جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

بر حائض، سالخوردگان، مريض و مسافر مستحب است تا آخر روز از کارهايي که روزه را باطل می‌کند خودداري کنند و بر غير این‌ها امساک بنا بر احتياط واجب، لازم است.

تنها مجوز افطار اين است که در برخي روزها (مثلا هفته اي 3-4 روز) قبل از ظهر به مقدار مسافت شرعي ( 21/5 - بیست و یک و نیم کیلومتر ) از شهر خارج و در آنجا افطار کند و برگردد و تا ماه رمضان سال آينده قضاي آن را بجا آورد. ( و الا اگر فردی هر روز به این مقدار مسافت برود کثیرالسفر بوده و روزه صحیح است)

ظاهر این است درصورتی‌که مهریه‌ی زن نقد بوده و مرد توانایی پرداخت مهریه را به‌صورت یکجا یا اقساطی دارد و پرداخت نمی‌کند، زن می‌تواند بدون گرفتن مهر مؤجّل خود را مطلقاً تسلیم شوهر نکند و در این مدّت بر زوج واجب است نفقه او را بدهد و الا نفقه واجب نیست.

چه آن مال متعلّق به مسلمانى باشد يا كافرى كه در امان مسلمانان است اعلام كردن واجب است.

جایى که مى توان با تعریف صاحبش را پیدا کرد تعریف لازم است.

خمس در هفت مورد واجب می‌شود:1- منافع کسب‌وکار2- معدن3- گنج4- مال حلال مخلوط به حرام5- جواهراتى كه با غوّاصى از دريا به دست می‌آید،6- غنيمت جنگى7- زمينى كه كافر ذمی از مسلمان می‌خرد بنا بر احتياط واجب

در قرآن کریم فقط یک آیه در مورد خمس وجود دارد و آن آیه 41 سوره مبارکه انفال { وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ... } است و غنیمت در لغت معنای عامی دارد که همه درآمدها را شامل می‌شود؛ ولی روایات معصومین درزمینهٔ خمس بسیار است.

ظاهراً مخالف معروفى نیست، در این زمینه می‌توانید به کتاب خلاف شیخ طوسی، کتاب الزکاة و الخمس، مسئله 138 مراجعه کنید.

معدن، خواه روى زمين باشد يا زیرزمین، در زمين ملكى باشد يا درجایی كه مالك ندارد، استخراج‌کننده آن مسلمان باشد يا غیرمسلمان، بالغ باشد يا غير بالغ، در تمام اين صورت‌ها بايد خمس آن پرداخته شود و درصورتی‌که كودك باشد، ولی او می‌پردازد.

گنج داراى نصاب است و نصاب آن صد و پنج مثقال نقره يا پانزده مثقال طلا است، يعنى اگر قيمت چيزى را كه از گنج به‌دست‌آمده به اين مقدار برسد خمس آن واجب است، امّا اگر كمتر از آن باشد خمس آن واجب نيست و اگر قيمت آن به پانزده مثقال طلا نرسد ولى به صد و پنج مثقال نقره برسد باز خمس آن واجب است و همچنين عكس آن.

كسى كه درآمد اضافى ندارد نياز به‌قرار دادن سال خمسى ندارد؛ به‌طور مثال کارمندانی که در ماه حقوق مشخصی می‌گیرند و مقدار حقوقشان به‌قدری است که معمولاً تا پایان همان ماه (و حتی زودتر) خرج می‌شود، چنانچه درآمد دیگری نداشته باشند و مخارجشان بیش از درآمدشان یا مساوی آن باشد سال خمسی برای آن‌ها لازم نیست ولی با توجه به اینکه غالباً درآمد اضافی جزئی دارند لازم است به خاطر همان، سال خمسی برای خود قرار دهند.

اگرچه فلسفه تشریع زکات تعمیم دارد؛ ولیکن روایاتی وجود دارد که صریحاً زکات را منحصر به نُه مورد می‌کند و غیر آن را نفى می‌نماید.