جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

چنانچه منزل براى سکونت امام جماعت مسجد ساخته‌شده، اجاره آن جایز نیست، اگر آنکه امام جماعت از آن استفاده نکند و بلا مصرف بماند، در این صورت میتوان‌ آن را اجاره داد و مال‌الاجاره آن را صرف نیازهاى مسجد کرد و اگر امام جماعت ناچار است در جاى دیگرى خانه اجاره کند، میتوان‌ مال‌الاجاره آن خانه را از این وجه پرداخت کرد، ولى درصورتی‌که منزل ملکى داشته باشد، مال‌الاجاره به او تعلّق نمی‌گیرد.

اگر در مسجد قابل‌استفاده نیست یا در حال از بین رفتن است میتوان‌ آن را تبدیل به احسن کرد یعنى به موزه یا غیر موزه بفروشند و به‌جاى آن قرآن نو خریدارى کنند و وقف آن مسجد کنند.

مهرها را دفن کنند.

مصرف کردن این پول تنها در صورتى جایز است که رضایتِ دهندگان پول نسبت به آن جلب شود ولی درصورتی‌که الآن مصرف لازمی نباشد می‌توانند آن را پس‌انداز کنند و سود آن تعلق به مسجد دارد و اگر کسی از هیئت‌امنا خدمتی به مسجد کند فقط به‌اندازه حق‌الزحمه مربوط به همان خدمت می‌تواند برداشت کند.

الف: فروش موقوفات به‌هیچ‌عنوآنجايز نيست و اگر مسجد خراب شود بايد آن‌ها را صرف تعمير همان مسجد كنند و هرگاه به درد آن مسجد نخورد بايد در مساجد ديگر صرف شود و اگر به درد مساجد ديگر نيز نخورد بايد آن را بفروشند و پولش را اگر ممكن است صرف تعمير همان مسجد وگرنه صرف تعمير مسجد ديگر نمايند.ب: فروش موقوفات به‌هیچ‌عنوآنجايز نيست ولی اگر به‌هیچ‌وجه در آن مسجد قابل‌استفاده نيست می‌توانند آن را بفروشند و اشياءِ مشابه قابل‌استفاده خريدارى كنند و اگر اشياءِ مشابه لازم ندارد در ساير احتياجات آن مسجد صرف شود، در مورد وسایل بالا قیمت نیز همین‌گونه عمل نمایند.ج: نمی‌توان به فقیر داد و باید طبق صورت قبلی عمل نمود، مگر اینکه به‌هیچ‌وجه قابل‌فروش نباشد.

اگر وقف مسجد شده، فروختن آن جایز نیست؛ بلکه می‌توانند اجاره دهند و درآمد آن را صرف آشپزخانه جدید کنند و اگر ملک مسجد است اما وقف مسجد نیست، می‌شود آن را فروخت و صرف آشپزخانه جدید کرد.

استفاده کردن آن‌ها مانعی ندارد.

درصورتی‌که مسجد قدیم احتیاجی به آن نداشته باشد صرف آن در مسجد جدید مانعی ندارد.

چنانچه بتوانند آرم را تغییر دهند باید این کار را انجام دهند.

چون ما وقف را مشروط به صيغه نمی‌دانیم و با صِرف عمل نيز وقف صورت می‌گیرد اين هم وقف محسوب می‌شود و خارج كردن آن از محل وقف جايز نیست.البتّه بايد توجه داشت اگر وقف بودن ثابت نباشد، حداقل هديه به محل وقف است كه بازهم خروج مال هديه از آن محل جايز نيست؛ مگر اينكه متعارف بين مردم در آن منطقه اين باشد كه اموال مربوط به حسينيه يا امثال آن، هم براى خود آن محل استفاده می‌شود و هم براى مراسم‌های آن منطقه اگرچه خارج از مسجد يا حسينيه باشد؛ پس اگرچه وقف باشد ولى میتوان‌ آن را موقتاً از محل وقف خارج كرد و در منطقه براى مراسم‌هایی كه محتواى آن‌هم سو با برنامه‌های مسجد و يا حسينيه باشد استفاده كرد. این‌ها در صورتى است كه واقف يا واهب شرط خاصی نگذارد و الا بايد به‌شرط عمل كرد.

دو حالت دارد: اگر از امکانات مسجد، براي مراسمي که در آنجا برپا می‌شود (مانند مجلس فاتحه) که در عرف منطقه معمولاً این‌گونه مجالس را در مساجد برپا می‌کنند استفاده شود، اشکال ندارد؛ و به دليل استفاده شخصي از امکانات، پولي را بابت هزینه‌هایی که بر مسجد تحميل می‌شود می‌پردازند. ولي بيش از اين مقدار بابت اجاره مسجد و امثال آن جایز نيست و اگر به‌عنوان کمک به مسجد باشد با رضايت پرداخت‌کننده مانعي ندارد. ولي گاه امکانات مسجد را بيرون می‌برند، يا غذا را در آشپزخانه مسجد براي مراسم خارج از آن می‌پزند، در اين موارد حکم اولیه عدم جواز است و بايد از امکانات مسجد براي خود آن استفاده کرد، مگر در مناطقي که عرف محل این‌گونه است؛ يعني کساني که امکانات را از اوّل وقف می‌کنند، وقف عام کرده‌اند نه خاص مسجد و در صورت شک در نيّت وقف کننده‌ها قدرمتيقّن، مخصوص مسجد خواهد بود. البته باید توجه داشت در هر دو صورت اگر از امکانات برای عروسی استفاده می‌شود، مشروط بر آن است که مستلزم كار حرام نباشد.

جایز نیست، باید محل دیگرى براى او در نظر گرفته شود و آن محل در حکم وقف است.