مسأله 604ـ حکم مسأله سابق درباره کسانى است که در ميدان جنگ کشته شده باشند، يعنى پيش از آن که مسلمانان به او برسند جان داده است، امّا اگر به او برسند و زنده باشد، يا به صورت مجروح او را از ميدان جنگ خارج سازند و در بيمارستان يا غير آن از دنيا برود، گرچه ثواب شهيدان را دارد ولى حکم فوق شامل حال آنها نمى شود.
مسأله 605ـ در جنگهاى امروز که ميدانهاى جنگ وسعت دارد و گاه کيلومترها يا فرسخها مسافت را در بر مى گيرد و گلوله هاى دشمن و مانند آن تا مسافت زيادى مى رسد، تمام اين صحنه که مرکز تجمّع سربازان است ميدان جنگ محسوب مى شود، ولى اگر دشمن بوسيله بمباران افرادى را دور از جبهه هاى جنگ به قتل برساند احکام بالا در مورد آنها جارى نيست.
مسأله 606ـ هرگاه به علّتى شهيد برهنه شده باشد بايد او را کفن کنند و بدون غسل دفن نمايند.
مسأله 607ـ دوم کسانى که قتل آنها به عنوان قصاص يا حدّ شرعى واجب شده است و حاکم شرع به آنها دستور مى دهد مراسم غسل ميّت را خودشان در حال حيات انجام دهند و سه غسل را طبق دستورى که قبلاً گذشت به جا آورده، سپس دو قسمت از قسمتهاى سه گانه کفن را يعنى لنگ و پيراهن را مى پوشند و مانند ميّت حنوط مى کنند و بعد از کشته شدن، قطعه سوم را بر آنها مى پوشانند و نماز بر آنها خوانده و به همان حال دفنشان مى کنند و لازم نيست خون را از بدن و کفن آنها بشويند، حتّى اگر بر اثر ترس و وحشت خود را نجس کنند، تکرار غسل لازم نيست.
مسأله 608ـ غسلهاى مستحب در شرع اسلام بسيار فراوان است و از جمله، غسلهاى زير است:1ـ غسل جمعه كه از مهمترين و مؤكّدترين غسلهاى مستحب محسوب مى شود و بهتر است كه حتّى الامكان آن را ترك نكنند، وقت آن از اذان صبح روز جمعه است تا ظهر و اگر تا ظهر انجام نشود احتياط آن است كه بدون نيّت ادا و قضا و به قصد مافى الذّمّه تا عصر جمعه به جا آورند، و اگر در روز جمعه غسل نكنند مستحبّ است از صبح شنبه تا غروب، قضاى آن را به جا آورند و كسى كه مى ترسد در روز جمعه آب پيدا نكند مى تواند روز پنجشنبه غسل را به نيّت مقدّم داشتن انجام دهد. همچنین در صورتی که احتمال دهد روز جمعه موفّق نشود تقدم آن مانعی ندارد.2ـ غسل شبهاى ماه مبارک رمضان و آن عبارت است از غسل شب اوّل ماه و تمام شبهاى فرد (مانند شب سوم، پنجم و...) و از شب بيست يکم مستحبّ است همه شب غسل کنند، وقت اين غسلها تمام شب است، هرچند بهتر است که همراه غروب آفتاب به جا آورند، ولى از شب بيست و يکم تا آخر ماه ميان نماز مغرب و عشا انجام دهند و احتياط آن است که تمام غسلهاى ماه مبارک و غسلهايى را که در مسائل آينده مى آيد به قصد رجاء يعنى به اميد مطلوبيّت پروردگار به جا آورند.3ـ غسل روز عيد فطر و عيد قربان و وقت آن از اذان صبح عيد است تا غروب و بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورند.4ـ غسل شب عيد فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورند.5ـ غسل روز هشتم و نهم ذى الحجّه که روز «ترويه» و روز «عرفه» نام دارد.6ـ غسل روز «اوّل، نيمه، بيست و هفتم (روز مبعث) و آخر ماه رجب».7ـ غسل روز هيجدهم ذى الحجّه (عيد غدير).8ـ غسل روز پانزدهم شعبان (ميلاد ولىّ عصر عجّل اللّه تعالى فرجه) و هفدهم ربيع الاوّل (ميلاد پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله)) و غسل روز عيد نوروز.9ـ غسل بچّه اى که تازه به دنيا آمده است.10ـ غسل زنى که براى غير شوهرش بوى خوش استعمال کرده و غسل کسى که در حال مستى خوابيده است.11ـ غسل کسى که به تماشاى کسى که به دار آويخته اند رفته و آن را ديده است، امّا اگر تصادفا نگاهش بر او بيفتد، يا براى مطلب لازمى مانند شهادت دادن رفته باشد غسل ندارد.12ـ غسل توبه يعنى هرگاه بعد از ارتکاب گناهى توبه کند، غسل به جا مى آورد.
