مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی | حقوق

طلب بخشش میت از عموم هنگام دفن

هنگامى که کسى از دنیا مى رود، بستگان میّت به افرادى که در مراسم جمع شده اند، مى گویند اگر کسى حقّى بر گردن میّت دارد، معاف بدارد، و او را ببخشد و همه حضّار در جواب بگویند بخشیدیم آیا ذمّه میّت ساقط مى شود؟

هرگاه صاحب حقّ از صمیم دل گذشت کند، ذمّه میّت برى مى شود; ولى اگر بستگان میّت مى دانند که صاحب حقّ در اثر حیا یا اجبار چنین گفته، باید رضایت او را تحصیل کنند

دسته‌ها: حقوق غیر مالی

همه‌چیز از یک تجربه‌ی پزشکی آغاز می‌شود؛ در نوع خاصی از بیماری صرع برای جلوگیری از انتشار تشنج به‌کل مغز، دونیم‌کره‌ی مغز را (که با یک‌لایه‌ی بسیار نازک به یکدیگر متصل هستند، با برش آن لایه) جدا می‌کنند. درنتیجه‌ی این عمل ارتباط دونیم‌کره قطع می‌شود و پردازش‌هایی کاملاً مستقل در دونیم‌کره انجام می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال با توجه به این‌که طرف راست بدن توسط پنج دهم‌کره چپ و طرف چپ بدن توسط پنج دهم‌کره راست کنترل می‌شود، شخص نمی‌تواند صرفاً با حس لامسه تشخیص دهد دو شیء که در دست‌های چپ و راستش قرار دارند یکسان هستند یا خیر. مثال‌های متعدد دیگری نیز وجود دارد. مسئله از این نیز فراتر می‌رود و هر پنج دهم‌کره می‌تواند علایق، انتظارات، شخصیت و حتی اعتقادات خاص خودش را داشته باشد، به‌عنوان‌مثال آزمایشی روی یکی از بیماران صرعی که با این روش درمان یافته بود انجام شد و طی آن از هر پنج دهم‌کره‌ی مغز آن فرد سؤالاتی چندگزینه‌ای پرسیده شد و در عین تعجب جواب برخی از سؤالات کاملاً متفاوت بود. به‌عنوان‌مثال از شخص پرسیده شد «آیا به خدا اعتقادداری؟»، پنج دهم‌کره‌ی چپ او جواب مثبت داد، اما پنج دهم‌کره‌ی راستش جواب منفی داد. با توجه به این موضوع تکلیف چنین شخصی در بررسی اعمال بعد از مرگ چگونه است؟ آیا اعمال هر پنج دهم‌کره جداگانه بررسی می‌شود؟! توجه کنید که حتی ممکن است این شخص با خودش درگیر شود و مثلاً یک ممیز پنج دهم کره‌اش دستور قتل شخصی را صادر کند و پنج دهم‌کره‌ی دیگرش دستور دفاع از آن شخص را صادر نماید. در صورت قتل، آیا این فرد مقصر است؟ و این‌که تکلیف روح در این موارد چه می‌شود؟ اگر روحی وجود دارد که منشاء تصمیمات بدن است، چطور هر سمت بدن می‌تواند یک تصمیم جداگانه و حتی متناقض با سمت دیگر بگیرد؟ چطور یک شخص می‌تواند هم انسان بدی باشد، هم انسان خوبی باشد؟مسئله از این نیز فراتر می‌رود و هر نیم‌کره می‌تواند علایق، انتظارات، شخصیت و حتی اعتقادات خاص خودش را داشته باشد، به عنوان مثال آزمایشی روی یکی از بیماران صرعی که با این روش درمان یافته بود انجام شد و طی آن از هر نیم‌کره‌ی مغز آن فرد سوالاتی چندگزینه‌ای پرسیده شد و در عین تعجب جواب برخی از سوالات کاملاً متفاوت بود. به عنوان مثال از شخص پرسیده شد «آیا به خدا اعتقاد داری؟»، نیم‌کره‌ی چپ او جواب مثبت داد، اما نیم‌کره‌ی راستش جواب منفی داد. با توجه به این موضوع تکلیف چنین شخصی در بررسی اعمال بعد از مرگ چگونه است؟ آیا اعمال هر نیم‌کره جداگانه بررسی می‌شود؟! توجه کنید که حتی ممکن است این شخص با خودش درگیر شود و مثلاً یک نیم‌کره‌اش دستور قتل شخصی را صادر کند و نیم‌کره‌ی دیگرش دستور دفاع از آن شخص را صادر نماید. در صورت قتل، آیا این فرد مقصر است؟و این‌که تکلیف روح در این موارد چه می‌شود؟ اگر روحی وجود دارد که منشاء تصمیمات بدن است، چطور هر سمت بدن می‌تواند یک تصمیم جداگانه، و حتی متناقض با سمت دیگر بگیرد؟ چطور یک شخص می‌تواند هم انسان بدی باشد، هم انسان خوبی باشد؟

