جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتیاط آن است که دکتر دیه را بپردازد البته می‌تواند باکسانی که تشریح برای آن‌ها نفعی دارد، شرط کند که آن‌ها بپردازند.

هرگاه آن تشريح براى فراگرفتن علم پزشكى جهت حفظ جان مسلمين ضرورت داشته باشد و از غير اين راه دسترسى نداشته باشد، مانعى ندارد.

تفاوتى ندارد.

تشريح مرده مسلمان براى مقاصد پزشكى با چند شرط جايز است:۱. مقصود یادگرفتن و تكميل اطلاعات طبی براى نجات جان مسلمان بوده باشد و بدون تشريح اين مقصود حاصل نشود.۲. دسترسى به مرده غیرمسلمان نباشد.۳. به مقدار ضرورت و احتياج قناعت شود و اضافه بر آن جايز نيست. با چنين شرايطى تشريح جايز، بلكه واجب است.

هرگاه مفسده خاصی بر آن مترتّب نشود، اشكالى ندارد.

در مورد مرتد جايز است و در مورد ديگران تنها در صورت ضرورت و بر اساس شرایط تشریح مجاز خواهد بود.

دست زدن به مرده‏هايى كه مورد تشريح قرار می‌گیرند درصورتی‌که مسلمان باشد و آن را غسل داده باشند موجب غسل نمی‌گردد و در غيراين‏صورت بايد هر بار دست می‌زنند غسل مس ميّت كنند و اگر موجب عسر و حرج گردد می‌توانند به‌جای غسل، تيمّم نمايند، ولى اگر تشريح فقط روى استخوان‌های بدون گوشت، يا قسمت‌های گوشتى جداشده، مانند قلب و عروق و مغز و امثال آن صورت گيرد، غسل ندارد و اگر بتوانند از دستكش استفاده كنند در هيچ صورتى غسل ندارد.

در مورد مرده غیرمسلمان اين شرايط لازم نيست.

کالبدشکافی ذاتاً جايز نيست. جز در مواردى كه احقاق حقوق مهمّه متوقف بر کالبدشکافی باشد و هدف مهم دينى و اجتماعى بر آن مترتب شود، كه تحت قاعده اهم و مهم قرار گيرد.

جايز است و ديه هم ندارد.

اگر جسد از بلاد اسلامى نباشد مانعى ندارد؛ و اگر مربوط به بلاد اسلامى است، ظاهر اين است كه جسد مسلمان است و احكام مسلمان بر او جارى می‌شود؛ و اگر از بلدى است كه هر دو گروه به‌طور وسيع در آن هستند، تشريح آن مانعى ندارد؛ و اگر ندانيم از كدام بلد است آن‌هم جايز است.

لازم است تا آنجا كه امكان دارد از جسدهاى ديگر استفاده شود.