عدم شرط رضایت بدهکار در کفالت
آیا رضایت بدهکار برای کفالت شرط است؟
در كفالت، رضايت كسى كه حق بر عهده اوست لازم نيست، بنابراين رضايت بدهكار شرط نمی‌باشد.
ضرورت تعامل و وفاق حوزه های علمیه و مراجع
لطفاً نظر مبارك را پيرامون موضوعات زير بيان فرماييد :الف) ضرورت وفاق و همدلى بين مراجع شيعه.ب) ضرورت تعامل بين علماى حوزه هاى علميّه نجف اشرف و قم مقدّس.ج) اهميّت احترام و حفظ حرمت حوزه هاى علميّه.د) ضرورت هوشيارى در برابر توطئه هاى تفرقه افكنانه دشمنان اسلام و انقلاب.
شك نيست كه شرط پيروزى در تمام فعاليّت هاى اجتماعى اتّحاد وهمدلى است و اين معنى در مورد مراجع و مجتهدين و كسانى كه كارهاى كليدى دارند اهميّت بيشترى دارد. تجربه نشان داده هر زمان اتّحاد و همدلى در كار بوده دشمن نااميد شده است؛ ولى هر وقت بوى اختلاف به مشام دشمن مىرسد جسور و جدى مىشود و به فعاليّت هاى تخريبى دست مىزند و اى كاش اتّفاق و همدلى در الفاظ و شعار نباشد بلكه عملاً به ظهور و بروز رسد. اين نكته نيز لازم به يادآورى است كه اتّحاد و همدلى جز با سعه صدر و گذشت و احترام به افكار يكديگر و عدم تعصّب نسبت به نظرهايى شخصى حاصل نمىشود. و از خدا مىخواهيم كه راه وحدت و اتّحاد را به ما بياموزد و توفيق عمل به آن را بدهد.
نسبت تأسیس علم اصول به اهل تسنن
آیا این مطلب صحیح است که: « در عصر حضور ائمّه معصومین(علیهم السلام) شیعه به هیچ وجه نیازمند اجتهاد نبوده، لذا هیچ نیازى به علم اصول نداشته است، و بنابراین علم اصول را اهل سنّت بوجود آورده اند و شیعه در عصر غیبت امام زمان ـ عجّل الله تعالى فرج الشریف ـ که به اجتهاد روى آورد، علم اصول را از آنان گرفت، پس اهل سنّت در زمینه علم اصول، هم در تأسیس و هم در تألیف و تدوین پیشتاز بوده اند»؟
قسمت مهمّى از علم اصول از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و ایمّه معصومین(علیهم السلام) به ما رسیده است; مانند اصل برایت، احتیاط، استصحاب، ابواب تعادل و تراجیح، عامّ و خاص، مطلق و مقیّد و غیر آن، و اصحاب خود را نسبت به این مسایل آشنا فرمودند و بسیارى از علماى شیعه نیز در این راه پیشگام بوده اند، براى اطّلاع بیشتر مى توانید به کتاب «تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام» نوشته مرحوم سیّد حسن صدر مراجعه فرمایید; الآن هم علماى شیعه در علم اصول، بسیار مبرّزتر از دیگرانند.
تقدم تحصیلات حوزوی بر دانشگاهی
تحصیل در حوزه و یا دانشگاه کدام یک واجب تر است، با توجّه به این که عدّه اى از جوانان با استعداد و علاقه مند به علوم اسلامى، بین انتخاب حوزه و دانشگاه مردّد مى باشند؟
تحصیلات حوزوى در شرایط فعلى مقدّم است، البتّه گروهى نیز باید به تحصیلات دانشگاهى بپردازند، تا سایر شئون جامعه اسلامى به صورت آبرومند اداره شود.
مبنای تقسیمات ابواب فقهی
تقسیمات ابواب فقهى بر چه مبنایى است؟ اگر مبناى تقسیم بندى، مسائلى از قبیل عبادات، حقوق قضایى جزایى، اجتماعى، خانوادگى، فردى باشد چگونه است؟ گروهى مبناى تقسیمات را مثلا قصد تقرّب و عدم آن مى دانند و گروهى لفظى و غیر لفظى مى دانند. در هر صورت آیا مى توان تقسیمى جامع ارائه داد که بابهاى هم سنخ در یک مقوله قرار گیرند؟
معروف در میان فقها این است که ابواب فقه را به سه الى چهار بخش تقسیم مى کنند: الف) عبادات به معناى اخص، ب) معاملات به معناى اعمّ، ج) عقود و ایقاعات (معاملات به معناى اخص)، د) سیاسات و مرحوم محقّق در شرایع آن را به چهار باب تقسیم کرده: عبادات (ده کتاب)، عقود (پانزده کتاب)، ایقاعات (یازده کتاب)، احکام (دوازده کتاب).
رفت و آمد طلاب در اتاق های یکدیگر بدون اجازه
هر یک از اطاق هاى مدارس علمیّه به یک طلبه اختصاص داده شده است. بعضى از طلاّب علوم دینى هر وقت دلشان خواست وارد اتاق دیگرى شده، و به استراحت یا مطالعه مى پردازند. آیا کسى که اتاقى به او مى دهند، حق دارد دیگرى را راه ندهد؟ آنها مى گویند: «اتاق و مدرسه مال امام زمان(علیه السلام) است، و هر طلبه اى مى تواند از آن استفاده کند،» آیا این سخن صحیح است؟
اتاقى که طبق مقرّرات به طلبه اى داده مى شود، دیگران حق ندارند بدون اجازه او داخل شوند، و از این نظر حکم خانه او را دارد.
