جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر براى امربه‌معروف و نهى از منكر لازم شود كه متوسّل به ضرب‌وجرح يا اتلاف اموال و بالاتر از آن گردد در اين صورت هیچ‌کس بدون اجازه حاكم شرع حقّ اقدام ندارد، بلكه بايد اصل كار و مقدار و اندازه آن طبق ضوابط اسلامى با نظر حاكم شرع تعيين گردد

مواردی که نیاز به اذن حاکم شرع ندارد عبارت است:1. بخواهد شخص را نصیحت نماید و با زبان و دل او را تشویق به ترک گناه یا انجام واجب نماید.2. چنانچه بخواهد به خاطر امربه‌معروف و نهی از منکر با شخص قطع ارتباط نماید و با او مراوده نداشته باشد.3. جایی که شخص با زبان نرم نصیحت کرده و تذکر داده اما اثر نداشته و بخواهد با کلمات تند و خشن او را از گناه بازدارد یا او را به انجام واجب وادار نماید.4. درصورتی‌که برای امر معروف و نهی از منکر بخواهد وسایل گناه را از دسترس بودن شخص خارج نماید.5. جایی که بخواهد بازور امربه‌معروف و نهی از منکر نماید مثلاً جلوی شخص را بگیرد تا او نتواند گناه انجام بدهد.

1- اگر خمس و زكات و رد مظالم بدهكار است.2-اگر نماز و روزه قضا دارد بنا بر احتياط واجب بايد وصيّت كند.3-مالى نزد كسى دارد، يا در جايى پنهان كرده كه ورثه نمى‏دانند که اگر به واسطه ندانستن، و وصیت نکردن به آن، حقّشان از بين برود .

معامله اموال موقوفه باطل است، ولى هرگاه طورى خراب شود كه نتوانند استفاده‏اى را كه براى آن وقف‌شده ببرند، مثلاً فرش مسجد طورى پاره شود كه نتوان از آن براى نماز در مسجد استفاده كرد فروش آن اشكالى ندارد، همچنين مصالح کهنه‌ای كه بعد از تعمير و نوسازى مسجد زياد مى‏آيد، ولى پس از فروختن بايد پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممكن نشود به مصرفى كه به مقصود واقف نزدیک‌تر است و اگر نيازى نباشد در مساجد ديگر مصرف كنند.

اوّل: توانايي عمل به نذر را در آن زمان يا آن مکان ندارد، ولي با تغيير آن به زمان و مکان ديگر مي تواند عمل کند، در اين صورت از قبيل تعدد مطلوب است و در نزديک ترين مورد به موارد نذر، آن را مصرف مي کند مانند نذر اطعام روز عاشورا در مسجد خاص، در صورتي که مسجد مزبور را خراب کرده اند؛ بايد در مسجد ديگري اطعام کند.دوم: موضوع نذر در شرايطي طالب نداشته باشد. مانند نذر غذايي خاص در منطقه اي که در آن روز غالباً آن غذا را مي پزند و از اين اطعام استقبال نمي شود، در اين شرايط نيز مي توان نوع غذا را تغيير داد.

صاحب زمين و زارع بدون رضايت يكديگر نمی‌توانند مزارعه را به هم بزنند، ولى اگر به هنگام قرارداد، حقّ فسخ براى هر دو، يا يكى از آن دو معيّن كرده باشند، می‌تواند مطابق قرارداد، معامله را به هم زند.

در احتیاطات، رجوع به غیر جایز است و همچنین در جمله «خالى از اشکال نیست» و جمله «محل تأمّل است» و امّا جمله «بعید نیست» در تعبیرات ما فتواست.

طلاق دادن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است:1ـ شوهر بعد از ازدواج مطلقاً با او نزدیکى نکرده باشد.2ـ باردار باشد.3ـ زن غایب باشد و مرد نتواند یا برایش مشکل باشد که پاک بودن زن را بفهمد.

کسب‌وکار و تلاش براى زندگى از طريق تجارت و زراعت و صنعت و مانند آن براى كسانى كه مخارج همسر و فرزند خود را ندارند و برای حفظ نظام و تأمين احتياجات جامعه اسلامى واجب است.

اشتغال به کسب‌وکار در غير از موارد وجوب، مستحب مؤكّد است، مخصوصاً براى كمك به فقرا و يا وسعت بخشيدن به زندگى خانواده.

در چند صورت باوجود عيب نمى‏تواند معامله را فسخ كند يا تفاوت قيمت را بگيرد: 1- درصورتی‌که موقع خريدن عيب مال را بداند. 2- درصورتی‌که بعداً راضى شود. 3- فروشنده موقع معامله بگويد اين مال را با هر عيبى كه دارد مى‏فروشم، ولى اگر عيب معيّنى را ذكر كند و بگويد با اين عيب مى‏فروشم بعد معلوم شود عيب ديگرى دارد خريدار مى‏تواند معامله را فسخ كند. 4- خريدار در موقع معامله بگويد اگر مال عيبى داشته باشد فسخ نمى‏كنم و تفاوت قيمت هم نمى‏گيرم.

در دو مورد می‌‌توان باوجود عیب بعد از تحويل گرفتن مال معامله را فسخ کرد. 1. اگر حيوان معيوبى را بخرد و قبل از گذشتن سه روز عيب ديگرى پيدا كند بازهم مى‏تواند آن را پس دهد.2. اگر فقط براى خريدار تا مدّتى حقّ فسخ قرار داده‌شده باشد و در آن مدّت مال عيب ديگرى پيدا كند در اين صورت نيز مى‏تواند معامله را فسخ كند هرچند آن را تحويل گرفته باشد.