مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر بعد از فراغت از تيمّم اگر شك كند كه درست انجام داده يا نه، اعتنا نكند ولی اگر در اثنا شك كند احتياط واجب آن است كه برگردد و قسمت مشكوك را دوباره انجام دهد.

براى تيمّم بايد اوّل نيّت كند، بعد تمام دو كف دست را باهم بر چيزى كه تيمّم بر آن صحيح است بزند، سپس هردو دست را بنابر احتياط واجب به تمام پيشانى و دوطرف آن از جايى كه موى سر مى‏رويد تا ابروها و بالاى بينى بكشد و احتياط واجب آن است كه روى ابروها را نيز مسح كند، سپس كف دست چپ را بر تمام پشت دست راست مى‏كشد و بعد از آن، كف دست راست را بر تمام پشت دست چپ.

تیمم بر خاك، شن، ريگ، كلوخ (خاكهاى به هم‏ چسبيده) و سنگ، به شرط اين‏كه پاك باشند جایز است و نیز تيمّم بر سنگ آهك و سنگ گچ و سنگ ‏مرمر و سنگ سياه و مانند آن جايز است، ولى تيمّم بر جواهرات مانند سنگ عقيق و فيروزه باطل است و احتياط واجب آن است كه بر گچ و آهك پخته وهمچنين بر آجر و سفال تيمّم نكند.

اگر كاه يا اشياء ديگرى با خاك و ريگ مخلوط شود تيمّم بر آن جايز نيست، ولى اگر آنقدر كم باشد كه در خاك يا ريگ از بين رفته حساب شود تيمّم بر آن مانعى ندارد.

احتياط مستحب آن است كه با وجود زمين يا خاك خشك بر زمين يا خاك نمناك تيمّم نكند.

تيمّم بر ديوار گلى صحيح است

چيزى كه بر آن تيمّم مى‏كند بنابر احتياط واجب بايد غصبى‏نباشد، امّا اگر نداند غصبى است و يا فراموش كرده باشد تيمّم او صحيح است، مگر آن‏كه خودش آن را غصب كرده باشد.

كسى كه در جاى غصبى زندانى است مى‏تواند بر خاك يا سنگ آن تيمّم نمايد و نمازبخواند.

بهتر است تا آنجا كه امكان دارد چيزى كه بر آن تيمّم مى‏كند گردى داشته باشد كه بر دست بماند و بعد از زدن دست بر آن، مستحب است دست را بتكاند كه گرد و خاك اضافى آن بريزد.

بهتر است از تيمّم بر زمينهاى آلوده، زمين گود، كنار جاده‏ها و زمين شوره‏زار در صورتى كه نمك روى آن نگرفته باشد خود دارى كند و اگر نمك روى آن را گرفته است باطل است، اگر آلودگى طورى است كه بيم بيمارى از تيمّم بر آن مى‏رود، بايد بنابر احتياط واجب بدون تيمّم نماز بخواند و بعداً قضا كند.

در بعضی روایات به این معنی اشاره شده است و منظور این است که حتی الامکان با وضو بخوابد و اگر نشد با تیمم.

سابقا فتواى ما بر شرطيت علوق بود. علوق به معناى گرد و غبار است و شرطيت آن را به اين معناست كه سنگ مورد تيمم بايد غبار و يا گرد و خاكى داشته باشد كه به هنگام زدن دست بر سنگ، آن غبار به دست بماند. اما ما در مطالعاتى كه در اين مورد كرديم نظرمان تغيير كرد و فتواى ما اين است كه علوق شرط نيست. بنابراين تيمم بر سنگ‏هاى شسته و صيقل داده شده مثل سنگ مرمر كه در ساختمانها به كار مى‏رود صحيح است اگر چه هيچ غبارى بر آن نباشد.

تیمم بر کاشی و سرامیک صحيح نيست.

هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.

اگر به صورت و دست می چسبد فاقد الطهورین است.