مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر دستگردان کند، بدهی به ذمّه او منتقل می‌شود و سود سپرده‌ها مربوط به خمس نیست.

1- اگر به اصل پول، خمس تعلق‌گرفته باشد و بعدازآن، سپرده‌گذاری کنند هم اصل پول خمس دارد و هم‌سود آن.2- اگر پول سپرده، از درآمد همان سال بوده و سپرده‌گذاری کرده است، چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد و سود آن اگر قبل از سال خمسی هزینه شود خمس ندارد ولی اگر چیزی از آن باقی بماند خمس دارد.(البته در هر دو صورت اگر در پرداخت خمس در زحمت باشند می‌توانند زمانی که اصل پول را دریافت کردند بپردازند).2- اگر پول سپرده، از درآمد همان سال بوده و سپرده‌گذاری کرده است، چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد و سود آن اگر قبل از سال خمسی هزینه شود خمس ندارد ولی اگر چیزی از آن باقی بماند خمس دارد.(البته در هر دو صورت اگر در پرداخت خمس در زحمت باشند می‌توانند زمانی که اصل پول را دریافت کردند بپردازند).

پولى كه جهت تهيّه منزل مسكونى يا وسيله نقليه شخصى يا جهيزيه و امثال آن (نه مطلق پس‌انداز) پس‌انداز می‌شود و سال بر اين پول جمع شده می‌گذرد، طبق فتواى ما خمس دارد؛ امّا اگر بخواهد خمس را حساب كند و طبق گفته خودش يا ظاهر حال، ديگر امكان استفاده از آن پس‌انداز وجود نداشته باشد، ما در مرحله اوّل با دست‌گردان او را بدهكار بیت‌المال می‌کنیم تا به‌مرورزمان بپردازد، يا می‌گوییم خمس را به ذمّه بگيرد و در دراز مدّت به‌مرورزمان بپردازد و اگر پرداخت خمس اين پس‌انداز براى او ايجاد زحمت شديد می‌کند خمس بخشى از آن را به او می‌بخشیم.

درصورتی‌که سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد.

درصورتی‌که طلا قبلاً جنبه زینتی خانواده را داشته خمس ندارد و اگر چیز اضافی بوده خمس دارد؛ در ضمن سود شما به بانک در صورتی صحیح است که تحت یکی از عقود شرعیه که در آیین‌نامه بانک‌ها آمده است قرار گیرد؛ اما اگر طلا به‌عنوان رهن باشد و وامی که می‌دهند جنبه عقود شرعیه در آن رعایت نشود ربا و حرام است.

اگر پول را براى این گذارده که وام بیشتر بگیرد خمس دارد و اگر پول پیش‌پرداخت مسکن است خمس ندارد.

هر چيزى كه مال‌التجاره يا ابزار كسب يا منبع درآمد است خمس دارد ولى اگر خانه مسكونى يا وسيله نقليه شخصى است خمس ندارد و اگر بخشى ازآن‌جهت كسب و بخشى جهت سكونت است بايد به نسبت خمس قسمت كسب را حساب نمايد.

كسى كه نياز به خانه ملكى دارد آنچه را صرف خريد خانه می‌کند خمس ندارد، ولى اگر درآمد سالش براى خريد خانه كفايت نكند و مجبور باشد چند سال پس‌انداز كند تا قادر به تهيّه خانه شود پول‌هايى كه سال بر آن‌ها گذشته خمس دارد، امّا اگر مثلاً زمين خانه را در اثناء سال اوّل بخرد و مصالح ساختمانى را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ‌کدام خمس ندارد.

جوايزى كه به پس‌اندازها تعلّق می‌گیرد اگر قراردادى ميان پس‏انداز كننده و بانك يا صندوق نباشد حلال است و بنا بر احتياط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می‌شود، اين در صورتى است كه پس‏انداز كننده خود را طلبكار جايزه نداند، بلكه پس‏انداز گيرنده شخصاً براى تشويق پس‏انداز كنندگان جوايزى مى‏دهد.

آن مقدار از وام که متعلق به خود اوست و قبلاً در صندوق براي خودش پس‌انداز شده است درصورتی‌که سر سال خمسي قابل وصول نبوده باشد، جزء درآمد سال وصول وام محسوب می‌شود که اگر بعد از دريافت وام تا سال خمسي مصرف نشود مشمول خمس است و آن مقدار از وام که به او داده‌اند و جنبه قرض‌الحسنه دارد به مقداري که اقساطش پرداخت‌شده و معادلش تا سال خمسي موجود است، خمس دارد.