جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه امانت‌دار نشانه‏هاى مرگ را در خود ببيند چنانچه ممكن است بايد امانت را به صاحب آن يا وكيل او برساند و اگر ممكن نيست احتياط آن است به حاكم شرع دهد و اگر دسترسى ندارد بايد وصیت‏ كند و شاهد بگيرد و به وصى و شاهد اسم صاحب‌مال و جنس و خصوصيّات و محل آن را بگويد.

كسى كه آثار مرگ را در خود مى‏بيند اگر مالى نزد كسى دارد، يا در جايى پنهان كرده كه ورثه نمى‏دانند، چنانچه به‌واسطه ندانستن حقّشان از بين برود بايد به آنان اطّلاع دهد.

قبول هدایا براى مسجد واجب نیست، ولى اگر وقف یا تملیک شده باشد باید پذیرفت و مطابق وظیفه رفتار کرد.

در جواب باید گفت آیا حفظ جان، مال، ناموس، دین و کشور واجب است؟ این از مسلمات است و باید این‌ها را حفظ کنیم و مقدمه واجب نیز واجب است.

معدن، خواه روى زمين باشد يا زیرزمین، در زمين ملكى باشد يا درجایی كه مالك ندارد، استخراج‌کننده آن مسلمان باشد يا غیرمسلمان، بالغ باشد يا غير بالغ، در تمام اين صورت‌ها بايد خمس آن پرداخته شود و درصورتی‌که كودك باشد، ولی او می‌پردازد.

هرگاه كسى كه بدهكار است و زراعتى نيز دارد فوت كند و ورثه پيش از آن‌که زكات زراعت واجب شود دين او را از اموال ديگرى بدهند، هركدام از ورثه سهمش به‌اندازه زكات برسد بايد زكات را بدهد.

گنج داراى نصاب است و نصاب آن صد و پنج مثقال نقره يا پانزده مثقال طلا است، يعنى اگر قيمت چيزى را كه از گنج به‌دست‌آمده به اين مقدار برسد خمس آن واجب است، امّا اگر كمتر از آن باشد خمس آن واجب نيست و اگر قيمت آن به پانزده مثقال طلا نرسد ولى به صد و پنج مثقال نقره برسد باز خمس آن واجب است و همچنين عكس آن.

چه آن مال متعلّق به مسلمانى باشد يا كافرى كه در امان مسلمانان است اعلام كردن واجب است.

در قرآن کریم فقط یک آیه در مورد خمس وجود دارد و آن آیه 41 سوره مبارکه انفال { وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ... } است و غنیمت در لغت معنای عامی دارد که همه درآمدها را شامل می‌شود؛ ولی روایات معصومین درزمینهٔ خمس بسیار است.

اگر مالك بعد از واجب شدن زكات بميرد بايد زكات را از مال او بدهند.