شمول حق الماره بر برگ درخت انگور
چرا قانون حق الماره شامل برگ درخت انگور نمی شود؟
حق الماره قدر متیقن دارد و تنها شامل میوه های درختان می شود و چون برگ انگور بر خلاف قاعده است به قدر متیقن عمل می شود.
تعریف حق الماره
منظور از حق الماره چیست؟
حقى است كه به موجب آن، رهگذر هنگام عبور از كنار باغ بتواند مجاناً و بدون كسب اجازه از ميوه از آن بخورد به شرطى كه يقين به عدم رضايت مالك نداشته باشد و آسيبى به اصل درخت وارد نكند.
شرایط حق الماره
اگر باغی در مسیر راه باشد ما می توانیم از میوه های آن به قدر نیاز برای خوردن استفاده کنیم؟
1-اگر باغ محصور باشد (حفاظ داشته باشد) وارد شدن و خوردن میوه آن بدون اجازه صاحبش حرام است. 2- اگر باغ محصور نباشد یا شاخه هایش بیرون آمده باشد جایز است هنگام عبور از کنار باغها از میوه آن به مقدار حاجت (نه بردن) بخورد، به شرط آن که به قصد این کار حرکت نکرده باشد و موجب افساد نگردد و احتیاط آن است که در صورت یقین به عدم رضایت مالک خوددارى کند.
استفاده از میوه درختان معابر عمومی
استفاده مردم از میوه درختان پارک ها و میدان ها و بلوارها مثل توت و نارنج و زیتون و... چه حکمی دارد؟ (بعضی از آن مثل توت اگر مردم استفاده نکنند هدر می رود)
استفاده از ميوه هايي که در عرف و عادت محل براي همه مباح شده اشکالي ندارد، ولي غير آن متعلق به صاحبان آن است، و اگر ملک بيت المال باشد متعلق به دولت است و بايد طبق قوانين عمل شود.
ضبط صدای مخاطب بدون اجازه
اگر کسی در رابطه کاری، تلفنی یا حضوری با کسی گفتوگو کند و صدای آن شخص مقابل را بدون اجازه ضبط کند اشکال شرعی دارد؟
هرگاه بدون رضایت وی ضبط کند اشکال دارد.
اولویت رعایت حق الناس یا نماز اول وقت
راننده ای بسیار مقید به نماز اول وقت هست. اول اذان هر جا که باشم بیابان و خیابان فرقی ندارد، مشغول نماز می شود. ولی گاهی اوقات کسانی سوار ماشین او هستند که برای اقامه نماز او معطل می شوند، آیا کار درست است ؟ آیا این کار رعایت نکردن حق الناس می شود؟
در اینگونه موارد اشکالی ندارد که نماز را کمی به تاخیر بیاندازید زیرا جنبه حق الناس دارد.
جا گرفتن در اتوبوس یا صف
اگر داخل اتوبوس واحد برای شخصی جا گرفته شود و بعد شخص دیگری زودتر بیاید و بخواهد آنجا بنشیند، آنجا حق چه کسی است ؟
حق با کسی است که زودتر وارد می شود مگر در موارد ضروری که طرف فردی ضعیف و ناتوان باشد که باید برای او جا بگیرند.
استفاده از اموال یتیم
آیا استفاده از غذای یتیم با رضایت او یا قیم او جایز است؟
با اجازه قیم او مانعی ندارد ولی باید حق صغیر را در برابر آنچه مصرف کرده اند بپردازند.
مفهوم حق الناس
حق الناس چیست و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟
یعنی حق مردم كه بر گردن انسان است و حقالناس به حقوق مالی اختصاص ندارد و جان و آبروی افراد را نیز در برمیگیرد.
حکم استراق سمع
استراق سمع چه حکمی دارد؟ اگربرای کسب علم و غیره باشد چه حکمی دارد؟
استراق سمع در مسائل شخصی و خصوصی و محرمانه جایز نیست مگر در مواردی برای کشف جرم و مانند آنها ضرورت داشته باشد.