته‌اید، خمس دارد و ارزش‌افزوده در عرف نوعی منفعت محسوب می‌شود و اين نوع افزايش قيمت در مباحث فقهی به‌عنوان زيادة سوقية معروف است؛ بنابراین با توجه به این‌که نوسانات محدود و کوتاه مدّت در عرف بازار هنوز به رسمیت شناخته‌نشده است و تنها در محافل علمى موردبحث است ربح در اینجا صدق می‌کند، توضیح این‌که در بعضى از جوامع کنونى کمترین تغییر در تورّم، در محاسبات بدهی‌ها و مطالبات در عرف بازار لحاظ می‌شود، مثلاً بانک‌های این کشورها هرسال، هنگامی‌که بهره سپرده‌ها را می‌دهند در کنار بهره، تفاوت تورّم را هم می‌پردازند، یعنى در عرف بازار آن‌ها، محاسبه تورّم به‌عنوان یک اصل اقتصادی شناخته‌شده است در این کشورها می‌توان تورّم را در همه دادوستدها ملحوظ داشت ولى در عرف کشورهاى دیگر این مسئله فقط در محافل علمى مطرح است و می‌دانیم مسائل فقهى بر محور موضوعات عرفى دور می‌زند، نه موضوعات خاص محافل علمى.
خمس پولى که صرف خريد وسايل حرام می‌شود
آیا به پولی که صرف خریدن وسایل حرام می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
پولى را كه خرج خريدن وسايل حرام می‌کند (مانند انگشتر طلا براى مرد و وسايل لهو و لعب) خمس دارد.
خمس افزايش قيمت غير مال‌التجاره
اگر غیر مال‌التجاره‌ی که خمس آن پرداخت‌شده یا خمس ندارد، افزایش قیمت داشته باشد باید خمس آن پرداخت شود؟
هرگاه غير مال التّجاره مالى دارد كه خمس آن را داده يا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد بايد خمس اضافه قيمت را بدهد، همچنين اگر گوسفندى را كه خمسش داده چاق شود بايد خمس آنچه زياد شده بعد از فروش بدهد.
