درصورتی‌که بعد از سجده متوجه شود نماز صحیح است مگر اینکه در یادگیری مسئله کوتاهی شده باشد و عمداً این کار را انجام داده باشد.
هرگاه بعد از نماز يا بعد از سجده متوجّه شود بر چيزى سجده كرده كه سجده بر آن جایز نبوده، نمازش صحيح است.
هرگاه در حال سجده متوجّه شود پيشانى را بر چيزى گذارده كه سجده بر آن جایز نيست، اگر ممكن است و منافات با صورت نمازگزار ندارد پيشانى را به روى چيزى كه سجده بر آن صحيح است بكشد و اگر دسترسى ندارد و وقت تنگ است اول بر لباسش اگر از کتان يا پنبه است سجده کند، اگر نبود بر لباس اگر از پشم است يا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدني و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده کند. (پشت دست آخرين چيز است.) در اين صورت چنانچه وقت نماز باقي است نماز را تمام کرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.
1 اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است (مانند کاغذ و سنگ) در اختیار داشته باشد باید بر آن سجده کند و نیازی نیست نماز را دوباره بخواند.2 اگر چنین چیزی نباشد اول بر لباسش اگر از كتان يا پنبه است. اگر نبود بر لباس اگر از پشم است یا بر فرش، اگر نبود بر فلزات و اشياء معدنى و اگر هیچ‌چیزی نبود بر پشت دست خود سجده كند. (پشت دست آخرین چیز است.) در این صورت چنانچه وقت نماز باقى است نماز را تمام كرده و بنا بر احتياط دوباره بخواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد.
هرگاه در سجده اوّل مهر به پيشانى بچسبد بايد آن را براى سجده دوم از پيشانى جدا كند و اگر به همان حال به سجده دوم رود اشكال دارد (منظور این است که نماز را تمام نموده و دوباره بخواند)، البته اگر سهواً باشد و مهر جدا نشود، سجده صحیح است.
اگر به خاطر تقیه و یا جاهل قاصر بودن این کار را کرده نمازهای سابق صحیح است.
با توجه به اینکه مسمای سجده محقق شده است، نمازهای سابق صحیح است.
هرگاه پيشانى را سهواً برجایی بگذارد كه از محل زانوها يا انگشتان پا بيش از چهار انگشت بسته، پست‌تر و بلندتر باشد، اگر بلندى به حدّى است كه به آن سجده نمی‌گویند بايد سر را بردارد و روى چيزى بگذارد كه بلندى آن از چهار انگشت بسته كمتر است، امّا اگر به‌قدری است كه سجده به آن می‌گویند واجب است پيشانى را از روى آن به روى چيزى بكشد كه به‌اندازه چهار انگشت بسته يا كمتر است و اگر كشيدن پيشانى ممكن نيست، احتياط واجب آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند.
چیزی مانند دستمال‌کاغذی را با دست نگه دارد و پیشانی را بر آن قرار دهد.
كسى كه نمی‌تواند پيشانى را بر زمين بگذارد بايد به‌اندازه‌ای كه می‌تواند خم شود و مهر یا چیز ديگرى كه سجده بر آن صحيح است بر محل بلندترى قرار دهد كه پيشانى به آن برسد و كف دست‌ها و زانوها و انگشتان را به‌طورمعمول بر زمين بگذارد هرگاه نتواند خم شود بايد با سر اشاره كند و الا با چشم‌ها اشاره می‌نماید، يعنى آن را به‌قصد سجده می‌بندد و به نيّت سر برداشتن باز می‌کند و درهرصورت احتياط واجب آن است که مهر را بلند كند و بر پيشانى بگذارد، اگر هیچ‌یک از این‌ها را نتواند احتياط واجب اين است كه در قلبش نيّت سجده كند.
