قصاص قاتلی که به درخواست مقتول او را کشته
کسى به خطّ خود، یا طبق شهادت شهود، از کسى خواسته که او را بکشد، آیا در این صورت قاتل وى قصاص مى شود؟
آرى قصاص مى شود و رضایت او مانع از این کار نیست.
مجازات قتل عمد
آیا مجازات قتل عمد فقط قصاص است، یا علاوه بر قصاص دیه نیز دارد؟
مجازات قتل عمد قصاص است; مگر این که طرفین راضى به دیه، یا کمتر، یا بیشتر از آن شوند.
قصاص قاتلی که در حال مستی مرتکب قتل شده
قاتل مدّعى است که در حال مستى مرتکب قتل شده و اصلاً قصد قتل نداشته است، آیا در صورت صحّتِ ادّعاىِ متّهم قصاص وى منتفى مى گردد؟
اگر مستى ثابت نشود، قصاص ثابت است و اگر مستى در حال قتل ثابت شود دو حالت دارد: نخست این که کسى بوده که در حال مستى غالباً مرتکب امثال این امور مى شده، در این جا نیز قصاص ثابت است; در غیر این صورت فقط دیه دارد.
مجازات کسی که دیگری را مجبور به قتل کرده
اگر انسان فرد دیگرى را اجبار کند که شخص ثالثى را بکشد، چه کسى قصاص مى شود؟
قصاص مربوط به قاتل است و شخص اکراه کننده حبس ابد دارد.
مجازات ضربه ای که موجب جراحت و تغییر رنگ نگردد
دیه یا مجازات ضربه ساده اى که موجب جراحت و تغییر رنگ نگردد و هیچ گونه آثارى از خود باقى نگذارد چیست؟
اگر این کار عمداً صورت گیرد قصاص دارد و اگر از روى خطا باشد قصاص ندارد و دیه اى نیز بر آن مترتّب نمى شود.
کشته شدن فردی که مزاحم ناموسی بوده در اثر ضرب و جرح
فرد با ایجاد رابطه نامشروع علنى با زن شوهردارى در مدّت طولانى و بطور مکرّر، باعث برانگیخته شدن احساسات و غیرت همسر و برادر آن زن شده است; آنان در صدد شناختن شخص مزبور برآمده که اتّفاقاً شخص مزبور به امید به دام انداختن صیدى جدید و به نیّت زنا به منزل آن زن آمده و به دست شوهر و برادر آن زن گرفتار مى شود، على رغم این که قصد کشتن مشارٌالیه نبوده، بلکه قصد، تحویل به مراجع ذیصلاح بوده است; ولى در نهایت به لحاظ شدّت ضربات وارده وى به قتل مى رسد حال با توجّه به این که (او را مهدورالدّم مى دانسته اند و) فساد اخلاقى مقتول در موارد متعدّد و این مورد احراز شده و مقتول نیز از شوهردار بودن آن زن، اطّلاع داشته و خود باعث اغفال و گمراهى او شده است. حال قتل از چه نوع قتلی به حساب می آید و حکم ضاربین فوق (که شامل 6 مرد و یک زن مى باشند) چه می باشد؟
اگر ضربات وارده بر او ضرباتى بوده است که به حسب عادت موجب قتل مى شده و یقین به مهدورالدّم بودن او نداشته اند قتل عمد محسوب مى شود و اولیاى مقتول حقّ قصاص دارند و اگر بخواهند هر کدام از قاتلین را قصاص کنند باید شش هفتم دیه او را بپردازند و چون بعید است زیر بار بروند، مبدّل به دیه مى شود. و با توجّه به این که آن شخص فرد بسیار آلوده اى بوده اگر اولیاى مقتول، قاتلین را عفو کنند بسیار بجاست و هرگاه آن ضربات عادتاً موجب قتل نبوده، ولى منتهى به قتل شده، یا این که قاتلین یقین به مهدورالدّم بودن او داشته اند دیه دارد. ضمناً درست است که آن مرد فاسق مجازات شدیدى دارد، ولى تنها باید به حکم حاکم شرع باشد.