این مسئله بعید است به اثبات رسیده باشد ولی اگر ثابت شود دونیم کره کاملاً مستقل عمل می‌کنند او حکم دو شخص را دارد و ممکن است در قیامت به‌صورت دو شخص محشور شود و روح او نیز به همین صورت تقسیم می‌شود.

دسته‌ها: متفرقه پزشکی

تکلیف پول هایی که از طریق استفاده غیر قانونی از بیمه بدست آمده

همسرم به مدت دو سال است که بیمه شده و یک سال اول ما بیمه رانندگی بودیم ولی به دلیل گرفتن وام برای خرید ماشین ما نتوانستیم بیمه رانندگی را بپردازیم و به ناچار از بیمه کشاورزی پدر شوهرم استفاده کردیم درصورتی که شوهرم آنجا کار نمی کرد ولی الان که به حمداله واممان تمام شده می خواهیم دوباره بیمه رانندگی را بپردازیم تکلیف آن یک سالی که خودمان هم پرداخت می کردیم چیست؟

در صورتی که بیمه دولتی بوده باشد ما به التفاوت حق بیمه را به اشخاص نیازمند بدهید تا بتوانید از آن شرعا استفاده کنید.

دسته‌ها: احکام بیمه

ثبت اختراع دیگران به نام خود در قبال پول

همانطور که می دانید، بنیاد ملی نخبگان، به افرادی که دارای اختراع ثبت شده می باشند، مجوز می دهد که به جای خدمت سربازی به صورت نظامی، کارهای پژوهشی انجام دهندآیا شرعا کسی که اختراعی نداشته، می تواند با رضایت مخترع و پرداخت مبلغی پول به او اختراع او را به نام خود ثبت نماید، تا بتواند از شرایط فوق الذکر استفاده کند؟

این کار نوعی تقلب محسوب می شود و شرعا جائز نیست.

دسته‌ها: حق الطبع و حق الاختراع

همانطور که مستحضر هستید تقریبا نیمی از پرواز های هواپیماها در کشورمان با تاخیر انجام میشود و این میزان تاخیر در مقایسه با دیگر کشور ها بسیار بالاست. این تاخیرها بعضا تا چندین ساعت هم طول می کشد و باعث تلف شدن وقت و هزینه ی زیادی می شود. حال سوال بنده به صورت مشخص این است :1. اگر لازم باشد که یک بیمار اورژانسی برای درمان توسط پزشکی که در یک شهر دیگر است با هواپیما به آنجا منتقل شود و پرواز او یک تاخیر 3 ساعته بخورد و بیمار به علت این تاخیر فوت کند آیا دیه دارد یا خیر و اگر دارد دیه ی او بر عهده ی چه کسی است؟2. با توجه به این که قانونی درباره ی تاخیر پروازها توسط سازمان هواپیمایی کشوری ابلاغ نشده حکم شرعی این تاخیرها چیست و آیا وقت و هزینه ای که از مسافرین تلف می شود از بین بردن حق الناس محسوب می شود یا خیر؟

