مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی که تا آخر سال خمسی مصرف نشود بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

پرداخت خمس واجب نیست ولی در سال بعد خمس اموال را محاسبه نماید.

اگر شرایط و نصاب معدن جمع باشد خمس دارد.

گنج داراى نصاب است و نصاب آن صد و پنج مثقال نقره يا پانزده مثقال طلا است، يعنى اگر قيمت چيزى را كه از گنج به‌دست‌آمده به اين مقدار برسد خمس آن واجب است، امّا اگر كمتر از آن باشد خمس آن واجب نيست و اگر قيمت آن به پانزده مثقال طلا نرسد ولى به صد و پنج مثقال نقره برسد باز خمس آن واجب است و همچنين عكس آن.

البتّه به‌عنوان اوّلى گنج‌ها با شرایطى متعلّق به صاحبان زمین و در اراضی مباح، متعلق به یابنده آن است; ولى هرگاه حکومت اسلامى به خاطر مصالحى که در عناوین ثانویه می‌گنجد لازم ببیند که گنج در اختیار بیت‌المال اسلام قرار گیرد، باید مطابق آن عمل شود.

یارانه‌ها در حکم هدیه هستند و اگر سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد، ولی با توجه به هزینه‌های بالای زندگی قشرهای ضعیف و متوسط و برای رعایت حال افراد خمس آن را می‌بخشیم.

بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

وقف عام خمس و زکات ندارد ولی وقف خاص مانند وقف به اولاد در صورت جمع بودن شرایط دارد.

اگر انسان در زمينى كه ملك كسى نيست گنجى پيدا كند و مالك آن گنج به‌هیچ‌وجه شناخته نيست مال خود اوست و بايد خمس آن را بدهد و نيز اگر در زمينى كه از ديگرى خريده گنجى پيدا كند و بداند مال كسانى كه قبلاً مالك آن زمين بوده‏اند نيست، مال خود او می‌شود و بايد خمس آن را بدهد، ولى اگر احتمال مى‏دهد كه مال يكى از آنان است، بنا بر احتياط واجب بايد به مالك قبلى اطّلاع دهد چنانچه معلوم شود مال او نيست به كسى كه پيش از او، مالك آن زمين بوده اطّلاع مى‏دهد و به همين ترتيب به تمام كسانى كه پيش از او مالك زمين بوده‏اند و آن‌ها را مى‏شناسد خبر مى‏دهد، اگر معلوم شود مال هیچ‌یک از آنان نيست مال خود او می‌شود و بايد خمس آن را بدهد.

مازاد آن خمس دارد ولی چنانچه در پرداخت خمس آن در زحمت باشد، خمس آن را می بخشیم.

هرگاه انسان در دريا فرورود و حيوانى را بيرون آورد كه در شكم آن جواهرى باشد كه قيمتش بعد از كم كردن مخارج به حدّ نصاب برسد، چنانچه آن‏ حيوان مانند صدف باشد كه نوعاً در شكمش جواهر است بايد خمس آن را بدهد و اگر اتفاقاً آن جواهر را بلعيده باشد باز احتياط واجب پرداختن خمس آن است.

چنانچه واقعاً ببخشد و اين مقدار بخشش در شأن او باشد خمس به او تعلّق نمى‏گيرد؛ ولى از فضيلتى محروم شده است. البته اگر براي فرار از خمس باشد اشكال دارد و خمس ساقط نمى‏شود (بنا بر احتياط واجب).