عدم اطلاع از وقفی بودن زمین و بنای ساختمان روی آن
این جانب زمینى خریده ام که از موقوفات حضرت سید الشّهداء(علیه السلام) است از آن جا که نسبت به مسائل وقف آگاه نبودم در آن زمین ساختمان ساختم، حال متوجّه شده ام که خرید و فروش زمین وقف جایز نیست، اکنون تکلیف من چیست؟
باید آن زمین را اجاره کنید و مال الاجاره زمین را هر ماه یا هر سال بپردازید تا مصرف موقوفه کنند و هرگاه خواستید آن را بفروشید فقط باید اعیانى را بفروشید.
استفاده از موقوفات برای شناسایی موقوفات دیگر
موقوفات بسیارى در سطح کشور وجود دارد که یا شناسایى نشده و یا به مرور زمان از بین رفته است که هر دو گروه موقوفات مزبور درصورت شناسایى و احیا، در آمدهاى فوق العاده اى براى میهن اسلامى ایجاد خواهند نمود، در این صورت آیا مى توان از درآمد موقوفات دیگر، براى شناسایى موقوفات مزبور (ناشناخته) اقدامى به عمل آورد؟
از موقوفاتى که مصرف عام دارد مى توان استفاده کرد.
اجاره بنای ساخته شده در زمین مسجد
آموزش و پرورش مقداری از زمین مسجد را که در کنار زمین متعلق به خودش بوده سهوا یا عمدا تصرف کرده و ساخته است، حال اگر قرار بر تخریب باشد کل ساختمان آموزش و پرورش ویران می گردد یا ضرر فراوانی به مدرسه وارد می شود اداره اوقاف و متولی، حاضرند آن مقدار زمین را به اجاره آموزش و پرورش در آورده و سند اجاره تنظیم نمایند،آیا این امر مشروع است؟
چنانچه این کار عمدى نبوده باید سند اجاره تنظیم کنند، و وجه آن را صرف تعمیرات مسجد نمایند البته آنجا حکم مسجد را دارد و باید احکام مسجد مراعات شود.
اجاره دادن موقوفه برای احیای بنا فرسوده شده
هرگاه بنای ملکی موقوفه بر اثرِ گذشت زمان فرسوده و از بین رفته باشد و برای ایجادِ بنای موقوفه بانی وجود نداشته باشد و از زمین به تنهایی هیچگونه درآمدی نتوان کسب کرد، آیا میتوان برای احیای عرصهی موقوفه و کسب درآمد، زمین را به فردی اجاره داده تا مستأجر بر روی آن بنایی احداث نماید و درآمد حاصله از اجاره ی عرصه به مصرف مورد وقف برسد؟
مانعی ندارد.
وجوب قبول هدایا و موقوفات غیر قابل استفاده
اشیائى که مى خواهند به مسجد بدهند (وقف یا تملیک کنند) در صورتى که قدیمى باشد یا مناسب نباشد و استعمال آن فعلا معمول نیست یا مستهلک شده باشد، آیا مى توان این گونه اشیا را قبول ننمود و رد کرد؟
قبول هدایا براى مسجد واجب نیست، ولى اگر وقف یا تملیک شده باشد باید پذیرفت و مطابق وظیفه رفتار کرد.
تشکیل بسیج در مساجد
آيا نيروهاى بسيج مىتوانند در مساجدى كه زمين يا ساختمان و امكانات آنها وقفى است، مستقر شوند و از امكانات چنين مساجدى (مانند آب و برق ...)، براى بسيج استفاده کنند؟
در صورتى كه مزاحمتى براى نمازگزاران و ساير امور مسجد ايجاد نشود، مانعى ندارد.ولی احتياط آن است كه سهم خود را نسبت به آب و برق و ... بپردازند؛ مگر اين كه بانيان اين گونه امور از آغاز وقف را توسعه داده باشند.
احداث مسجد در زمین موقوفه برای عزاداری
آیا در زمینى که وقف عزادارى سیّدالشّهدا(علیه السلام) شده است مى توان مسجدى احداث کرد؟
اگر ممکن است از متولّى و در صورت نبودن متولّى، از حاکم شرع زمین را براى ساختن مسجد اجاره کنند و عدّه اى از معتمدین محل پاى این سند را امضا نمایند که فراموش نشود و هر ساله مال الاجاره آن را صرف مجالس عزادارى سیّدالشّهداء(علیه السلام) بنمایند و مدّت اجاره نیز مشخص و محدود باشد که بعد از پایان مدّت، مجدداً اجاره کنند.
وقف نمودن اجناس قیمتی جهت مسجد
آيا وقف كردن اجناسى كه احتمال سرقت آن زياد است، و همين امر سبب مىشود كه اغلب اوقات درِ مسجد بسته باشد، صحيح است؟
چنين وقفى اشكال ندارد؛ و وظيفه مردم آن است كه از آن مواظبت كنند.
مصرف مقدار مازاد موقوفه در کارهای عام المنفعه دیگر
پنج هکتار زمین در شهرجهت گورستان به شهردارى واگذار گردید، گرچه صیغه وقف خوانده نشده، امّا چند جنازه در آن زمین دفن گردیده است آیا مى توانیم جهت احداث بیمارستان شهر، از یک هکتار این زمین استفاده کنیم، یا زمین مزبور را براى امر فوق اجاره کنیم؟(با توجّه به این که در شهر بیمارستان وجود ندارد؛ امّا قبرستانهاى متعدّدى موجود است)
آن مقدار از زمین مزبور که مورد نیاز براى قبرستان در حال و آینده است به حکم وقف مى باشد و بقیّه را مى توان در احتیاجات عمومى صرف کرد.
اختصاص زیرزمین مسجد به درمانگاه
در صورتى که زیرزمین مسجدى را تبدیل به درمانگاه کنند، مراجعه بیمارانى که عذر شرعى دارند (مانند زنانى که خون نفاس مى بینند) یا بیماران غیر مسلمان به چنان درمانگاهى چه حکمى دارد؟
اوّلاً در صورتى مى توان زیر زمین مسجد را تبدیل به درمانگاه کرد که هیچ گونه مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشد، و مردم نخواهند از آنجا براى نماز خواندن استفاده کنند و ثانیاً زنان معذور نمى توانند به آنجا مراجعه کنند، و غیر مسلمانان اگر سبب آلوده شدن آنجا نشوند مانعى ندارد و این در صورتى است که درمانگاه بعداً ایجاد شده باشد. امّا اگر از اوّل آنجا وقف بر درمانگاه شده است مشکلى ندارد.