مسأله 1113ـ هرگاه شک کند که آيا قضاى سجده يا تشهّد فراموش شده که بر عهده او بود بعد از نماز به جا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته سجده يا تشهّد را قضا نمايد و اگر گذشته نيز بنابر احتياط واجب بايد قضاى آن را به جا آورد و نماز او صحيح است.
مسأله 1114ـ براى قضاى سجده يا تشهّد، بعد از نماز نيّت مى کند، سپس همان سجده يا تشهّد را بدون اللّه اکبر و چيز اضافى ديگر قضا مى کند و بعد بنابر احتياط سجده سهو به جا مى آورد.
مسأله 1115ـ اگر چيزى از واجبات نماز را عمداً کم و زياد کند نماز او باطل است، امّا اگر به واسطه ندانستن مسأله باشد اگر آن جزء از ارکان نماز است، نماز باطل مى شود و اگر غير ارکان است، نمازش صحيح است به شرط اين که جاهل قاصر باشد، يعنى دسترسى براى يادگرفتن مسأله نداشته باشد.
مسأله 1116ـ هرگاه سهواً چيزى از اجزاى نماز را کم و زياد کند اگر از ارکان نماز باشدنماز باطل است واگر از غيرارکان باشد نماز صحيح است و در صورتيکه شرايطى مثل وضو يا غسل انجام نشده باشد نماز باطل است، خواه عمداً باشد يا سهواً.
مسأله 1117ـ اگر پيش از سلام نماز يادش بيايد که يک رکعت يا بيشتر از آخر نماز را نخوانده، بايد آن را به جا آورد و نمازش صحيح است، ولى اگر بعد از سلام متوجّه شود چنانچه کارى که نماز را عمداً و سهواً باطل مى کند (مانند پشت به قبله کردن) انجام داده نماز باطل است و اگر انجام نداده بايد بلافاصله رکعت هاى فراموش شده را به جا آورد و نمازش صحيح است و احتياط واجب آن است که سجده سهو براى سلام بى جا انجام دهد.
مسأله 1117ـ اگر پيش از سلام نماز يادش بيايد که يک رکعت يا بيشتر از آخر نماز را نخوانده، بايد آن را به جا آورد و نمازش صحيح است، ولى اگر بعد از سلام متوجّه شود چنانچه کارى که نماز را عمداً و سهواً باطل مى کند (مانند پشت به قبله کردن) انجام داده نماز باطل است و اگر انجام نداده بايد بلافاصله رکعت هاى فراموش شده را به جا آورد و نمازش صحيح است و احتياط واجب آن است که سجده سهو براى سلام بى جا انجام دهد.
مسأله 1118ـ هرگاه بفهمد نماز را پيش از وقت خوانده، يا پشت به قبله به جا آورده، بايد آن را اعاده کند و اگر وقت گذشته قضا نمايد، امّا اگر سهواً نماز را به طرف راست يا چپ خوانده نماز باطل نيست.
مسأله 1119ـ مسافر با «هشت شرط» بايد نمازهاى چهار رکعتى را دو رکعت به جا آورد:1ـ سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد.2ـ از اوّل، قصد هشت فرسخ را داشته باشد.3ـ در بين راه از قصدش برنگردد.4ـ قبل از رسيدن به هشت فرسخ از وطن خود عبور نکند و نخواهد ده يا بيشتر در اثناء راه توقف کند.5ـ سفر او براى کار حرامى نباشد.6ـ از صحرانشينان خانه به دوش نباشد.7ـ شغل و کار او مسافرت نباشد.8ـ به حدّ ترخّص برسد.
مسأله 1120ـ کسى که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ (حدود 43 کيلومتر) است بايد نماز را شکسته بخواند، خواه رفتنش چهار فرسخ 21/5 کيلومتر تقريباً) باشد يا کمتر يا بيشتر، همين اندازه که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد نماز شکسته است و خواه در همان روز و شب برگردد يا فاصله اى بيفتد، مگر اين که در بين اين مسافت، ده روز قصد اقامه کند.
مسأله 1121ـ اگر شک دارد سفر او هشت فرسخ است يا نه، نبايد نماز را شکسته بخواند، ولى در صورت شک بايد از کسانى که به آن راه آشنا هستند تحقيق کند، مگر اين که مشقّت زيادى داشته باشد.
مسأله 1122ـ مقدار مسافت را از راههاى مختلف مى توان دريافت نخست اين که خودش اندازه گيرى کرده و يقين حاصل کند، دوم اين که در ميان مردم معروف باشد، سوم اين که شخص مورد اعتمادى خبر دهد.
مسأله 1123ـ هرگاه يقين دارد سفر او هشت فرسخ است و نماز را شکسته بخواند، بعد بفهمد هشت فرسخ نبوده، نمازش باطل است و بايد آن را اعاده کند و چهار رکعت بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد، امّا اگر يقين داشت مسافت مورد نظر هشت فرسخ نيست و در اثناء راه فهميد که هشت فرسخ بوده بايد نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده اعاده کند.
