مسأله 1579ـ هرگاه سهم سادات بيش از نياز سادات باشد بايد آن را به مجتهد عادل داد تا در مصارف ديگرى که صلاح مى داند صرف کند و اگر کمتر از نياز سادات باشد مى توان از سهم امام(عليه السلام) به آنها داد، بنابراين کم و زياد بودن سهم سادات مشکلى ايجاد نمى کند.
مسأله 1579ـ هرگاه سهم سادات بيش از نياز سادات باشد بايد آن را به مجتهد عادل داد تا در مصارف ديگرى که صلاح مى داند صرف کند و اگر کمتر از نياز سادات باشد مى توان از سهم امام(عليه السلام) به آنها داد، بنابراين کم و زياد بودن سهم سادات مشکلى ايجاد نمى کند.
مسأله 1580ـ احتياط واجب آن است که سهم سادات را از خود آن مال و يا از پول رايج بدهند، نه از جنس ديگر، مگر اين که جنس ديگر را به مستحق بفروشد سپس بدهى او را از باب خمس حساب کند.
مسأله 1581ـ کسى که از سيّد نيازمندى طلبکار است مى تواند طلب خود را از باب خمس حساب کند، ولى در مورد سهم امام بايد به اجازه حاکم شرع باشد.
مسأله 1582ـ لازم نيست به سيّد گفته شود که اين پول خمس است، بلکه مى تواند به عنوان هديه به او بدهد و نيّت خمس کند، همچنين در مورد سهم امام که به اذن حاکم شرع به اشخاص مستحقّى مى دهد.
مسأله 1583ـ مستحق نمى تواند خمس را بگيرد و به مالک ببخشد، مگر آن مقدار که در خور شأن اوست که اگر خودش مالى داشت به آن شخص ممکن بود ببخشد.
مسأله 1584ـ اگر خمس را با حاکم شرع يا وکيل او دستگردان کند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمى تواند از منافع آن سال کسر کند، مثلاً اگر دو هزار تومان خمس بدهکار است و از منافع سال بعد بيست هزار تومان بيشتر از مخارجش دارد بايد خمس بيست هزار تومان را بدهد و دو هزار تومانى که از باب خمس بدهکار است از بقيّه بپردازد.
مسأله 1585ـ دادن سهم سادات به سادات به خاطر آن است که آنها از گرفتن زکات محرومند بنابراين تبعيضى محسوب نمى شود و محروم بودن آنها از زکات دلايلى دارد که در جاى خود گفته شده.
مسأله 1586ـ زکات بر نُه چيز واجب است: گندم، جو، خرما، انگور (کشمش) طلا، نقره، گوسفند، گاو و شتر و اگر کسى مالک يکى از اين نُه چيز باشد با شرايطى که بعداً گفته مى شود بايد مقدار معيّنى را که در مسائل آينده خواهد آمد در مصارفى که گفته مى شود صرف کند، ولى مستحبّ است از سرمايه کسب و کار و تجارت نيز همه سال زکات بدهد، همچنين ساير غلاّت (غير از گندم و جو و خرما و کشمش) نيز زکات آن مستحبّ است.
مسأله 1587ـ زکات با چند شرط واجب مى شود:1ـ مال به مقدار نصابى که بعداً گفته مى شود برسد.2ـ مالک آن بالغ و عاقل باشد.3ـ بتواند در آن مال تصرّف کند.4ـ در مورد گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره بايد دوازده ماه بر آن بگذرد، ولى احتياط واجب آن است که از اوّل ماه دوازدهم زکات تعلّق مى گيرد، و اگر بعضى از شرايط در اثناء ماه دوازدهم از بين برود زکات را بايد بپردازد.
مسأله 1588ـ اگر مالک گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بين سال بالغ شود زکات بر او واجب نيست.
مسأله 1589ـ زکات گندم و جو وقتى واجب مى شود که دانه آن بسته شود و به آن گندم و جو گويند و زکات انگور و کشمش موقعى است که ميوه برسد و به آن انگور گويند و همچنين در مورد خرما زمانى است که خرما برسد و قابل خوردن شود، ولى وقت دادن زکات در گندم و جو زمانى است که آن را خرمن کنند و کاه را جدا نمايند و در خرما و کشمش موقعى است که خشک شود، مگر اين که بخواهند آن را به صورت تر مصرف کنند که بايد زکات آن را بدهند به شرط اين که خشک شده آن به حدّ نصاب برسد.
