خمس زمین خریداریشده برای ساخت مسکن
آیا به زمینی که شخص برای ساخت خانه خریداری کرده است خمس تعلّق میگیرد؟
چنانچه زمین مذکور را برای تهیه منزل مسکونی و از درآمد همان سال خریده شده باشد خمس ندارد.
خمس سبد کالا
آیا به سبد کالای دولتی خمس تعلق میگیرد؟
خمس آن را میبخشیم.
خمس مازاد دیهی زن
بعضی از شرکتها دیه زن را مساوی مرد میپردازند، آیا مازاد دیه زن خمس دارد؟
درصورتیکه تا آخر سال خمسی مصرف نشود، خمس دارد.
عدم تفاوت اقسام بدهی ها در مورد ضمان پول
در صورت ضمانِ كاهش ارزش پول، بين قرض، مهريّه، مضاربه، خمس و ساير ديون فرقى هست؟ آیا در این موارد، عامل تورم (به طور مثال دولت یا بازار و یا بورس جهانی) ملاک می باشد؟
چنانچه تفاوت فاحش باشد، تفاوتى در ميان اقسام بدهى ها نيست و نیز عامل تورم ملاک نیست.
حکم جایگزینی سود بانکی در صورت کاهش ارزش پول
چندى پيش سمينارى در قم در مورد پول، اقتصاد و اسلام برگزار گرديد. بحث در مورد پول كاغذى و پول با ارزش (طلا و نقره و...) بود كه پول كاغذى به عنوان ارزش قدرت خريد مردم تلقّى شد و اظهار نمودند كه دولت نمى تواند با كاهش ارزش پول موجب كاهش سرمايه مردم گردد و بعضى نتيجه هاى مختلفى گرفتند از جمله اين كه: الف) سودى كه بانكها به پس اندازها مى دهد، چون موجب جبران كمى از كاهش ارزش پول است، كه به وسيله دولت ايجاد مى شود، ربا نيست. ب) به اين سود كه بانك مى دهد، چون موجب جبران كمى از كاهش ارزش پول نزد مردم مى گردد، خمس تعلّق نمى گيرد.نظر حضرتعالى در دو مورد فوق چيست؟
اين گونه بحث ها كه در محافل كارشناسان اقتصادى و علماى فن مطرح مى شود، نمى تواند معيار احكام شرعى گردد چرا كه احكام شرعى بر محور موضوعاتى كه از عرف مردم گرفته مى شود دور مى زند، و از آن جا كه در بند اوّل سود تلقّى مى شود، ربا و حرام است (مگر اين كه تحت يكى از عقود شرعيّه قرار گيرد) و در بند دوّم كه آن نيز سود محسوب مى شود، خمس تعلّق مى گيرد.
محاسبه خمس معدن
آیا به موادی که از معادن استخراج میشود خمس تعلق میگیرد؟
واجب است خمس چيزى را كه از معادن طلا، نقره، سرب، آهن، مس، زغالسنگ، نفت، گوگرد، فيروزه، نمك و معدنهای ديگر و انواع فلزات به دست مىآورند بدهند و احتياط واجب آن است كه نصاب معيّنى در آن نيست، يعنى آنچه را از معدن استخراج مىكنند كم باشد یا زياد خمس دارد.
حکم آنچه به آن معدن گفته میشود
آیا به گچ، آهک و گل سرخ و انواع سنگها خمس تعلق میگیرد؟
گچ و آهك و گل سرخ و مانند آن اگر به آنها معدن گفته شود بايد خمس آن را بدهد، همچنين انواع سنگها.
شرایط وجوب خمس معدن
در چه شرایطی به معادن خمس تعلق میگیرد؟
معدن، خواه روى زمين باشد يا زیرزمین، در زمين ملكى باشد يا درجایی كه مالك ندارد، استخراجکننده آن مسلمان باشد يا غیرمسلمان، بالغ باشد يا غير بالغ، در تمام اين صورتها بايد خمس آن پرداخته شود و درصورتیکه كودك باشد، ولی او میپردازد.
تخمیس معدن بعد از کسر مخارج استخراج آن
آیا هزینههای استخراج و تصفیه معدن را میتوان قبل از پرداخت خمس کسر کرد؟
مخارج و هزينه استخراج معدن و تصفيه آن (درصورتیکه احتياج به تصفيه دارد) و همچنين اجارهای را كه جهت معدن میپردازد از آن كم میشود و باقيمانده خمس دارد، ولى مخارج سال از درآمد معدن كسر نمیشود.
خمس معدن اجارهای
خمس معدن اجارهای بر عهدهی چه کسی است؟ در صورت فرارسیدن سال خمسی دوباره باید خمس پرداخته شود؟
اجارهکننده باید پس از کسر مخارج خمس معدن را بپردازد و اگر سال بر آن بگذرد خمس دیگری باید بدهد اما اگر دادن دو خمس سنگین باشد مایکی از آندورا به او میبخشیم.
خمس معدنى که ملک چند نفر است
اگرچند نفر باهم چیزی از معدن استخراج کنند محاسبه خمس چگونه است؟
اگرچند نفر چيزى را از معدن استخراج كنند بايد بعد از كم كردن مخارج، خمس آن را بدهند، خواه كم باشد يا زياد بنا بر احتياط واجب.