نوع مجازات ممسک و دیدبان
در کتب فقهى مى خوانیم: «اگر کسى دیگرى را بگیرد، و فرد دوّمى او را به قتل برساند، در حالى که سوّمى آنها را دیده بانى کرده تا جنایت را انجام دهند، قاتل محکوم به قصاص، نگهدارنده محکوم به حبس ابد، و چشمان دیده بان با میلِ سرخ شده یا نظیر آن، کور مى گردد.» مجازاتى که براى «نگهدارنده» و «دیده بان» بیان گردیده، چه نوع مجازاتى است؟ حدّ یا تعزیر؟ و آیا اولیاى دم مى توانند «نگهدارنده» و «دیده بان» را عفو نمایند، تا مجازات آنها ساقط شود؟ و آیا مى توان چند سال حبس یا تبعید را جایگزین مجازاتهاى فوق الذکر (حبس ابد و کور کردن) نمود؟
این مجازات نه حدّ است و نه تعزیر، بلکه از فروع قصاص است، و به همین دلیل قابل گذشت مى باشد. و در مورد تبدیل آن به مجازات های دیگر این کار در مواردى جایز است.
مجازات کشته شدن دیگری در درگیری بدون قصد قتل
دو نفر در روستا به علتی با یکدیگر درگیر می شوند و از فاصله حدود 10 الى 15 مترى سنگى به سمت دیگری پرتاب نموده، که به گلوى وى اصابت مى کند، پس از گذشت حدود سه ساعت از این ماجرا، مجروح به کلانترى مراجعه، و از آنجا به درمانگاه انتقال داده شده، و در آنجا فوت مى نماید. پزشکى قانونى علّت مرگ را اصابت جسم سخت به ناحیه گردن و عوارض ناشى از آن بیان کرده است، ولى متّهم در تمامى مراحل تحقیقات منکر پرتاب سنگ شده، و حتّى خود او نیز جهت طرح شکایت علیه مقتول به کلانترى مراجعه کرده، و در آنجا دستگیر شده است. حال نوع قتل و جازات این فرد چه می باشد؟
چنانچه طبق شهادت دو شاهد عادل ثابت شود که متّهم آن سنگ را به گردن مقتول زده، و مرگ مستند به اصابت آن سنگ باشد، و متّهم قصد قتل داشته، یا چنین سنگى در فاصله مذکور غالباً عامل مرگ باشد، قتل عمد محسوب مى شود، و قصاص دارد. در غیر این صورت (و حتّى در صورت شک) باید دیه بپردازد.
کشتن فرد بی گناه به علّت اشتباه در هویّت مجنى علیه
شخصى قصد کشتن فرد بى گناهى را دارد ولى به علّت اشتباه در هویّت مجنى علیه، شخص دیگرى را که وى نیز بى گناه بوده مى کشد، قتل واقع شده از چه نوعى خواهد بود؟
این قتل عمد است و قصاص دارد ولى احتیاط مستحبآن است که اولیاى مقتول با جانى مصالحه به دیه یا مانند آن کنند.
فوت مصرف کننده ماده سمّی که دیگری آن را تهیه کرده
سربازى دو شیشه الکل صنعتى را با خود به پادگان مى آورد. ابتدا به انگیزه رفع خطر از الکل صنعتى با وسایلى که در اختیار داشته اند و با همکارى دیگر سربازان آن را تقطیر نموده، سپس خودش و چند تن دیگر از سربازان، از آن مایع به قصد مست شدن مى نوشند. با توجه به این که مصرف الکل صنعتى بسیار خطرناک و مهلک است، یکى از سربازان به دلیل مصرف زیاد فوت نموده و سایرین نیز دچار تهوع و استفراغ مى شوند، آیا سربازى که الکل را به پادگان آورده، در مقابل خون کسى که از روى اختیار آن را مصرف کرده، و فوت نموده، مسئولیتى دارد؟
در صورتى که مصرف کنندگان از خطرات احتمالى آن باخبر بوده اند کسى در مقابل خونشان مسئول نیست، ولى اگر آورنده الکل آنها را اغفال کرده باشد که شرب آن مشکلى ندارد، در این صورت مسئول است و در فرض اخیر، قتل شبه عمد است.