لزوم رعایت شرایط وقف نامه در مدارس علمیه
مدرسه اى در قم (البتّه بعنوان خوابگاه طلبه ها) وجود دارد که، طلبه هاى آن مدرسه در کنار درسهاى حوزوى، به سایر دروس هم مشغولند، مثلا دروس دبیرستان و یا دانشگاه مى خوانند، در حالى که مسئول آن مدرسه در ابتداى ورود هر طلبه، با او در مورد این که در وقف نامه ذکر شده که: «طلبه ها نباید به درسى غیر از دروس حوزه اشتغال داشته باشند»، صحبت مى کند و به ظاهر خود مسئول مدرسه با این کار طلبه ها مخالف نیست و براى رفع مسئولیّت شرعى وقف نامه را مى خواند، حالا این سؤال پیش مى آید که کار طلبه هاى این مدرسه چه حکمى دارد؟
رعایت شرایط وقف نامه واجب است و بدون آن، ماندن طلاّب در آن مدرسه، اشکال دارد.
فراگیری فلسفه از نظر شرع
نظرتان در مورد فلسفه چیست؟ آیا با فلسفه نوین موافق هستید؟ منظور از ذکر این سؤال توضیح درباره فلسفه نیست، بلکه تجسّس مى باشد، چون مشاهده مى شود که برخى از علما با فلسفه مخالف هستند.
فراگرفتن فلسفه براى کسانى که پایه هاى اعتقادى خود را محکم کرده اند نه تنها ضررى ندارد، بلکه کمک به پیشرفت فکرى نیز مى کند، ولى باید آن را نزد استاد متعهّدى فرا گرفت.
شهریه طلابی که ترک تحصیل می نماید
اگر طلبه اى به علّت مشکلات درسى و یا به عللى دیگر نتواند به تحصیل خود ادامه دهد و از تحصیل منصرف شود، آیا باید شهریه هایى را که در طول مدّت تحصیل دریافت کرده است برگرداند؟
بازگرداندن شهریه لازم نیست، ولى سعى کند به مقدارى که از بیت المال استفاده کرده خدمت دینى کند.
گرفتن شهریه توسط طلاب شاغل
آیا اخذ شهریه براى طلاّبى که به کار دیگرى اشتغال دارند جایز است؟ تکلیف شهریه هایى که تاکنون گرفته شده است، چیست؟
هرگاه دهندگان شهریه، آن را مشروط به ادامه تحصیلات حوزوى کرده باشند باید باز گرداند و اگر مشروط به شرطى نبوده، ضامن نیستند و در صورت شک باید از آنها سؤال کنید.
گرفتن شهریه برای طلابی که برنامه درسی ندارند
گرفتن شهریه براى طّلابى که به کارهاى فرهنگى مشغولند با توجّه به این که درس و بحث حوزوى ندارند و از نظر مادّى هم کاملا تأمین نمى شوند، حرام است یا حلال؟ اگر از نظر مادّى تأمین شوند چطور؟ ملاک حلال بودن استفاده از شهریه حوزه را بفرمایید.
شهریه حوزه مربوط به محصّلین حوزه علمیّه است مگر این که دهندگان شهریه در موارد خاصّى اجازه بدهند.
شهریه طلابی که مباحثه نمی کنند
اخيرا شنديم كه آيت الله مكارم فرمودند:طلابي كه مباحثه نميكنند بايد شهريه را عودت دهند،حال تكليف طلابي كه گاهي مباحثه ميكنند وگاهي نميكنند (ومقدار مباحثه نكردن بيشتر است)چيست؟
ما در مورد مباحثه مطلبی نگفته ایم بلکه گفته ایم باید وظیفه طلبگی را انجام دهند و اگر خوب درس بخوانند و مطالعه کنند استفاده از شهریه مانعی ندارد.
شهریه طلابی که سر درس حاضر نمی شوند
شهریه طلبه ای که درس نمی رود ولی کار حوزوی دارد و طلابی که فقط درس می دهند و طلابی که به عنوان روحانی کاروان به عتبات و عمره مشرف می شوند چه حکمی دارد.؟
آنهایی که تدریس می کنند و یا مرتبا به درس می روند می توانند از شهریه استفاده کنند و آنها که کار حوزوی می کنند باید اجازه خاص بگیرند و روحانیان کاروانها نیز اشکالی ندارد ولی باید عقب ماندگیها را جبران کنند.
پرداخت شهریه توسط مجتهدی غیر جامع الشرایط
شخصی که مجتهد جامع الشرایط نیست می تواند به طلاب شهریه بدهد؟
در صورتی که با اجازه مجتهد جامع الشرایط این کار را انجام دهد مانعی ندارد.
حکم شهریه در صورت تقلب در امتحانات
طلبه با تقلب به معدلی می رسد که شهریه تشویقی می گیرد. حکم شهریه او چیست؟
تصرف در این بخش از شهریه جایز نیست و باید برگردانده شود و یا موافقت مسوولین را کسب نماید.