1-در فرض سئوال دیه تعلق نمی گیرد زیرا می دانسته اید تاخیر در هواپیمایی ایران موضوع متداولی است.‌ 2-اگر تاخیر متعارف باشد و مردم اطلاع داشته باشند حق الناس نیست ولی اگر هنوز قانونی در این مورد ابلاغ نشده سزاوار است هر چه زودتر مقررات لازم برای این موضوع وضع و ابلاغ شود. ‌

دسته‌ها: حق الناس

حکم عده زن بعد از جایگزینی نطفه لقاح یافته

همان‌طور که فرموده¬ايد: تلقيح نطفه بيگانه با تخمک زن جايز نيست؛ ولي بعد از طلاق از همسر اوّل و تمام شدن عده و عقد موقّت با صاحب اسپرم هرچند او را نبيند مانعي ندارد؛ آيا بعد از جايگزيني نطفه لقاح يافته، عدّه لازم است؟

چنانچه تخمک و اسپرم را ترکيب کنند، ولي قبل از جايگزيني در رحم زوجه، زوج باقيمانده مدّت را ببخشد و سپس نطفه را جايگزين کنند، زوجه در حکم غير مدخوله است و عدّه ندارد؛ مانند مادر جانشين. ولي چنانچه بعد از جايگزيني نطفه، باقيمانده مدّت بخشيده شود بايد تا پايان حمل، عدّه نگه‌داشته شود.

دسته‌ها: مواردی که نطفه مرد مشکل دارد

حکم سقط به خاطر بارداری ناخواسته

هفده‌ساله بودم كه از شوهرم طلاق گرفتم، اكنون ۱۸ سال دارم و نمى‌دانم چطور حامله شده‌ام. چند ماه پيش آدامسى جويدم كه این‌طور شدم، البتّه شنيده بودم كه انسان را حامله می‌کند، ولى باور نمى‌كردم. چرا بايد اين بدبختى‌ها را بكشم، من كه گناهى نكردم. آقا شمارا به‌جان هر كه دوست داريد، نجاتم بدهيد. می‌توانم سقط كنم؟

هیچ‌کس به‌وسیله جويدن آدامس باردار نمی‌شود و اگر كسى چنين ادّعايى كند باطل و بى‌اساس است. ولى اين احتمال وجود دارد كه در حمّام و مانند آن نطفه‌اى بر روى زمين ريخته شده باشد و زنى آنجا بنشيند و رحم او آن نطفه را جذب كند. به‌هرحال ساقط كردن اين فرزند جايز نيست و درصورتی‌که در فشار شديد از ناحيه سخنان مردم هستيد می‌توانید بگوييد با شخصى عقد موقّت داشته‌ايد و آن شخص شمارا رها كرده و رفته است.

دسته‌ها: سقط غير مجاز

راهکار استفاده از نطفه بیگانه

هشت سال است ازدواج‌کرده، ولى بچه‌دار نمی‌شوم. مشكل از ناحيه شوهرم است و هيچ اميدى به بچه‌دار شدن من نيست، آيا می‌توان از نطفه مرد ديگرى استفاده كرد؟ به‌گونه‌ای كه دو طرف همديگر را نبينند و اسپرم مرد را در مطب دكتر به زن تزريق كنند. در ضمن شنیده‌ام كه گفته‌اند اين عمل چون براى جلوگيرى از طلاق است و دو طرف همديگر را نمی‌بینند، اشكالى ندارد و مانند خونى است كه از شخصى گرفته و به شخص ديگرى تزريق می‌کنند و لهذا ازنظر شرعى حلال است. آيا چنين چيزى صحّت دارد؟

اين كار گناه دارد و جايز نيست; مگر اينكه شما از شوهرتان طلاق بگيريد; و بعد از گذشتن عدّه به عقد موقّت مثلاً یک‌روزه مردى درآييد، هرچند او را هرگز نديده و نبينيد و نطفه آن مرد را در مطب دكتر گرفته و به شما تزريق كنند و بعد از تولّد فرزند مجدداً به عقد شوهرتان درآييد. در غير اين صورت جايز نيست.

دسته‌ها: مواردی که نطفه مرد مشکل دارد