جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

در فرض سؤال مانعی ندارد.

درصورتی‌که رابطه زناشويى بين زن و شوهر انجام‌نشده و مهريه عندالمطالبه باشد و زن مطالبه كند شوهر بايد بپردازد و اگر نپرداخت زن می‌تواند تمكين نكند؛ اما اگر براى دادگاه ثابت شود كه شوهر توان پرداختن نقدى مهريه را ندارد آن را مطابق توان مالى زوج تقسيط می‌کند و زوجه با دريافت اولین قسط بايد تمكين كند وگرنه ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.و درصورتی‌که مهریه عند الاستطاعه باشد زوجه حق حبس ندارد.

ظاهر اطلاق، عندالمطالبه است؛ مگر این‌که قرائنى برخلاف آن وجود داشته باشد مانند سنگينى مهر و عدم تمكّن آشكار مرد. در ضمن بايد توجّه داشت كه ازنظر اصول كلّى عندالمطالبه و عند الاستطاعه تفاوتى ندارد؛ زيرا عندالمطالبه نيز مشروط بر استطاعت است.

در عقدنامه‌ها مهریه را گاهی به‌صورت عندالمطالبه و گاهی عند القدره والاستطاعه می نویسند که هر دو جایز است و اصرار بر عندالمطالبه هیچ دلیلی ندارد و اگر عندالقدره نوشته شود در شرایط فعلی بسیار بهتر است.

در فرض سؤال، ادّعای صوری بودن از سوی شوهر وجهی ندارد.

با تقسیط مهریه و پرداخت اولین قسط، حقّ حبس از بین می‌رود چراکه موضوع ادای دین تغییر کرده است؛ به این صورت که مهریه از پرداخت یکجا به پرداخت اقساطی تغییر پیداکرده و با پرداخت قسط اوّل، مهریه دریافت شده است و حقّ حبس از بین می رود. ولی چنانچه در پرداخت هر قسط کوتاهی کند حقّ حبس برای زوجه باقی خواهد بود البته توجّه داشته باشید با تمکین و آمیزش ولو یک‌بار، حقّ حبس زایل می‌شود؛ و اگر حقّ حبس را تا پایان اقساط بپذیریم گاهی تمکین بعد از 40 یا 60 سال انجام می‌شود!

چنانچه دراین‌باره اطلاعی به زن نداده است جزء مهریه زن محسوب نمی‌شود و زن می‌تواند به نرخ روز محاسبه نماید. هرچند خوب است زوجین مراعات حال یکدیگر را بنمایند.

در مصالحه، باید دو طرف حساب باهم مصالحه کنند و داماد نمی تواند از طرف پدر مصالحه را انجام دهد؛ ولی انتقال ذمّه یا تضمین آن راه‌حل مناسبی است به این صورت که در نقل ذمّه به ذمّه، بدهی فرد دیگری را بر ذمّه خود می‌گیرد؛ مانند جایی که فردی به طلبکار مراجعه می کند و می گوید بدهی فلان شخص بر عهده من است و طلبکار نیز قبول می¬کند. در اینجا بدهی منتقل می شود و شخص ثالث هم نمی تواند در آینده برای دریافت بدهی به بدهکار مراجعه کند؛ و یا ضمن ذمّه به ذمّه است؛ مانند غالب ضمان های امروزی که اگر بدهکار بدهی پرداخت نکرد، ضامن باید پرداخت کند. در این صورت، بدهی منتقل نمی شود و بدهکار مدیون است و اگر از ضامن بگیرند، ضامن می تواند خسارت را از بدهکار طلب کند و در نظر داشته باشید در هر دو صورت نقل یا ضمن ذمّه به ذمّه قبول طلبکار شرط است.در این مسئله نیز داماد می تواند بدهی پدر را یا به ذمّه خود منتقل کند و یا تضمین نماید که با قبول زوجه صحیح است.

درصورتی‌که مهریّه حداقل به مقدار هزینه‌های حج باشد و مطالبه آن از شوهر مشکل خاصی برای زن ایجاد نکند، مستطیع محسوب می‌شود و باید برای دریافت آن و ثبت‌نام حج اقدام کند.

حقّ زوجه درگرفتن مهریّه قبل از تمکین مجدّد ثابت است، مشروط بر این‌که مهر حال بوده باشد، نه بر ذمّه زوج.

عدم توانایی پرداخت زوج قرینه است بر این‌که منصرف به عندالقدرة والاستطاعة می شود و دادگاه ها هم نباید حکم عندالمطالبه را پیاده کنند؛ مانند جایی که مهریه مثلاً 200 سکه است و زوج قطعاً نمی تواند آن را در یک روز یا یک هفته بپردازد.

هرگاه مرد در پرداخت مهریّه به عسر و حرج بیفتد باید به‌صورت اقساط از او گرفت، به‌نحوی‌که حقّ زن نیز رعایت گردد.