حکم بدگفتن از یک شهر یا یک گروه
چنانچه مثلاً گفته شود مردم فلان شهر یا گروه بد هستند آیا این غیبت بهحساب میآید؟
اگر آنها واقعاً خوب هستند و او نسبت بدی داده تهمتزده و اگر بد هستند و مخاطب نمیدانسته غیبت کرده است.
اگر آنها واقعاً خوب هستند و او نسبت بدی داده تهمتزده و اگر بد هستند و مخاطب نمیدانسته غیبت کرده است.
قصد غیبت شرط نیست و به تعبیر دیگر هرگاه آنچه میگوید مصداق غیبت باشد قصد هم خودبهخود حاصلشده است.
هرگاه سخن از عیوب ظاهری او باشد که دیگران اطلاع دارند غیبت محسوب نمیشود هرچند احتیاط در ترک آن است.
اگر بهقصد نهى از منکر باشد و اثر داشته باشد لازم است.
اگر عیب پنهانی کسی را برای شوهر خود بگوید و او اطلاع نداشته باشد غیبت است.
درصورتیکه در مقام مشورت براى رأى دادن به آنها باشد اشکال ندارد، ولى باید صفات آنها را بیان کرد نه توهین و مذمّت و تحقیر و یا خداینکرده تهمت به آنها زده شود.
خير، واقف الآن وقف مى كند و وقف در حال حيات واقع شده و وصيّت نيست؛ البته زمان اختصاص منافع وقف به موقوف عليه از زمان فوت او بوده است.
اگر ملك موقوفه خراب شود از وقف بودن بيرون نمى رود.
اجاره هاى بلند مدّت بر خلاف مصلحت وقف است و جایز نیست، باید چند سال به چند سال تجدید شود و استفاده از آن براى مسجد و مصلّى و حسینیّه مانعى ندارد،هرچند جریان احکام مسجد بر آنها مشکل است.
مال موقوفه را نمى توان به کمتر از اجرت المثل اجاره داد، و اگر کار خلافى صورت گرفته وظیفه دیگران امر به معروف و نهى از منکر است.
چنانچه اجاره فقط براى زراعت بوده، حفر چاه و برداشت آب احتیاج به اجاره دیگرى دارد مگر این که در عرف محلّ اجاره زمین، همراه با اجاره حفر چاه و برداشت آب باشد.
درصورتیکه براى کشف جرم غالباً راهى جز اینگونه تحقیقات وجود نداشته باشد، شرعاً جایز است. ولى باید کارى کرد که آبروى اشخاص در ظاهر کاملاً محفوظ باشد و بدون اثبات جرم به کسى اهانت نشود.
این کار جایز نیست; مگر اینکه عمل او ظاهر و آشکار، یا در مقام مشورت و رفع ظلم بوده باشد.
اگر ظلم آن آشکار باشد اشکالى ندارد.
نسبت دادن شایعات به یکدیگر نوعى تهمت است که فراتر از غیبت است؛ ضمناً چنانچه عیب پنهانى را بدون جهت آشکارا بگویند، غیبت است.