مسأله 609ـ غسل کردن براى وارد شدن در مکانهاى مقدس به اميد ثواب پروردگار مستحبّ است، از جمله براى داخل شدن در مکّه و مدينه، يا براى داخل شدن در مسجدالحرام و مسجد پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) و همچنين حرم امامان(عليهم السلام) و اگر در يک روز چند مرتبه مشرّف شود يک غسل کافى است و اگر کسى مى خواهد در يک روز داخل مکّه شود و به مسجد الحرام رود، يا داخل شهر مدينه شود و به مسجد پيغمبر(صلى الله عليه وآله)برود، يک غسل به نيّت همه کفايت مى کند. همچنين مستحبّ است غسل براى زيارت پيغمبراکرم(صلى الله عليه وآله) يا امامان از دور يا نزديک و براى نشاط عبادت و رفتن به سفر به قصد رجاء.
مسأله 610ـ انسان نمى تواند با غسلى که به اميد مطلوب بودن به جا آورده نماز بخواند بلکه بايد احتياطاً وضو نيز بگيرد، ولى با غسلهايى که مستحب بودن آن قطعى است مانند غسل جمعه مى توان نماز خواند.
مسأله 611ـ هرگاه چند غسل مستحبّى، يا چند غسل که بعضى مستحبّ است و بعضى واجب و يا چند غسل واجب بر کسى باشد مى تواند يک غسل به نيّت همه آنها به جا آورد.
مساله 612- در هفت مورد بايد بجاي وضو يا غسل تيمم کرد:اول: عدم امکان تهیه آب به اندازه وضو و غسل.دوم: عدم امکان استفاده از آب.سوم: خوف از استعمال آب.چهارم: خوف از هلاکت خود و همراهانپنجم: عدم وجود آب بیش از مقدار تطهیر.ششم: غصبی بودن آب یا ظرف آن.هفتم: تنگی وقت.
مسأله 613ـ هرگاه انسان در شهر و آبادى باشد و آب پيدا نکند بايد آنقدر جستجو نمايد تا از پيدا کردن آب مأيوس شود، امّا اگر در بيابان است چنانچه کوهستانى و يا زمين پست و بلند است يا به واسطه درخت و مانند آن عبور از آن مشکل مى باشد بايد در هر يک از چهار طرف به اندازه پرتاب يک تير که در قديم با کمان پرتاب مى کردند به جستجوى آب رود (1) و اگر زمين هموار و بى مانع است بايد در هر طرف به اندازه مسافت دو تير جستجو کند، ولى هر طرفى که يقين دارد آب نيست جستجو لازم ندارد و هرگاه بعضى از چهار طرف هموار و بعضى پست و بلند است بايد در هر طرف طبق دستور خودش عمل نمايد.ــــــــــــــــــــــــــــ1. مرحوم علاّمه مجلسى در شرح «من لا يحضره الفقيه» مقدار پرتاب تير را دويست گام معيّن کرده است و ظاهر اين است که تيرانداز متعارف از اين مقدار تجاوز نمى کند.
مسأله 614ـ هرگاه اطمينان دارد که آب در محلى دورتر از اين مقدار، موجود است و وقت نماز نيز تنگ نشده، بايد به سراغ آن برود، مگر اين که مشقّت فوق العاده اى داشته باشد، ولى اگر احتمال دهد يا گمان داشته باشد که آب در فاصله دورتر است جستجو لازم نيست.
مسأله 615ـ انسان مى تواند شخص ديگرى را که مورد اطمينان اوست به جستجوى آب بفرستد و نيز اگر يک نفر از طرف چند نفر برود کافى است.
