درفرض بالا تبدیل جایز نیست و اگر معامله کنند معامله باطل خواهد بود مگر در مواردى که موقوفه از انتفاع ساقط شود و به درد موقوفٌ علیهم نخورد و یا مایه اختلاف و نزاع شدید گردد وناچار شویم براى رفع اختلاف آن را تبدیل یا تقسیم کنیم.
بهتر است از تيمّم بر زمينهاى آلوده، زمين گود، كنار جادهها و زمين شورهزار در صورتى كه نمك روى آن نگرفته باشد خود دارى كند و اگر نمك روى آن را گرفته است باطل است، اگر آلودگى طورى است كه بيم بيمارى از تيمّم بر آن مىرود، بايد بنابر احتياط واجب بدون تيمّم نماز بخواند و بعداً قضا كند.
احتياط مستحب آن است كه با وجود زمين يا خاك خشك بر زمين يا خاك نمناك تيمّم نكند.
كسى كه خودش توانايى بر تيمّم ندارد بايد نايب بگيرد، يعنى كسى دستهاى او را بر زمين زند، و اگر ممكن نيست، بر زمين بگذارد و بعد با دست خودش او را تيمّم دهد، اگر اين هم ممكن نباشد بايد نايب دست خود را بر چيزى كه تيمّم بر آن صحيح است بزند و بر پيشانى و دستهاى او بكشد.
نجس كردن مسجد حرام است، خواه زمين مسجد باشد و يا سقف و بام و طرف داخل ديوارها و احتياط واجب آن است كه طرف بيرون ديوار مسجد را هم نجس نكند، مگر آنكه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
باید رضایت صاحبان را جلب کنند مگر اینکه ثابت شود اعراض کرده اند.
چنانچه آب باران از زير آن جاری شود، آن فرش نجس نمىشود، بلكه زمين هم پاك می‌شود.
چنانچه صاحب زمين و زارع از آن صرف‌نظر نكرده باشند حاصل سال دوم مطابق سال اوّل بايد تقسيم شود.
