خمس معدنی که اجارهای است
چنانچه معدنی را اجاره کنند، خمس آنچه استخراج میشود بر عهده کیست؟ مالک یا مستأجر؟
کسی که اجاره داده خمس معدن ندارد و اجارهکننده خمس دارد پس از کسر مخارج.
کسی که اجاره داده خمس معدن ندارد و اجارهکننده خمس دارد پس از کسر مخارج.
هرگاه چند نفر جواهراتى را از دريا بيرون آورند بنا بر احتياط واجب لازم نيست سهم هرکدام بهاندازه نصاب برسد، بلكه اگر مجموعاً بهاندازه نصاب باشد بايد خمس آن را بدهد.
اگر حكومت اسلامى معدنى را استخراج كند خمس به آن تعلّق نمیگیرد.
اگر معدنى را كه در ملك ديگرى استخراج كند، آنچه از آن به دست مىآيد مال صاحب آن زمين است و چون صاحبملک براى بيرون آوردن آن خرجى نكرده، بايد خمس تمام آنچه از معدن استخراجشده بدهد، ولى اگر اين كار به دستور او انجامگرفته هزينه آن بر عهده اوست و از درآمد معدن كم میشود.
هرگاه براى استخراج گنج، مخارجى كرده، مقدار آن را كم میکند و خمس بقيّه را میدهد.
مخارج و هزينه استخراج معدن و تصفيه آن (درصورتیکه احتياج به تصفيه دارد) و همچنين اجارهای را كه جهت معدن میپردازد از آن كم میشود و باقيمانده خمس دارد، ولى مخارج سال از درآمد معدن كسر نمیشود.
بزرگان فقها به آن استناد می کنند.
اگر مالیت معادن در مبالغ کمی باشد به صورت شخصی اشکالی ندارد ولی در مبالغ مهم اجازه حکومت را می خواهد.