فردى كه تيمم دارد تمام كارهايى را كه فرد طاهر با غسل يا وضو، فعلش براى او مجاز است مىتواند انجام دهد، اعم از ورود به مسجد، لمس قرآن، ورود به مسجدالحرام، قرائت سورههايى كه سجده واجب دارند، طواف و... اما اين قاعده يك استثنا دارد و آن تيمم براى تنگی وقت است كه اين تيمم فقط براى اقامه نماز فائده دارد.
كسى كه با تيمّم نماز مىخواند مىتواند نماز قضا را نيز در آن حال با تيمّم بخواند، ولى هرگاه يقين دارد عذر او بزودى برطرف مىشود بايد صبر كند، همچنين بنابر احتياط واجب اگر اميد برطرف شدن عذر را بزودى دارد تأخير اندازد.
كسى كه نمىتواند وضو بگيرد يا غسل كند جايز است نمازهاى مستحبى را با تيمّم بخواند، حتّى اگر مثلًا براى انجام نماز شب وقت تنگ است مىتواند تيمّم كند.
كسى كه وظيفهاش تيمّم است اگر براى كارى تيمّم كند تا تيمّم و عذر او باقى است مىتواند تمام كارهايى را كه وضو و غسل در آن شرط است به جا آورد، حتّى اگر تيمّم را به خاطر تنگى وقت نماز گرفته باشد دست گذاردن روى خط قرآن و مانند آن براى او جايز است.
كسى كه وظيفهاش تيمّم است نبايد پيش از وقت نماز تيمّم كند، ولى اگر براى كار واجب ديگر يا كار مستحبى تيمّم كند و تا وقت نماز عذرش باقى باشد مىتواند با همان تيمّم نماز بخواند.
مبادرت صاحبان عذر به انجام عبادات در اول وقت در یک صورت جایز نیست و آن در جایی است که می دانند در آخر وقت عذر برطرف می شود و در سایر صور مجاز است.
هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.
در فرض سوال، تيمم از او ساقط است و بدون طهارت نماز بخواند؛ چون مصداق فاقد الطهورين است. بايد توجه داشت كه فاقد الطهورين اگر فوت كرد نياز به قضاء نمازهاى او نيست. البته اگر در زمان حياتش عذر برطرف شد، بنابر احتیاط واجب قضاى اين نمازها را بجا آورد.
تمام كارهايى كه وضو را باطل مىكند تيمّم بدل از وضو را هم باطل مىكند و تمام كارهايى كه غسل را باطل مىكند تيمّم بدل از غسل را هم باطل مىنمايد.
چنين فردى براى تيمم بايد كمك بگيرد به اين معنا كه فرد ديگرى دستان او را بر زمين بزند و بعد به صورتش بكشد و همين طور پشت دو دست. اما اگر به خاطر خشك بودن دستها يا هر دليل ديگرى، امكان تكان دادن دستها نباشد باز هم كمك مىگيرد به اين صورت كه او نيت تيمم مىكند و فرد ديگرى دستان خودش را بر زمين مىزند و بر پيشانى فرد معلول مىكشد و لزومى ندارد نحوه قرار دادن دستش بر پيشانى فرد معلول به حالتى باشد كه اگر خود فرد تيمم مىكرد قرار مىگرفت بلكه مىتواند در مقابل او بنشيند و با همان حالت براى او تيمم كند. همچنين افرادى كه يك دست آنها قطع شده و دست ديگر سالم است همان يك دست را بر خاك مىزنند و با همان يك دست پيشانى را به مقدارى كه بيان شد مسح مىكنند (با كمى حركت دادن دست به چپ و راست پيشانى) و سپس پشت همان دست را به آرامى بر خاك مىكشند.
