پرداخت اجرت در قبال قرض
اگر شخصي اعلام كند؛ هر كس یکمیلیون تومان یکساله قرض بدهد، در پايان سال، دويست هزار تومان به او اجرت میدهم، آیا اين جعاله صحيح است يا نه؟
این جعاله نیست؛ این همان رباست با لفظ جعاله.
این جعاله نیست؛ این همان رباست با لفظ جعاله.
جعاله نیست، مناقصه برای انتخاب پیمانکار است و بعد با او قرارداد میبندند.
جعاله با هر عبارتی که بر درخواست انجام دادن عمل در برابر پرداخت اجرت از سوی جاعل دلالت کند، صورت میگیرد و بر زبان راندن الفاظ ویژهای لازم نیست؛ و در مورد عامل هم اگر کار را آغاز کند، بهمنزله قبول اوست.
درصورتیکه واقعاً خدمات قابلملاحظهای كه در عرف داراى ارزش است ارائه شود و سود اضافى در برابر آن خدمات گرفته شود مانعى ندارد و مىتواند تحت عنوان عقد جعاله مندرج گردد؛ ولى اگر خدمات صورى است، يا در بعضى موارد خدمتى وجود ندارد و تنها سود پول گرفته مىشود، ربا و حرام است.
جعاله با هر لفظ بیانگر در انجام کاری درازای عوض، محقق میشود. همچنین است نوشته، مانند نوشتن اطلاعیه در مطبوعات و رسانه و مانند آن.
درصورتیکه جعاله عام باشد و عدهای همزمان در انجام آن بکوشند، مال الجُعل تعلق میگیرد.
هرگاه کسى بگويد هر کس گمشده مرا پيدا کند نيمى از آن را به او میدهم، درصورتیکه عامل از خصوصيّات و قيمت آن گمشده باخبر نباشد جعاله اشکال دارد.
چند صورت دارد: 1. درصورتیکه فایده کار در تمام شدن آن باشد و عامل کار را نیمهکاره رها نماید (مثلاً مقدارى دنبال گمشده بگردد و بعد رها كند) هیچ حقی بر جاعل ندارد. 2. اگر انجام دادن قسمتى از كار مفيد باشد (مثل اينكه قسمتى از لباس را بدوزد) درصورتیکه مزد را براى اتمام كار قرار داده باز هيچگونه حقّى ندارد. 3. اگر مقصود جاعل اين باشد كه هر مقدار عمل كند به همان مقدار مزد دريافت نمايد بايد مزد مقدارى را كه انجام داده به عامل بدهد.
این کار وام ربوی محسوب میشود و حرام است.
اگر میتوانند وام را برگرداند و اگر ممکن نیست تکلیفی ندارد و حج او صحیح است؛ لکن از این کار استغفار کند و بعدازاین بیشتر دقت نماید.