حکم صرفنظر کردن از دریافت دیه
آیا اخذ دیه تعبّدى است یا از مقدار آن میتوان عدول کرد؟
مستحقّ دیه میتواند از قسمتى یا از تمام حقّ خود صرفنظر کند، ولى حاکم شرع نمیتواند تغییرى در آن بدهد، همچنین جانى نیز چنین حقّى را ندارد.
مستحقّ دیه میتواند از قسمتى یا از تمام حقّ خود صرفنظر کند، ولى حاکم شرع نمیتواند تغییرى در آن بدهد، همچنین جانى نیز چنین حقّى را ندارد.
آرى، حقّ النّاس است و در اختیار ولىّ دم است.
در قصاص عضو جایز است ولی در قصاص نفس در میان فقها اختلاف است و جواز عفو بعید نیست و احتیاط در مصالحه است ولی دیه خسارتی است که به مقتول وارد میشود و از او به ورثه منتقل میشود و مجنی علیه نمیتواند آن را ببخشد.
1 ـ فاضل دیه حقّ قاتل است و از او به ورثه میرسد2ـ آرى میتواند گذشت کند.3- انگیزهها تفاوت نمیکند و معیار عفو است.
جدّ پدرى، یا وصی، یا قیّم، حق ندارند دیه صغیر را ببخشند، یا به کمتر از مقدار شرعى مصالحه کنند، مگر اینکه مصلحت خاصی در آنجا حاکم باشد و منفعت صغیر ایجاب کند.
مطالبات میّت بر هر چیز مقدّم است و اولیاى دم در فرض مسئله حقّ بخشش ندارند.
میتوانند قصاص را با رضایت قاتل به هر چیزى تبدیل کنند، ولى رعایت انصاف درهرحال خوب است.
در فرض سؤال بعداً نمیتوانند تغییر نظر دهند.
ولىّ امر حقّ عفو ندارد، بلکه باید یا قصاص کند، یا دیه بگیرد، (هرکدام که به مصلحت مسلمین باشد)
آری حق او محفوظ است ولی باید سهم دیه سایر ورثه را بپردازند.
درصورتیکه قیّم تشخیص داده که دیه گرفتن به نفع آن دیوانه است، بعد از عاقل شدن حق قصاص ندارد در غیر این صورت حق دارد.
اولیاء دمی که رضایت ندادهاند میتوانند دیه خود را بالمناصفه از آنها بگیرند.