جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

براى پى بردن به شیوه مای فصاحت و بلاغت قرآن و استفاده از آن براى شیوه مای خبرنگارى، می‌توانید به جلد هشتم پیام قرآن، بحث اعجاز قرآن ازنظر فصاحت و بلاغت، صفحه 87 به بعد، یا به کتاب «قرآن و آخرین پیامبر» نوشته ما، مراجعه فرمایید.

با توجّه به این‌که نظام بر اساس اسلام بناشده، چنین تضادی متصوّر نیست. مگر کسانى که یا به مسائل اسلامى توجّه ندارند، یا به مصالح نظام.

اگر واقعاً مسئله به‌صورت اهم و مهم درآید و مانند دروغ براى اصلاح ذات البین شود، مانعى ندارد. ولى چون ممکن است این حکم وسیله سوءاستفاده قرار گیرد و به هر بهانه‌ای خبرهاى دروغ منتشر کنند، باید حتّى الإمکان از این کار پرهیز کرد.

هر دو خطرناک هستند.

هرگاه در آن قید کنند که این خبر به‌صورت حدس و گمان است و مفسده‌ای هم بر آن مترتّب نشود، اشکالى ندارد.

کم‌فروشی معنى خاصی دارد که در معاملات تصوّر می‌شود و مفهوم عامی دارد که هر کس از کار خودش کم بگذرد (و به‌اصطلاح بدزدد) مصداق آن خواهد بود؛ و در مورد خبر، اگر خبر را به‌طور ناقص و دست‌وپاشکسته نقل کنند، یا اصلاً بعضى از اخبار را نقل کنند و بعضى را نقل نکنند، شبیه آن است که کم‌فروشی کرده‌اند.

آرى، ممکن است خبرى صد در صد کذب باشد و خبرى پنجاه‌درصد، یا کمتر، یا بیشتر؛ بنابراین در صدق و کذب، درجه‌بندی وجود دارد.

خبرنگاران شرایط خاصی دارند: وثاقت و امانت، هوش کافى براى فهم مطالب و حافظه قوى براى نگهدارى و حفظ مطالب و از همه مهم‌تر، بی‌نظری و حُسن نیّت و آلوده نکردن اخبار با سلیقه شخصى، ازجمله این شرایط است.

خبر موثّق را از چند طریق می‌توان شناخت: نخست از طریق وثاقت راوى; یعنى ناقل خبر شخص مورد اعتمادى باشد. دوّم، از طریق مقبولیت عمومى، یعنى اگرچه راوى شناخته‌شده نیست، امّا خبر در میان مردم چنان شهرتى دارد که موجب اطمینان می‌شود. سوّم، از طریق محتواى خبر، یعنى مضمون خبر چنان مستدل و توأم با قرائن است که خود گواه صحت خویش است.

در صورت تغییر محتوا، هم دروغ و هم تهمت محسوب می‌شود; ولى تلخیص کردن و نقل به معنى مانعى ندارد.

خبرنگار از طریق اطّلاع رسانى به افرادى که آماده انجام‌وظیفه در مورد این مبارزه هستند و همچنین از طریق افشاگرى در سطح جامعه، به‌ویژه اطّلاع رسانى درباره پیامدهاى سوء و اثرات زیان‌بار این تهاجم، می‌تواند غیرمستقیم کمک کند.

تا آنجایی که خبر به حدّ تواتر نرسد و محفوف به قرائن اطمینان‌بخش نباشد، باید آن را به‌صورت خبر محتمل ذکر کند; نه خبر قطعى.