جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر قسمت مهمی از اعضاء هنگام غسل، داخل جبیره باشد احتیاط آن است که بعد از غسل جبیره ای، تیمم نیز نماید.

1- عدم امکان تهیه آب 2- دسترسی به آب با مشقت زیاد 3- ترس از بیماری یا طولانی شدن آن 4- ترس از هلاک شدن از تشنگی یا افتادن در مشقت زیاد 5- دسترسی به آب فقط به مقدار تطهیر بدن یا لباس 6- آب موجود غصبی یا ظرف آن غصبی یا از طلا و نقره باشد 7- تنگ شدن وقت برای نماز

خجالتی بودن مجوز ترک غسل و انجام تیمم بدل از غسل نمی شود مگر این که انجام غسل واقعاً عسر و حرج شدید داشته باشد که در این صورت نماز را به تأخیر می اندازد و در آخر وقت تیمم می کند و نماز می خواند.

اگر واقعاً دسترسی به هیچکدام نداشته باشد، وضو بگیرد و به همان حالت نماز بخواند و بعد احتیاطاً نماز خود را اعاده کند.

هرگاه پيشانى يا پشت دستها يا كف دستها زخم باشد و پارچه يا چيز ديگرى بر آن بسته است كه نمى‏تواند باز كند، يا ضرر دارد، بايد با همان حال تيمّم كند.

تیمّم بر آنها اشکال دارد.

بهتر است از تيمّم بر زمينهاى آلوده، زمين گود، كنار جاده‏ها و زمين شوره‏زار در صورتى كه نمك روى آن نگرفته باشد خود دارى كند و اگر نمك روى آن را گرفته است باطل است، اگر آلودگى طورى است كه بيم بيمارى از تيمّم بر آن مى‏رود، بايد بنابر احتياط واجب بدون تيمّم نماز بخواند و بعداً قضا كند.

در فرض سوال، نیازی به اعاده ندارند چون وظيفه شما در آن زمان همين بوده است.

هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.

چنين فردى براى تيمم بايد كمك بگيرد به اين معنا كه فرد ديگرى دستان او را بر زمين بزند و بعد به صورتش بكشد و همين طور پشت دو دست. اما اگر به خاطر خشك بودن دستها يا هر دليل ديگرى، امكان تكان دادن دستها نباشد باز هم كمك مى‏گيرد به اين صورت كه او نيت تيمم مى‏كند و فرد ديگرى دستان خودش را بر زمين مى‏زند و بر پيشانى فرد معلول مى‏كشد و لزومى ندارد نحوه قرار دادن دستش بر پيشانى فرد معلول به حالتى باشد كه اگر خود فرد تيمم مى‏كرد قرار مى‏گرفت بلكه مى‏تواند در مقابل او بنشيند و با همان حالت براى او تيمم كند. همچنين افرادى كه يك دست آنها قطع شده و دست ديگر سالم است همان يك دست را بر خاك مى‏زنند و با همان يك دست پيشانى را به مقدارى كه بيان شد مسح مى‏كنند (با كمى حركت دادن دست به چپ و راست پيشانى) و سپس پشت همان دست را به آرامى بر خاك مى‏كشند.

تیمم بر خاك، شن، ريگ، كلوخ (خاكهاى به هم‏ چسبيده) و سنگ، به شرط اين‏كه پاك باشند جایز است و نیز تيمّم بر سنگ آهك و سنگ گچ و سنگ ‏مرمر و سنگ سياه و مانند آن جايز است، ولى تيمّم بر جواهرات مانند سنگ عقيق و فيروزه باطل است و احتياط واجب آن است كه بر گچ و آهك پخته وهمچنين بر آجر و سفال تيمّم نكند.

كسى كه يقين دارد آب پيدا نمى‏كند و به جستجوى آب نرود و با تيمّم نماز بخواند بعد از نماز بفهمد كه اگر جستجو مى‏كرد آب پيدا مى‏شد نمازش باطل است، همچنين اگر بعد از جستجو، تيمّم كرده و نماز خوانده و بعداً بفهمد آب در آن‏جا وجود داشته بنابر احتياط واجب نماز را اعاده كند و اگر وقت‏گذشته قضا نمايد.